گزارش
شمس؛ سیمای یک مفسد اقتصادی
شمس پهلوی ثروت افسانه‌ای‌اش را از راه‌های مختلفی به‌دست آورد؛ از سرکیسه کردن ثروتمندان تا تجارت‌های صرفا متکی به قدرت دربار
کاخ مروارید در زمین ۱۱۱هکتاری با زیربنای 2500 مترمربع در سال‌های۱۳۴۵تا۱۳۴۷ ساخته شد. وسلی پیترز، معمار آمریکایی و بنیاد فرانک لوید رایت با صرف هزینه یک میلیون دلار، عمارتی به شکل سفره‌ماهی ساختند تا صدفی آن را در بر بگیرد، تا از بسیاری از کاخ‌های سلطنتی من‌جمله کاخ سعدآباد برتر باشد و مجهزترین و اشرافی‌ترین کاخ پهلوی‌ها لقب بگیرد. همه این بریز و بپاش‌ها فقط بخش کوچکی از زیاده‌خواهی‌های شمس پهلوی است؛ زنی که تحت عنوان خواهر شاه مخلوع، ریاست چند سازمان کشور را در دست گرفت تا سرپوشی بگذارد بر مجموعه عظیمی از فساد مالی. او هرجا که اراده کرد از امکانات ملی کشور برای برآوردن مطامع شخصی سوءاستفاده کرد. گزارش حاضر با اتکا به پاره‌ای از کتاب‌های تاریخی، اسناد بازمانده و نقل‌قول‌های نزدیکان و درباریان و گزارش خبرگزاری‌های خارجی به روایت گوشه‌ای از این پرونده قطور پرداخته است.
سرکیسه کردن سرمایه‌داران
فریدون هویدا در کتاب خود می‌نویسد: «عمل زشتی که شمس انجام می‌داد گرفتن مبالغ هنگفت از واردکنندگان اشیای گرانبها و طلا و جواهر و کالاهای پرقیمت بود. سرمایه‌داران به او باج می‌دادند و در مقابل کالاهای خود را به‌عنوان دربار شاهنشاهی وارد مملکت می‌کردند.»
سقوط شاه / فریدون هویدا / ص261
بدهی‌های کلان بانکی
شمس پهلوی بی‌تردید یکی از متمولین بزرگ جهان بود. گرچه وی هنگام فرار از ایران نمی‌توانست اموال غیرمنقول خود را به فروش برساند، ولی بدهی‌های وی به بانک‌های ایران، به‌خصوص توسعه کشاورزی، ارقام بزرگی را در بر می‌گرفت.
زنان ذی‌نفوذ در خاندان پهلوی / نیلوفر کسری، باقر عاقلی / ص 11
قضیه ساخت کلیسا در قصر شخصی
شمس به آیین مسیحیت گرایش داشت که این گرایش نهایتا به مسیحی شدن وی انجامید. او به واتیکان سفر و با پاپ ملاقات کرد و یک مدرسه مذهبی - مسیحی در ملک اختصاصی‌اش در کرج ساخت، کلیسایی کوچک در کاخ شخصی‌اش در مهرشهر ایجاد کرد و علاوه بر شمس، همسر و فرزندانش نیز طبق رویه او به این آیین گرویدند. در سال1374 وقتی در 78سالگی درگذشت نیز طبق آیین مسیحیت به خاک سپرده شد.
زنان دربار به روایت اسناد ساواک / صفحه 16
جواهر 10میلیون‌دلاری
احمدعلی مسعود انصاری، پسر دخترخاله فرح می‌نویسد: «والاحضرت شمس که اغلب از نداری شکایت می‌کند، هم‌اکنون در آمریکاست و با وسواس همیشگی روزگار می‌گذراند و البته وضع مالی‌اش به خواهر کوچک‌ترش اشرف نمی‌رسد. هم او که اغلب از نداری و دست‌تنگی شکایت می‌کرد موفق شد مقداری جواهر از ملکه مادر بگیرد که آن را به شاه فقید به حدود 10 میلیون دلار فروخت ... این شمس در خست، دست کمی از اغلب اعضای خاندان پهلوی ندارد.»
من و خاندان پهلوی / احمدعلی مسعود انصاری / ص132
رقم بدهی تلفن پس از فرار
در روزنامه کیهان در تاریخ 16خرداد58 هاشم صباغیان گزارشی داد که قابل توجه است. در این گزارش آمده است که شمس پهلوی زمانی که از ایران خارج شد فقط مبلغ 13میلیون ریال بدهی تلفن و تلکس داشته است.
تاریخ معاصر سیاسی ایران / جلال‌الدین مدنی / ص143
امکانات ملی در خدمت امور شخصی
شمس برای کارهای شخصی خود از امکانات دولتی به نحو احسن استفاده می‌کرد؛ از ساختن کاخ و تهیه وسایل و امکانات آن تا پرداخت قروض وی معمولا یا از بودجه دولت بود یا دربار. استفاده از امکانات متنوع شیر و خورشید سرخ ایران یکی از آنها بود که با توجه به ریاست عالیه وی بر این جمعیت خیریه، بسیار آسان بود. او حتی برای ساده‌ترین امور شخصی خود و فرزندانش که مراجعه به پزشک در اروپا بود، از این امکانات استفاده می‌کرد.
