حساب‌وکتاب نهضت خانه‌سازی

طبق آمارهای بانکی، ارزش کل قراردادهای امضا شده برای پرداخت تسهیلات به نهضت ملی مسکن، معادل یک‌پنجم تعهدات سال نخست این نهضت است؛ اما میزان تسهیلات پرداخت شده بسیار کمتر بوده و از 8درصد کل تکالیف سال نخست فراتر نرفته است. به‌گزارش همشهری، از مجموع 4میلیون نفر متقاضی بالقوه برای 4میلیون واحد مسکونی موضوع نهضت ملی مسکن، تاکنون برای حدود 800هزار نفر معادل 20درصد کل ظرفیت این نهضت افتتاح حساب شده و البته بسیاری از آنها هنوز آورده اولیه خود را واریز نکرده‌اند. در آن‌سوی معادله، انعقاد قرارداد و پرداخت تسهیلات به واحدهای مسکونی نهضت ملی مسکن نیز شرایط خوبی ندارد و تاکنون از مجموع تکلیف 360هزار میلیارد تومانی نظام بانکی برای تأمین مالی نهضت خانه‌سازی، حدود 8 درصد و آن‌هم با عملکرد مثبت بانک عامل مسکن پرداخت شده است.

عبور نهضت خانه‌سازی از چالش زمین
در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت که سه‌شنبه‌شب برگزار شد، بسته سیاستی رفع موانع واگذاری زمین به مردم برای ساخت مسکن به تصویب رسید. بنا‌بر‌گزارشی که وزارت راه و شهرسازی در این جلسه ارائه داد، تاکنون بیش از ۴۷هزار هکتار زمین آماده‌سازی و برای ساخت مسکن به محدوده شهرها الحاق شده است. از این میزان، ۳هزارو۸۴۶ هکتار مربوط به اراضی دستگاه‌های دولتی بوده که در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است. طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، با احتساب زمین‌های آماده شده برای واگذاری در روستاها، درمجموع زمین موردنیاز برای ساخت بیش از 3 میلیون واحد مسکونی جدید فراهم شده است. ضمن اینکه برنامه‌ریزی برای نوسازی بیش از 1.2میلیون واحد مسکونی در بافت فرسوده شهری و روستایی در 3 سال آینده در برنامه دولت قرار گرفته است.

استمرار مشکلات تأمین مالی
از زمان تصویب قانون جهش تولید مسکن، انتقادات زیادی در مورد گره زدن تأمین مالی این طرح به تسهیلات تکلیفی نظام بانکی مطرح شد. به گزارش همشهری، درستی این انتقادات در یک سال گذشته در عمل اثبات شد و وزیر جدید راه و شهرسازی نیز در جلسه رأی اعتماد مجلس تأکید کرد اجرای نهضت ملی مسکن و احداث یک‌میلیون واحد مسکونی در سال نیازمند استفاده از ابزارهای جدید تأمین مالی است. آنگونه که از آمارهای بانک عامل مسکن برمی‌آید، تاکنون معادل 20درصد ظرفیت نهضت ملی مسکن یعنی حدود 800هزار نفر از متقاضیان مسکن مشارکتی در بانک افتتاح حساب کرده‌اند و بانک عامل مسکن نیز به‌عنوان تنها بانکی که پای‌کار نهضت ملی مسکن ایستاده است از ابتدای این نهضت تاکنون حدود 29هزار میلیارد تومان معادل 8درصد کل تسهیلات تکلیفی نظام بانکی در قانون جهش تولید مسکن را به‌حساب سازندگان نهضت ملی مسکن واریز کرده است. البته میزان تسهیلات تعهد شده از سوی بانک عامل مسکن که قرارداد آن با سازندگان نهضت ملی مسکن به امضا رسیده بسیار بیشتر است؛ اما به‌واسطه اینکه تسهیلات متناسب با پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها پرداخت می‌شود، همچنان بخش عمده آن پرداخت نشده است.  براساس آمارهایی که علی عسکری، سرپرست بانک عامل مسکن ارائه داده است: این بانک قرارداد پرداخت تسهیلات به ۲۰۰ هزار و ۲۶۱ واحد مسکونی به ارزش ۶۸ هزار میلیارد تومان را منعقد کرده است. همزمان طبق آخرین آمارهای این بانک تاکنون ۱۶ هزار و ۳۹۸ میلیارد تومان از محل آورده متقاضیان و ۲۸ هزار و ۶۲۰ میلیارد تومان از محل تسهیلات به‌حساب سازندگان نهضت خانه‌سازی واریز کرده است. طبق قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها باید در سال نخست اجرای نهضت ملی مسکن 360هزار میلیارد تومان به پروژه‌های این طرح تسهیلات می‌پرداختند که تاکنون عملکرد آنها به‌جز بانک عامل مسکن بسیار ناچیز بوده است. با این حساب، رقم تسهیلات پرداختی به نهضت ملی مسکن نمی‌تواند چندان فراتر از رقم پرداخت بانک عامل مسکن باشد و درمجموع حدود 8درصد تسهیلات تکلیف شده محقق شده است.