اینستاگرام؛ تلویزیون زنان ورزشکار
لیلی خرسند
ورزشکاران زن که سهمی از برنامه‌های تلویزیون ندارند، ترجیح می‌دهند با انتشار عکس‌ها و فیلم‌های ورزش‌شان در اینستاگرام هم خودشان را به جامعه معرفی کنند و هم درآمدزایی داشته باشند
اینستاگرام بهترین جا برای دیده شدن شده، با یک عکس یا فیلم می‌توانید خودت یا کاری را که انجام می‌دهید معرفی کنید و این ویژگی، دلیلی شده تا ورزشکاران زن اینستاگرام را به داشتن اکانت توئیتر یا کانال‌های تلگرامی ترجیح بدهند. اینستاگرام هم برای آنها نقش تلویزیون را بازی میکند و هم نقش اسپانسر را. زنانی که با داشتن قهرمانی‌های جهانی و آسیایی، با وجود شکستن رکوردهای ملی، کمترین سهم را از برنامه‌های ورزشی تلویزیون دارند، تنها راه دیده شدن را حضور در اینستاگرام دیده‌اند. شاید تعداد فالوورهای آنها در مقایسه با فالوورهای میلیونی چهره‌های ورزشی مردان ناچیز باشد اما همین دویست‌هزار یا حتی سی‌چهل هزار نفری که صفحه زنان را می‌بینند، کافی است تا آنها با انگیزه بیشتری به کارشان ادامه بدهند. این دیده شدن به آنها فرصت داده تا با گرفتن تبلیغات درآمدزایی هم کنند، هرچند این درآمد خیلی هم زیاد نیست ولی با این حال بخشی از هزینه‌های ورزشکاران زن تامین می‌شود.
در بین ورزشکاران زن، کسانی در اینستاگرام بیشترین فالوور را دارند که برای یک بار هم شده، در تلویزیون مطرح شده‌اند. در بین این زنان لیلا رجبی بیشترین فالوو را دارد. تا قبل از سال1386 که لیلا با پیمان رجبی ازدواج کند، نامش تاسیانا بود و نفر سوم پرتاب وزنه اروپا. همین ازدواج و تغییر ملیت معروفش کرد و با مدال‌های آسیایی و حضور در المپیک هم بیشتر شناخته شد. از همان ابتدا صفحه اینستاگرام لیلا با استقبال روبه‌رو شد، شاید خیلی‌ها کنجکاو بودند ببیند عروس بلاروسی در زندگی شخصی‌اش چه کار میکند. او خیلی زود ایرانی شده بود، پست‌هایش یا شعرهایی از حافظ، خیام و فروغ فرخزاد بود یا نوشته‌‌های محود دولت‌آبادی و سیمین بهبهانی، شب عید نوروز و یلدا را هم مثل بقیه جشن می‌گرفت. این ایرانی شدن صفحه لیلا را جذاب کرد و پربیننده اما بعد از المپیک ریودوژانیرو، هواداران او چندین برابر شدند. وقتی لیلا نتوانست پرتاب خوبی در المپیک داشته باشد، در یک برنامه زنده تلویزیونی به بی‌غیرتی متهم شد و کسانی که این اظهارنظر را بی‌انصافی می‌دانستند از او حمایت کردند. این حمایت به صفحه اینستاگرام لیلا رسید و تعداد فالوورهایش را بالا برد. اما این تنها دلیل داشتن صفحه‌ای با 266 هزار فالوور نیست. لیلا بعد از این که از ورزش قهرمانی خداحافظی کرد، وارد کار بدنسازی شد. فیلم‌های تمرینات او نزدیک به 200 هزار بازدیدکننده داشته. تمریناتی که او به نمایش می‌گذارد، در کنار سختی، طراحی جالبی دارد و به‌نظر می‌رسد خود و همسرش این تمرینات را طراحی کرده‌اند. بازدید و فالوورهای بالا، تعداد تبلیغات صفحه لیلا را هم بالا برده، تبلیغ مکمل‌های ورزشی، غذاهای رژیمی و حتی برندهای غیرورزشی منبع درآمد خوبی برای او است.
