پرده اول
می‌سرایندش به تنبور و به حلق
موسیقی، هنر اول از هنرهای هفتگانه است که در سراسر دنیا شیفتگان بسیاری دارد. موسیقی اصیل و سنتی ایران هم جزو کهن‌ترین سبک‌های موسیقی است که قدمت آن به دوره باستان برمی‌گردد و ساخت سازهای موسیقی از همان دوره تاریخی در ایران باب بوده است. آلات و سازهای ایران به 2بخش سازهای موسیقی دستگاهی ایران و سازهای موسیقی نواحی ایران تقسیم می‌شوند.
سنتور
در این میان بسیاری از محققان بر این باورند که سنتور اصالت ایرانی دارد که به خارج برده شده و انواع گوناگونی از آن در فرهنگ‌های موسیقی مختلف به تولید رسیده است.
تار
از اصــلی‌تـرین سازهای موسیقی ایرانی است که قدمت زیادی دارد. این‌ساز در گذشته 5سیم داشته که یک سیم توسط استاد غلامحسین درویش به آن اضافه شده است.
سه‌تار
توسط ناخن انگشت اشاره نواخته می‌شود. افرادی مثل ابونصر فارابی، ابوعلی سینا، صفی‌الدین ارموی و در دوره معاصر هم ابوالحسن‌خان‌صبا، ایده اضافه شدن یک سیم دیگر به این ساز را مطرح کردند و سه‌تارهای امروزی 4سیم دارند.
کمانچه
کمانچه هم یکی از سازهای مشهور در موسیقی ایرانی است که در دسته سازهای آرشه‌ای قرار می‌گیرد.
دف
دف یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی سنتی است و از آن برای همراهی ریتمیک در همنوازی‌ها استفاده می‌شود.
نی
از قدیمیترین سازهای ایرانی که در دوره باستان هم طرفداران زیادی داشته است. این‌ساز از گیاهی به‌نام «نی» تولید می‌شود و گونه‌های مختلفی دارد.
تنبک
از سازهای محبوب در موسیقی است که در دسته سازهای کوبه‌ای قرار دارد.
بربط
بربط سازی است که برای ایجاد صدای بم در گروه‌نوازی استفاده و در زبان عربی عود نامیده می‌شود. این ساز از سازهای زهی مضرابی (زخمه‌ای) مقید است. بربط یکی از مهم‌ترین و معمول‌ترین سازهای موسیقی ایران قدیم بوده است.
قانون
قدمتی طولانی دارد و به‌علت وجود پرده‌گردان، امکان اجرای تمام فواصل موسیقی ملی با این‌ساز وجود دارد. از این‌ساز در تک‌نوازی و گروه‌نوازی استفاده می‌شود.
تنبور
از قدیمیترین سازهای ایران است که جنبه عرفانی و مقامی دارد. این‌ساز از ۱۳ تا ۱۴ پرده تشکیل شده و ۲ تا ۳ سیم دارد. جنس کاسه و صفحه آن از چوب توت و دسته‌اش از چوب گردوست.
قیچک
جزو سازهای آرشه‌ای است و در ساخت آن از فلز، چوب و پوست استفاده شده است. طرز نواختن این ساز همانند ساز کمانچه است و در موسیقی نقاط مختلف کشورمان ایران به‌کار می‌رود.
چنگ
چنگ یا هارپ گونه‌ای ساز زهی باستانی است و در کنار ساز بَربَط، از مشهورترین سازهای ایران باستان به‌شمار می‌آید.
پرده دوم
سفر به سرزمین سازها
موزه موسیقی تهران که در سال1374 تاسیس شده، یکی از جاهای دیدنی تهران و باب‌میل اهالی موسیقی است. این موزه 3طبقه دارد و حدود 240ساز از 200نوع مختلف در آن نگهداری می‌شود. موزه موسیقی از سالن‌های مختلفی تشکیل شده و در هر کدام از این سالن‌ها انواع سازها مثل سازهای کوبه‌ای، بادی، زهی، سنتی و زهی‌نواحی در معرض دید عموم قرار گرفته است. یک بخش دیگر موزه هم به نمایش سازهای اهدایی اختصاص دارد که هرکدام قدمتی طولانی دارند و متعلق به استادان موسیقی مثل میرزاعبدالله، استاد عشقی و تعدادی از نوازندگان معاصر هستند. اگر به موزه موسیقی رفتید، حتما به گنجینه موزه هم سری بزنید. در این بخش با آثار و یادگارهای جالبی از استادان موسیقی مواجه می‌شوید؛ مثل چوب رهبری ارکستر حشمت سنجری، ساعت شماطه‌دار استاد علی تجویدی، سنتور استاد ملک حسین و تقویم رومیزی تقی مسعودیه. در کنار بازدید از سالن‌های مختلف، سیستم «پخش صوتی اطلاعات سازها» به‌عنوان راوی شما را بیشتر با آنها آشنا خواهد کرد. برای رفتن به موزه موسیقی کافی است خودتان را به ایستگاه متروی تجریش برسانید و از آنجا به خیابان شهیددربندی بروید تا به ورودی موزه در کوچه نمازی برسید. یادتان باشد که موزه موسیقی شنبه‌ها تعطیل است.
