ریشه کن شدن کووید-19 با واکسن خوراکی

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

حتی فکر کردن به واکسنی که نیازی به تزریق با سوزن ندارد هم جذاب است. مدت‌هاست متخصصان در تلاش هستند مدل‌های متفاوتی از واکسن برای مقابله با کووید-19ارائه کنند تا هم روند رساندن آن به بدن آسان‌تر شود هم آنهایی که فوبیای تزریق دارند راحت با این پدیده روبه‌رو شوند. بحران همه‌گیری کووید-19، مبدا بسیاری از تحولات پزشکی بود، ازجمله تولید واکسن مبتنی بر پلتفرم mRNA و همچنین کوتاه شدن بی‌سابقه زمان تولید واکسن. رسیدن به اشکال مختلف واکسن ازجمله استنشاقی و خوراکی نیز یکی از موضوعاتی بود که دانشمندان در این دوره برای آن تلاش شبانه روزی داشته و دارند. به‌ویژه حالا که زیرسویه‌های غیرمنتظره کووید هربار به شکلی بروز می‌کنند و طبق گفته متخصصان واکسیناسیون علیه آن باید به‌صورت سالانه تکرار شود، لزوم تولید چنین واکسن‌های آسان مصرفی بیشتر به‌چشم می‌آید.

واکسن نوشیدنی
محققان در حال کار روی یک واکسن کووید-19هستند که افراد می‌توانند بدون دخالت سوزن، آن وارد بدن کنند. آنها در حال گسترش تمرکز خود روی واکسن‌های مخاطی، که شامل واکسن‌های استنشاقی و همچنین واکسن‌های خوراکی است، هستند. فاز نخست کارآزمایی بالینی این واکسن خوراکی علیه کووید-19که QYNDR نام دارد، به پایان رسیده است و هم‌اکنون منتظر بودجه بیشتری برای انجام آزمایش‌های دقیق‌تر و پیشرفته‌تر است تا با پایان این مراحل به بازار عرضه شود. کایل فلانیگان، بنیانگذار شرکت سازنده QYNDR، گفت: می‌توانیم لفظ مهربان را برای واکسن QYNDR انتخاب کنیم، چرا که روش نرم‌تری برای رساندن واکسن به بدن فرد دارد.

انحصار شکنی از نام های بزرگ
وقتی از واکسن‌های کووید-19 صحبت می‌کنیم، ممکن است نام‌های بزرگی چون فایزر، مدرنا، جانسون‌اندجانسون و آسترازنیکا به ذهن برسد. اما حقیقت این است که در سراسر جهان، محققان با نام‌های کوچک، در حال کار برای ساخت واکسن‌های جدید ازجمله بینی، استنشاقی و خوراکی هستند. مانند آنچه اخیرا در چین و هند تولید شده‌‌اند. با این حال محققان هنوز منتظر داده‌ها هستند تا تأیید کنند که آیا واکسن‌‌های مخاطی وعده‌ هایشان برای جلوگیری از ابتلا چقدر عملی می‌شود. درصورت تأیید، با نسل جدیدی از واکسن کووید روبه‌رو خواهیم بود که نه‌تنها از مرگ‌ومیر و بیماری شدید، که حتی از ابتلا نیز جلوگیری می‌کند.

سازگاری با دستگاه گوارش
علاوه بر نخستین بودن در نوع خود، نتایج کارآزمایی بالینی امیدوارکننده از نیوزیلند نشان می‌دهد که QYNDR گزینه مناسبی برای محافظت در برابر بسیاری از سویه‌های کووید-19است. فلانیگان گفت: ساختن واکسنی که با سیستم گوارشی انسان بسازد، واقعا چالش برانگیز است. او افزود: تلاش ما در طول تحقیقات این بود که چگونه واکسنی بسازیم که در مسیر عبور از معده و روده، مؤثر باشد و پاسخ مناسب را القا کند. طبق این تحقیق، دانشمندان امیدوارند که واکسن‌های مخاطی نه‌تنها از بیماری‌های شدید و مرگ محافظت کنند، بلکه بتوانند همانند واکسن‌ها و تقویت کننده‌های مبتنی بر پلتفرم mRNA از ابتلا نیز جلوگیری کند.

نحوه عملکرد واکسن های خوراکی
متفاوت از واکسن‌‌های سنتی، واکسن‌های مخاطی از طریق غشاهای مخاطی انسان وارد بدن می‌شوند. اگر واکسن استنشاقی باشد، از طریق مخاط بینی به سیستم ایمنی می‌رسد و اگر خوراکی باشد از طریق روده. واکسن‌های مخاطی به‌دلیل انواع مختلف ایمنی که تولید می‌‌کنند و اینکه درست از جایی که ویروس کووید-19 وارد بدن می‌شود، به بدن تزریق می‌شود، به‌عنوان گزینه‌‌ای مناسب یا حتی ارجح برای مبارزه با عفونت‌های کووید-19 مورد حمایت قرار گرفته‌اند. واکسن تقویت‌کننده استنشاق محصول کشور چین که چند‌ماه پیش در چین مجوز گرفت ازجمله این واکسن‌هاست. ژوفنگ یو، مدیرعاملCanSino Biologics، درباره این واکسن گفت: واکسن ما در سطح بزرگ‌تری جذب می‌شود و به همین دلیل آن را از سایر واکسن‌های بینی متمایز می‌کند. دکتر امش آدالجا، متخصص بیماری‌های عفونی نیز گفت: ما برای مقابله بهتر با کووید-19که هنوز از بین نرفته و هربار به شکلی جدید ظاهر می‌شود، به نوع جدیدی از پاسخ ایمنی و محافظت بهتر از ابتلا مانند آنچه توسط واکسن‌‌های مخاطی القا می‌شود نیاز داریم. این نوع واکسن‌ها آنتی‌بادی‌های مختلف و مؤثرتری ایجاد می‌کنند.