رکوردشکنی همزمان در تولید و مصرف گاز

ایران سردترین روزها و شب‌ها را تجربه می‌کند و تولید و مصرف گاز به اوج خود رسیده است. وزارت نفت پیش از این با هدف پاسخ به تقاضای گازی به افزایش 2.7درصدی تولید گاز خام اقدام کرده بود. افزایش 5درصدی تولید گاز از میدان مشترک پارس‌جنوبی و ثبت رکورد تاریخی برداشت 705میلیون مترمکعب گاز از این میدان استراتژیک و افزوده شدن گاز برداشت شده از میدان‌های نفتی، باعث شده تا رکورد برداشت گاز به‌گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت به 990میلیون مترمکعب برسد. محسن خجسته مهر می‌گوید: اکنون در سقف تولید گاز هستیم. حالا اما به‌نظر می‌رسد که دولت سیزدهم تصمیم دارد تا راه سرمایه‌گذاری برای ذخیره‌سازی گاز را هموار سازد.

دستور گازی رئیسی
در تازه‌ترین رویداد، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور که دیروز به شرکت ملی گاز رفت و سرزده از مرکز راهبری و کنترل گاز بازدید کرد، دستور سرمایه‌گذاری در زمینه ذخیره‌سازی گاز را صادر و تأکید کرد: وزارت نفت باید پس از پایان شرایط ویژه فعلی موضوع ذخیره‌سازی گاز و نفت را که متأسفانه در یک مقطعی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و شرکت ذخیره‌سازی منحل شده است، مورد توجه جدی قرار دهد.او با بیان اینکه در وضعیت خاص آب و هوایی پیش آمده قطعی گسترده گاز نداشته‌ایم و فقط در نقاط محدودی گاز قطع شده، درباره مدیریت اعمال شده گفت: تعطیلی ادارات و سازمان‌ها راهکار مناسبی نیست، اما امروز موضوع مسئله مهم رساندن سوخت به منازل مردم است. او افزود: در موضوع مشترکان پرمصرف نظارت بر مصرف سازمان‌های دولتی اولویت بیشتری دارد.

ماجرای یک انحلال
برخی مقامات وزارت نفت یکی از دلایل ناترازی گازی را انحلال شرکت ذخیره‌سازی گاز در دولت قبل می‌دانند و می‌گویند: تصمیم سال1397 بیژن زنگنه وضع را بدتر کرده است. رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز، با انتقاد از انفعال وزارت نفت در دولت‌ روحانی می‌گوید: در دوره دوم دولت پیشین توسعه ذخیره‌سازی به حضور سرمایه‌گذار خارجی منوط شد، در کنار اتخاذ چنین تصمیم غلطی، وزارت نفت دولت قبل، شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی را نیز منحل کرد.
مدافعان انحلال بر این باور بودند که ذخیره‌سازی گاز طبیعی توجیه اقتصادی ندارد زیرا در کشوری که سهم گاز در سبد انرژی بالای 80درصد است، ذخیره‌سازی به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد، ضمن اینکه ظرفیت ذخیره‌سازی گاز پاسخگوی نیاز مصرف در یک بازه زمانی میان‌مدت نیست. منتقدان اما اعتقاد دارند که انحلال رخ داده فرصت ذخیره کردن گاز در شرایط بحران و سرد سال را از کشور گرفته است. آنها به آمار ظرفیت ذخیره‌سازی گاز در کشورهای اروپایی به میزان 22درصد گاز مصرفی، روسیه به میزان 19درصد، آمریکا با 16درصد و ترکیه با 7درصد اشاره می‌کنند، درحالی‌که ایران با در اختیار داشتن منابع عظیم گازی، تنها می‌تواند 1.7درصد گاز مصرفی‌اش را ذخیره کند.