خواهران منصوریان هم جزء کسانی هستند که بیشترین فالوو را دارند، دلیل هم مشخص است.حضور 3باره در برنامه ماه‌عسل و داستان زندگی متفاوتشان به اندازه کافی آنها را معروف کرده، حتی بیشتر از مدال‌های جهانی و آسیایی که برای تیم‌ملی ووشو گرفته‌اند. الهه با 228هزار فالوور از دو خواهر دیگر سبقت گرفته، خواهر بزرگتر شهربانو 229 هزار فالوور دارد و سهیلا خواهر سومی 130 هزار فالوور. صفحه هر 3تقریبا شبیه به هم است، صفحاتی که زنانگی‌اش در مقایسه با دیگر صفحات زنان ورزشکار بیشتر است، چرا که آنها عکس‌های شخصی و خانوادگی‌شان را هم در صفحه‌شان دارند. خواهران منصوریان در صفحاتشان کمتر تبلیغ کرده‌اند، هم از تمرین عکس و فیلم دارند و هم از خوشگذرانی‌هایشان در طبیعت.
بیشتر فالوورها مرد هستند
شاید تصور شود در ورزش زنان هم فوتبالی‌ها بیشترین طرفدار را دارند اما این‌طور نیست. فرشته کریمی در فوتسال بیشتر از فوتبالی‌ها فالوور دارد؛168هزار. فرشته با گلی که در دوره قبل جام ملت‌های آسیا زد و ایران را به قهرمانی رسید، معروف شد ولی خیلی در اینستاگرام فعال نیست. او فقط 38عکس را به اشتراک گذاشته. در بین فوتبالی‌ها و فوتسالی‌ها الهام فرهمند فعال‌تر از بقیه است. او بازیکن تیم‌ملی فوتبال و تیم سپاهان است و صفحه‌اش بیشتر از سایتها و خبرگزاری‌های ورزشی، عکس فوتبالی دارد. الهام نزدیک 36هزار فالوو دارد و این تعداد را مدیون برنامه90 است: «500فالور داشتم ولی دو سال پیش در برنامه90 یکی از گل‌هایی که در لیگ زده بودم، سومین گل زیبای دو ماه آخر سال شد. در برنامه هفته بعد هم از طریق اسکایپ با من صحبت کردند. بعد این دو برنامه تعداد فالوورهایم بالا رفت.» الهام تقریبا از هر مسابقه‌ای که می‌دهد عکس می‌گذارد. در اصفهان سخت‌گیری‌ها کمتر است و عکاسان مرد هم می‌توانند سر مسابقات حضور داشته باشند و الهام بیشتر عکس‌های صفحه‌اش را از عکاسان می‌گیرد. البته: «سال قبل خیلی اذیت کردند و دو سه بازی بیشتر عکاس نداشتیم.»
پست الهام هافبک دفاعی است و تا قبل از این که اینستاگرام داشته باشد و باید خیلی تلاش می‌کرد تا نشان بدهد فوتبال زنان در حد فوتبال محلات نیست: «قبل از این که عکس و فیلم مسابقات و تمرینات را در صفحه‌ام بگذارم، همه فکر می‌کردند ما در حد محلات یا بدتر از آن در حد تیم زیر 10سال مردان بازی می‌کنیم. اما الان متوجه‌اند که فوتبال زنان هم حرفه‌ای است.» الهام علاقه‌ای به گذاشتن تبلیغات در صفحه‌اش ندارد و قصدش از انتشار عکس‌ها و فیلم‌ها آن‌طور که خودش می‌گوید تغییر نگرش مردم به فوتبال زنان است و خوشحال است که خیلی از دختران را ترغیب کرده که به‌سمت فوتبال بیایند: «در دایرکت خیلی از دخترها یا مادرهایشان می‌پرسند که از کجا می‌شود فوتبال را شروع کرد و چطور می‌شود وارد لیگ شد.» در دایرکت الهام موضوعات دیگری هم مطرح می‌شود. یکی از آنها این بوده که مربی تیم دختران کار شود: «خیلی دوست داشتم این کار را بکنم ولی تیم تهران بود و من اصفهان، نمی‌شد.»
الهام تلاش میکند با جذاب کردن صحفه‌اش تماشاگران فوتبال را هم زیاد کند و حتی آنها را به استادیوم‌ها بشکاند اما چندان موفق نیست، چرا که بیشتر فالوورهایش مرد هستند: «از وقتی در اینستاگرام هستم، تعداد تماشاگران مسابقاتمان بیشتر شده است اما نه خیلی زیاد. بازی‌های سپاهان در صفائیه که از اصفهان دورتر است، برگزار می‌شود و خیلی‌ها نمی‌توانند بیایند. از همه مهمتر این که 82درصد فالوورهایم مرد هستند و روی 18درصد بقیه نمی‌شود حساب کرد. زنان خیلی دوست ندارند فوتبال تماشا کنند و ما هنوز مشکل فرهنگی در فوتبال زنان داریم.» الهام از اینستاگرام خاطره جالبی هم دارد: «همان موقع که گل من در برنامه 90 پخش شد، یک عده تصور کرده بودند که من آذری هستم و کلی کامنت به زبان آذری داشتم که هیچ‌کدام را متوجه نمی‌شدم.»