پهلوی‌ها / جلال فرهمند و مختار حدیدی / ص 121
هزینه خرده ریزهای کاخ مهردشت
در نامه‌ای از علینقی سعید انصاری به اسدالله علم آمده است: «نظر به اینکه برای کاخ والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی در مهردشت احتیاج به خرید مقداری لوازم و وسایل از قبیل تهویه، شوفاژ، درب و پنجره و سایر لوازم است و مبلغ 522هزار دلار ارزی که قبلا گرفته شده بود به هیچ وجه کافی نبوده و بهای مجموع وسایل در حدود یک میلیون و 500 هزار دلار می‌شود لذا خواهشمند است حسب‌الامر والاحضرت مقرر فرمایند مبلغ یک میلیون دلار پروانه ارزی به نام پیشکاری صادر و ارسال دارند.»
زنان دربار به روایت اسناد ساواک / ص118
خروج یک میلیارد و 800 میلیون دلار از ایران
عباس میلانی، استاد دانشگاه استنفورد در کتاب خود می‌نویسد: «در ۵اکتبر۱۹۷۸ (۱۳مهر۱۳۵۷) سفارت انگلیس در گزارشی خبر داد که از منبعی که قاعدتا به اقتضای موقعیتش از واقعیات خبر دارد و در گذشته گزارش‌هایش همواره درست از آب درآمده، شنیده که شاهدخت شمس و اشرف و خانواده‌هایشان حدود یک‌میلیاردو800میلیون دلار از ایران خارج کرده‌اند ... این بیش و کم عین مبلغی است که به‌گفته مقامات بانکی سوئیس اخیرا از حساب‌های آن بانک‌ها سر درآورده است.»
نگاهی به شاه / عباس میلانی / صص 237-236
ثروت‌اندوزی در سفرهای خارجی
جمعیت کودکان کر و لال یکی از جمعیت‌هایی بود که شمس پهلوی ریاست آن را به‌عهده داشت. با وجود اینکه ادعا می‌شد این سازمان‌ها با هزینه شخصی اداره می‌شود، ولی به عناوین مختلف، نخست‌وزیر و معاونین آنها را وادار به پرداخت مبالغی به سازمان‌ها می‌کرد و عملا بدون اینکه هزینه‌ای در زمینه‌های مورد ادعا کرده باشند به ثروت‌اندوزی در سفرهای خارجی می‌پرداختند.
زنان دربار به روایت اسناد ساواک / صص 12و 13
مکث
رقاص لبنانی، ویلای رامسر و...
شمس پهلوی ثروتش را از راه‌های مختلفی به‌دست آورده بود؛ از برگزاری جشن‌ها و مهمانی‌های سودآور که هدایای گرانبهایی را می‌گرفت تا تجارت و فعالیت‌های اقتصادی پربازده‌تر. در سال1338 او از سمیرا طارق، رقاص لبنانی، رقص آموزش دید و تصمیم گرفت آموخته‌های خود را در یک مهمانی به نمایش بگذارد. اشرف از مالکان و ثروتمندان بزرگ رامسر دعوت به عمل آورد و در این مجلس حدود یک‌میلیون تومان پول و تعداد بسیاری انگشتر الماس و دستبند طلا و حواله‌جات و چک جمع شد.
من و فرح / اسکندر دلدم / ص 761
منافع دندان‌گیر تغییر مسیر بزرگراه
شمس با اعمال نفوذ موفق شد مسیر بزرگراه تهران- کرج را به نوعی منحرف کند که از وسط املاکش در کرج بگذرد تا بتواند زمین‌های خود را به بهایی چندین برابر نرخ معمول به خریداران سرشناس بفروشد.
سقوط شاه / فریدون هویدا / ص146
به قیمت توجه نداشته باشید
در نامه‌ای که شمس پهلوی به فردی به نام علی ایزدی نوشته، آمده است: «آقای ایزدی به ده تخمه الماس بزرگ خوب، احتیاج دارم که بعضی از آنها باید سفید و برخی پشت گلی-آبی و زرد روشن باشد. به قیمت توجه نداشته باشید ... قیمت را بدون تأخیر تلگراف کنید.»
پهلوی‌ها / جلال فرهمند و مختار حدیدی / ص63
تقاضای 10هزار دلار از مصدق
دکتر غلامحسین مصدق در کتاب خاطرات خود می‌نویسد: «شمس، خواهر شاه به آمریکا رفت تا زیرنظر پزشکان آمریکایی زایمان کند و بچه‌اش شناسنامه آمریکایی بگیرد. شمس در لاهه، تقاضای ملاقات با پدرم را کرد. در این دیدار که در سفارت ایران صورت گرفت، او درخواست کرد که برای هزینه سفرش به آمریکا مبلغ 10 هزار دلار از تهران برای او حواله شود.»
در کنار پدرم، مصدق / غلامحسین مصدق / ص114