پرده سوم
دو بانوی موسیقیدان
اگر فکر می‌کنید زنان نمی‌توانند در حوزه موسیقی فعالیت کنند، پاک در اشتباهید؛ چراکه این سرزمین تا‌کنون موسیقیدانان، نوازندگان و ترانه‌سرایان بسیاری از جامعه بانوان تربیت کرده که حالا تعدادی از آنها در دانشگاه‌ها، هنرستان‌های موسیقی و آموزشگاه‌ها فعالیت دارند. به‌عنوان نمونه در میان این افراد «سیمین غانم» یکی از فعالان این عرصه است که بیش از نیم قرن سابقه خوانندگی در کارنامه هنری‌اش دارد. او که در سال ۱۳۲۳ از پدری تهرانی و مادری اهل ساری در شهر تنکابن متولد شد، از ۹ سالگی در جشن‌های مدرسه می‌خواند و در سال ۱۳۴۱ در مسابقه‌های آموزشگاه‌های ایران در رشته آواز اول شد. سیمین‌غانم فعالیت رسمی خود را از ۲۵ سالگی و در سال ۱۳۴۸ آغاز کرد. او دوره موسیقی سنتی و ردیف را زیرنظر محمود کریمی گذراند. مدتی نیز نزد مرتضی حنانه قواعد موسیقی و سلفژ را آموخت و با علی تجویدی نیز در زمینه موسیقی کار کرد. از معروف‌ترین ترانه‌های سیمین غانم می‌توان از «گل گلدون من»، «سیب»، «رقص باران»، «رها‌شده» و «مرد من» یاد کرد. فعالیت‌های او به کنسرت‌هایی ویژه بانوان اختصاص دارد. آذرنوش صدر سالک، بانوی دیگر و موسیقیدان و نوازنده چنگ و همسر مجید انتظامی موسیقیدان ایرانی است. او از سال ۱۳۵۷ به ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «فرهاد مشکات» راه یافت و تا زمان بازنشستگی در این ارکستر مشغول فعالیت بود و پس از آن نیز به‌صورت مهمان با ارکستر سمفونیک همکاری داشته‌است. صدر سالک از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۶ رئیس هنرستان موسیقی ملی دختران بود و در سال ۱۳۹۲ «مدرک درجه یک هنری» را از شورای ارزشیابی آثار هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. سال گذشته نیز مراسم بزرگداشت آذرنوش صدر سالک از طرف سی‌و‌هفتمین جشنواره موسیقی فجر برگزار و از او تجلیل شد.
پرده چهارم
کشف و پرورش نخبگان موسیقی
هنرستان‌های موسیقی که زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در 2بخش مجزا دختران و پسران فعالیت دارد، با بیش از یک قرن سابقه و بهره‌گیری از استادان سرشناس، یکی از قدیمیترین مراکز آموزش در کشور با کشف، آموزش و پرورش نخبگان موسیقی، جایگاه خود را در آموزش موسیقی تثبیت کرده است. هنرجویان در این مجموعه‌های آموزشی از پایه هفتم پس از موفقیت در آزمون زیرنظر استادان در7سال در 2 رشته نوازندگی‌ساز ایرانی، نوازندگی‌ساز جهانی آموزش می‌بینند و فارغ‌التحصیل می‌شوند. تهیه‌ساز برعهده هنرجویان است و نواختن سازهای مختلفی در این هنرستان آموزش داده می‌شود. سنتور، قانون، تار، عود، کمانچه، نی، سه تار، پیانو، ویلن، ویولا، ویلنسل، کنترباس و فلوت، برخی از سازهایی است که در این هنرستان‌ها تدریس می‌شوند.
نشانی هنرستان موسیقی دختران:خیابان استاد شهریار، روبه‌روی تالار وحدت
شماره تماس: 02166727356
نشانی هنرستان موسیقی پسران:خیابان ولیعصر(عج) بالاتر از تقاطع امام خمینی(ره)،جنب تالار محراب
تلفن تماس: 66477491و 66957792
پرده آخر
خانه سازهای ایرانی
خانه موزه ابوالحسن صبا جایی است که با قدم زدن در آن می‌توان نغمه ترانه و آهنگ‌های خاطره‌انگیز موسیقی اصیل ایرانی را شنید. در روزگاری نه چندان دور در خانه موزه ابوالحسن صبا، بسیاری از استاد طراز اول موسیقی ایرانی که میراث کهن نیاکانمان را حفظ کرده و به تدریس موسیقی پرداخته‌اند. ساختمان خانه موزه، پس از درگذشت او از سوی وزارت فرهنگ و هنر از بازماندگانش خریداری شد. این خانه 5 اتاق، زیرزمین و یک حیاط کوچک دارد. تغییراتی اندک در معماری ساختمان قبل از آنکه به‌صورت فعلی دربیاید و تعمیر و مرمت قسمت‌هایی از آن ضروری بود. خانه صبا اکنون دارای یک اتاق دفتر، تالار موزه و کلاس درس و زیرزمینی است که برای آرشیو موزه درنظر گرفته شده و با سازهایی که دارد، معروف است. منتخب اسفندیاری، همسر صبا، 2سال پس از مرگ این استاد موسیقی تصمیم گرفت خانه‌شان را به موزه تبدیل کند. به آلمان سفر کرد و از خانه بتهوون که تبدیل به موزه شده بود بازدید داشت. از این‌رو او نقشه خانه بتهوون را طراحی کرد و سپس تعداد زیادی عکس از بخش‌های مختلف آن گرفت. او آن عکس و نقشه‌ها را به وزارت فرهنگ و هنر آن زمان تحویل داد و زمینه تبدیل خانه صبا به موزه، فراهم شد. ابوالحسن صبا از موسیقیدانان و آهنگسازان ایرانی است که صدای ویلن را به خدمت موسیقی ایرانی گرفت. برای دسترسی به این خانه‌موزه، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، بهارستان است.
نشانی: میدان بهارستان، خیابان ظهیرالاسلام، شماره 90
زمان فعالیت:هر روز از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۵:۳۰
ساز کوک
در همینه زمینه :