دادگاه دی

دی‌ماه1398، وقتی هواپیمای اوکراینی به‌دلیل اشتباه انسانی هدف 2موشک قرار گرفت و سقوط کرد؛ برخی با جوسازی رسانه‌ای تلاش کردند اینطور وانمود کنند که جمهوری اسلامی ایران و سپاه به‌عنوان مسئول این اتفاق در برابر قانون تمکین نخواهند کرد و از این ماجرا عبور می‌کنند. اما برگزاری دادگاه نظامی برای پیگیری موضوع نشان داد دستگاه قضا و مسئولان به‌دنبال مجازات عاملان حادثه و احقاق حقوق خانواده‌ها هستند. با گذشت نزدیک به 3سال از آن حادثه؛ 5جلسه دادرسی با حضور خانواده‌ها، متهمان و وکلای آنان برگزار و دادگاه به شکل تخصصی درحال بررسی ابعاد مختلف سانحه است.

دادگاه اول

30آبان1400، ساکنان محله عباس‌آباد شاهد حضور خانواده‌هایی است که عکس‌هایی از عزیزان خود را به‌دست دارند و با چشمانی اشکبار راهی دادسرای نظامی تهران شده‌اند. آنان صاحبان عزای حادثه سقوط هواپیمای PS752 هستند. نخستین جلسه دادگاه به ریاست قاضی ابراهیم مهرانفر برگزار می‌شود. مهرانفر در این دادگاه وظیفه دارد شکایت 103نفر از خانواده‌های جان‌باختگان این حادثه را رسیدگی کند. در دادگاه ۱۱۳نفر از ۱۶۹خانواده در جلسه حضور داشتند. برخی از این خانواده‌ها که در جلسه نبودند، یا ایران نبودند یا اتباع خارجی بودند. از این میان ۱۴۶نفر آنها ایرانی، ۱۰نفر افغانستانی، ۵نفر کانادایی و ۳نفر سوئدی و ۱۱نفر نیز اوکراینی بودند. متهم ردیف اول نیز فردی است که درجه نظامی او سروان است. متهمان درجه‌هایی مانند ستوان، سرهنگ و سرتیپ دارند. محسن اسدی لاری پدر 2نفر از جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی درخصوص فضای نخستین جلسه دادگاه می‌گوید: «قاضی بعد از بیان مقدمات جلسه،تأکید داشت رسیدگی بی‌طرفانه و منصفانه و باتوجه به تمام مستندات خواهد بود. البته قاضی در دادگاه بارها تأکید داشت که با جرات و نهایت دقت به این پرونده رسیدگی خواهد شد. قاضی دادگاه تأکید داشتند و قسم خوردند صرفا حقیقت را درنظر خواهند داشت.» او با اشاره به کیفرخواست نماینده دادستان از اعتراض خانواده‌ها به این کیفرخواست و بیرون کردن نماینده دادستان ازسوی قاضی اشاره کرد و افزود: « این رفتار سابقه نداشته و نشان‌دهنده همراهی قاضی محترم بود.»

دادگاه دوم

7آذر1400 دادگاه برگزار می‌شود. در این دادگاه 10متهم از رده‌های نظامی مختلف حضور دارند که 5وکیل کار دفاع از آنان را برعهده گرفته‌اند. پیگیری شکایت خانواده‌های جان‌باختگان نیز از سوی 19وکیل معرفی شده از سوی آنان انجام می‌شود. نماینده دادستان برای قرائت ادامه کیفرخواست در جایگاه حاضر می‌شود. در این میان حال یکی از اولیای دم جان‌باختگان نامساعد می‌شود.قاضی مهرانفر به خانواده‌ها متذکر می‌شود براساس تشریفات قانونی، ابتدا باید کیفرخواست قرائت شود و پس از آن، نظرات شکات شنیده شود. رئیس دادگاه تأکید می‌کند مرجع قضایی بی‌طرف است و الزامی به قبول کیفرخواست صادره ندارد و خانواده‌ها نباید نگران باشند که دادگاه براساس کیفرخواست عمل کند. اعتراض خانواده‌ها به منع تعقیب برای برخی افراد است که از سوی دادگاه واجد نقص دانسته و برای رفع ایراد به دادسرا عودت داده شد تا بعد از رفع نواقص به پرونده اضافه شود.

دادگاه سوم

پیگیری برای رفع نواقص پرونده همزمان با شیوع پاندمی کرونا انجام می‌شود. دادگاه به این دلیل سومین جلسه خود را 24آذر سال1401 برگزار می‌کند. در این مدت، پرونده و جزئیات آن در اختیار وکلای خانواده جان‌باختگان قرار گرفته است. این جلسه دادگاه به تفهیم اتهام متهمان مبنی بر مشارکت در قتل غیرعمد 177نفر، بی‌مبالاتی، اهمال و سهل‌انگاری و عدم‌رعایت نظامات خدمتی می‌گذرد.

دادگاه چهارم

چهارمین جلسه دادگاه 27آذر در حالی برگزار شد که وکلای خانواده جان‌باختگان این فرصت را داشتند تا نظرات خود را درباره پرونده با قاضی درمیان بگذارند. 6تن از وکلا از این فرصت استفاده کردند. در این جلسه، برای نخستین بار متهم ردیف اول پرونده با حضور در جایگاه به دفاع از خود پرداخت. قاضی مهرانفر در این جلسه با اشاره به اینکه در جلسات قبلی، خانواده‌های جان‌باختگان و وکلای آنان به مواردی اشاره کردند که  قاضی همه آنها را بررسی خواهد کرد.

دادگاه پنجم

با برگزاری جلسه پنجم دادگاه در 28آذر عملا 3جلسه دادگاه در یک ماه برگزار شده است. قاضی دادگاه با تأکید بر اینکه برای کشف حقیقت با هیچ‌کس تعارف نداریم و هرکجا لازم باشد از فرد و یا مسئولی سؤال شود این کار را خواهیم کرد، گفت: «مطلعین، کارشناسان و متخصصان امر درصورت ضرورت به دادگاه دعوت می‌شوند.» قاضی مهرانفر با اشاره به اظهارات متهم ردیف اول درجلسه چهارم دادگاه گفت: «اظهارات متهم در جلسه گذشته در حد توضیحات اولیه بوده و سؤالات بسیاری باقی مانده است که باید از سایر متهمان پرسیده شود و آنها نیز باید پاسخگو باشند.» در این جلسه، 2 تن از وکلای جان‌باختگان و 8تن از اولیای دم با حضور در جایگاه نظرات خود را بیان کردند.