معمای 5.5میلیارد دلاری
دولت پیشین تصمیم داشت با سرمایه‌گذاری توتال فرانسه، جلوی افت تولید گاز را بگیرد، اما پس از کناره‌گیری این شرکت در نتیجه فشار تحریم‌ها، موفق به اجرای برنامه خود نشد. براساس برنامه ششم توسعه قرار بود تولید روزانه گاز ایران به یک میلیارد و 300میلیون مترمکعب برسد اما این هدف هم محقق نشد. برنامه دولت سیزدهم این است که علاوه بر افزایش سرمایه‌گذاری در تولید گاز که به‌گفته وزیر نفت به 80میلیارد دلار نیاز دارد، به سرمایه‌گذاری در زمینه ذخیره‌سازی گاز اقدام کند. نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز می‌گوید: برای افزایش میزان ذخیره‌سازی گاز از 1.7درصد به 20درصد گاز مصرفی کشور، به سرمایه‌گذاری 5.5میلیارد دلاری در 14پروژه نیاز خواهد بود. البته دولت مصمم است تا میزان ذخیره‌سازی گاز را در افق میان‌مدت به 10درصد تا سال1405 برساند و هدف بعدی رساندن آن به 20درصد خواهد بود.

اوجی به خراسان رضوی رفت
به‌گزارش همشهری، پس از اعلام وضع قرمز گازی در برخی استان‌ها، جواد اوجی، وزیر نفت راهی مشهد شد. او اعلام کرد: مصرف گاز با توجه به سرمای کم سابقه طی چند روز گذشته رکورد جدیدی زد، به‌طوری‌که ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش‌های مختلف مصرف شده است. او با بیان اینکه تولید گاز خام ۹۹۰میلیون مترمکعب و تولید گاز شیرین خروجی از پالایشگاه نیز به ۸۴۸میلیون مترمکعب رسیده گفت: این یک رکورد بی‌نظیر است و صرفه جویی در تهران در روزهای گذشته ۶میلیون مترمکعب بوده اما تقاضا داریم این روند تداوم یابد تا سایر مشترکان دچار قطعی گاز نشوند. اوجی تأکید کرد: خوشبختانه در هیچ جای کشور شاهد قطعی گاز نبودیم ولی در شهرستان‌های شمال شرق کشور، با توجه به مصرف بالای گاز در مقایسه با سال قبل، در برخی شهرها و روستاها در جنوب استان خراسان رضوی به‌علت افت فشار، گاز قطع شد اما همکاران ما در حال تلاش هستند و خانه به خانه می‌روند و نفت سفید، بخاری و سیلندر گاز ال.پی. جی توزیع می‌کنند.

مکث
شوک ترکمنستان به گاز ایران
یکی از دلایل بروز ناترازی در عرضه و مصرف گاز، تصمیم دولت ترکمنستان در قطع گاز انتقالی به ایران بود که به‌گفته عباس اعظمی، سخنگوی شرکت ملی گاز مشکل بزرگی ایجاد کرد. او می‌گوید: با این شرایط باید منتظر اتفاقات سخت‌تری بودیم اما به خوبی کارها مدیریت شد و قطعی گاز نداشتیم، هرچند همچنان استان‌های خراسان رضوی، جنوبی، شمالی، گلستان و شرق مازندران در وضعیت اضطراری و قطع احتمالی قرار دارند. این مقام مسئول می‌گوید: اگر مردم در کل کشور ۱۰درصد صرفه جویی داشته باشند، ما به‌خوبی از این شرایط عبور می‌کنیم و شبکه در سرشاخه‌ها پایدار خواهد شد. گزارش‌ها نشان می‌دهد همگام با تلاش دولت برای رساندن گاز به خانه‌ها، مردم هم همراه شده‌اند و با کاهش میزان مصرف خود تلاش دارند تا جلوی سردشدن خانه‌ها را بگیرند. 10روز آینده، روزهای سخت برای وزارت نفت و شرکت ملی گاز خواهد بود و مشارکت مردم نقش تعیین‌کننده در عبور از شرایط زمستان سخت دارد.