در وقت استراحت گوشی به دستیم
سپیده توکلی و الناز کمپانی از دونده‌های فعال اینستاگرام هستند، الناز 47هزار فالوور دارد و سپیده 71هزار. الناز رکورددار دوهای 60 و 100 با مانع است و سپیده رکورددار پرش ارتفاع، هفت‌گانه و پنج‌گانه. هر دو آنها برای دیده شدن تلاش می‌کنند. سپیده بعد از این که مسابقاتش در بازی‌های آسیایی 2014 از تلویزیون پخش شد، موقعیت را برای فعالیت در اینستاگرام مناسب دید: «ما خیلی زحمت می‌کشیم ولی هیچ‌جا دیده نمی‌شود. بهترین جا برای دیده شدن همین اینستاگرام است.» این دیده شدن دلیلی شده تا بخشی از مشکلات مالی سپیده و الناز حل شود، سپیده می‌گوید: «برای چند برند تبلیغ می‌کنم. خیلی درآمد ندارد ولی یک بخش از هزینه‌های مسابقاتی که می‌رویم تامین می‌شود.» الناز هم با تبلیغ برای یکی از برندهای غیر ورزشی درآمدزایی میکند. بعضی‌ها داشتن صفحه اینستاگرام برای ورزشکاران را حرفه‌ای نمی‌دانند، می‌گویند ورزشکار باید روی تمرین و مسابقه تمرکز کند، نه این که بیشتر وقتش در فضای مجازی باشد. سپیده این نظر را قبول ندارد: «اتفاقا ما بیشتر از بقیه وقت داریم. بعد از تمرینات سنگین روزانه کار دیگری غیر از استراحت کردن نداریم در این ساعت‌ها یا گوشی دستمان است یا تلویزیون تماشا می‌کنیم.» الناز هم بر خلاف تصوری که می‌شود خیلی وقت برای اینستاگرامش نمی‌گذارد: «هفته‌ای یک روز جواب کامنت‌ها و دایرکتها را می‌دهم.» الناز روزی پنجاه شصت دایرکت دارد. یک بخش از این دایرکتها قابل جواب دادن نیستند: «آقایانی هستند که می‌خواهند مزاحم شوند.» سپیده هم با این که همسر دارد و عکس‌های همسرش را هم در صحفه‌اش منتشر کرده ولی از این مزاحم‌ها کم ندارد: «با جمله سلام خوبی می‌خواهند سر صحبت را باز کنند...» بقیه دایرکتها دختران و زنانی هستند که از سپیده و الناز راهنمایی می‌خواهند، این که چطور می‌شود یکی دونده شد و کجا و چطور باید تمرین کند. آنها حتما به این سوالات جواب می‌دهند. الناز می‌گوید: «باید جواب بدهیم تا مردم فکر نکنند به آنها توجه نمی‌کنیم.» سپیده و الناز به این زنان، مربی هم معرفی می‌کنند.
هواداران
بهناز شفیعی موتور‌سوار با 105هزار فالوور در رده بالاست. صفحه او کلکسیون کاملی از صحنه‌های مختلف موتورسواری است. مریم ایراندوست، مربی فوتبال با 67هزار فالوور، فروغ عباسی عضو تیم‌ملی اسکی با 40هزار فالوور و سارا خادم‌الشریعه نفر اول شطرنج زنان ایران با بیش از 34هزار فالوور از بقیه جلو زده‌اند.
در کنار این که خود ورزشکاران صفحه‌های شخصی دارند، صفحه‌هایی هم هستند که اخبار آنها را پوشش می‌دهند. نام‌آوران ورزش با 53هزار فالوور بیشتر ببننده را دارد. این صفحه با انتشار ورزشکاران رشته‌های متخلف آنها را معرفی میکند. صفحه فوت‌لیدی هم اخبار فوتبال و فوتسال زنان را پوشش می‌دهد و بیش از 33هزار فالوور دارد. فوت‌لیدی قبل از همه خبرگزاری‌ها و سایتها فیلم و عکس صحنه‌های گل مسابقات زنان را به نمایش می‌گذارد. این صفحه اخبار فوتبال خارجی زنان را هم پوشش می‌دهد.
در همینه زمینه :
