گفت‌وگو
اقتصاد و فرهنگ 2 بال رشد کشور هستند اما به فرهنگ کم‌توجهی می‌شود
تحولات فرهنگی بودجه می‌خواهد
غلامرضا منتظری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره بودجه فرهنگی کشور به همشهری می‌گوید: «هم در شروع کار یازدهمین دوره از مجلس شورای اسلامی و هم در زمان آغاز دولت سیزدهم و تحلیف ریاست‌جمهوری، مقام معظم رهبری روی فرهنگ تأکید فراوان داشتند و ایشان هر دو بار بحث فرهنگی و تحول انقلابی در ساختار دستگاه فرهنگی را عنوان کردند.» وی در ادامه می‌افزاید: «ما در رشد کشورمان 2بال اقتصاد و فرهنگ را داریم. متأسفانه در همه این سال‌ها به نوعی از بال فرهنگی غافل شده و توجه لازم به آن را نداشتیم اما باید باورمان این باشد که همه تحولات در کشور از اقتصاد گرفته تا غیر، بنایش فرهنگ و هنر است. باید این نوع بینش‌ها و نگرش‌ها را در هر گروه و جناحی هستیم، تغییر بدهیم. مثال ساده‌اش فرهنگ عمومی است.
در شرایط امروز به هر دلیلی با کمبود گاز مواجه هستیم و بهترین راه‌حل آن این است که باید فرهنگ صرفه‌جویی را در میان مردم داشته باشیم؛ فرهنگی که به سبب تولید هزاران کار فرهنگی شکل می‌گیرد. این مثال کوچک اهمیت فرهنگ عمومی را نشان می‌دهد. ما می‌توانیم حتی در مسائل اقتصادی برای آنکه بریز و بپاش‌های غیرمنطقی نداشته باشیم، درباره‌اش کار فرهنگی انجام دهیم و این جدای از هر دولتی است که بر سر کار می‌آید.»
نماینده مردم گرگان و آق‌قلا به تحولات فرهنگی لازم اشاره می‌کند و اینکه متولیان دستگاه‌های فرهنگی هم باید به‌دنبال کسب اعتبار باشند و از عملکرد دستگاه‌های فرهنگی زیرمجموعه خود دفاع کنند. وی در توضیح بیشتر می‌گوید: «برای تحول فرهنگی نیاز است تا متولیان دستگاه‌های فرهنگی در زمان تنظیم بودجه و ارائه آن دفاع جدی‌تری از دستگاه‌های فرهنگی خود داشته باشند، اینکه هر کدام از وزرا و حتی معاونان آنان باید براساس کارهایی که انجام می‌دهند، اعتبارات خود را تقویت کرده و از آن برای افزایش بودجه دفاع کنند.» وی همچنین تصریح می‌کند: «مجلس شورای اسلامی 2 بال پروازش، قانونگذاری و نظارت بر آن است. موضوعی که به‌نظرم در مورد نخستین آن خوب پیش رفته اما در حوزه نظارت آنطور که بایسته و شایسته است، عملکرد کاملا خوبی نداشته است. وقتی نظارت نباشد به‌طور حتم قوانین به‌خوبی انجام نمی‌شود، به همین دلیل در این دوره از وزارتخانه‌ها و ارگان‌ها و نهادهای فرهنگی دعوت کردیم که هر کدام از مسئولانش اعم از وزیر یا معاونان هنری و فرهنگی در مجلس از بودجه‌ها و هزینه‌های خود بگویند تا در تصویب نهایی بودجه فرهنگی، کارنامه و عملکرد هر کدام درنظر گرفته شود.»
این نماینده که سابقه مدیریت در اداره کل فرهنگی استان را هم دارد، می‌گوید: «میان دستگاه‌های فرهنگی و اعتباراتی که مورد نیاز است و همچنین فعالیت‌هایی که انجام می‌شود، فاصله زیادی وجود دارد. باید این را هم درنظر بگیریم که سهم بودجه فرهنگی در سال1400 کمتر از نیم‌درصد بوده و خوشبختانه حالا به بالای 3درصد رسیده است.» به‌گفته منتظری، مشکل اصلی این است که فرهنگ و هنر کوچک گرفته می‌شود، بنابراین هر اندازه هم افزایش داشته باشد، دیده نمی‌شود. وی این موضوع را در مقایسه با کشورهای دیگر هم عنوان می‌کند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش، از وظیفه دولت می‌گوید و اینکه اگر طرح‌های تحول‌آفرین در بخش اقتصاد فرهنگ وجود نداشته باشد، این رشد تدریجی بودجه گره‌گشا نخواهد بود. وی همچنین اضافه می‌کند: «موضوعی را در کمیسیون فرهنگی مجلس مطرح کردیم و آن اقتصاد فرهنگ و هنر است. این موضوع نادیده گرفته شده و حالا سعی کرده‌ایم که در دستور کار قرار بگیرد و امیدوارم از جزئیات عبور کرده و بتوانیم شاهد تحولات معنادار در حوزه فرهنگی باشیم.»
این نماینده مجلس به موضوع دیگری اشاره می‌کند و اینکه برخی گمان می‌کنند؛ افزایش اعتبار در حوزه فرهنگ و هنر به نوعی پول‌پاشی است. وی در این‌باره یادآور می‌شود: «شاید در برخی مواقع این موضوع درست باشد اما باید دقت کنیم بودجه فرهنگی در مسیر خودش قرار بگیرد و رسیدن به این موضوع مستلزم اقتصاد فرهنگ است؛ اقتصاد فرهنگی که در مسیر تهدیدها و تحریم‌ها کمتر قرار گیرد.» منتظری به ایجاد یک قرارگاه فرهنگی هم اشاره می‌کند: «در بودجه‌های فرهنگی و هزینه‌کرد آن، نیازمند قرارگاه فرهنگی هستیم که بتواند فعالیت‌های اقتصادی را رصد کند. اینکه هزینه‌ها در کجا و برای چه هزینه می‌شود و خروجی آن چه خواهد بود. این کار هم می‌تواند در ایجاد عدالت تخصیص بودجه به فرهنگ و هنر کمک کند.»
