اروپا در جیب مردم دنیا

جواد نصرتی-روزنامه‌نگار

امروز دقیقا 2دهه از عمر واحد پولی یورو و انتشار اسکناس‌ها و سکه‌های آن می‌گذرد و در این سال‌ها، یورو، دلار را به‌عنوان یکه‌تاز دنیای پول به چالش کشیده، زندگی را برای صدها میلیون نفر آسان‌تر کرده، نماد وحدت یک قاره شده و به یک جایگاه بین‌المللی چشمگیر رسیده است. در اول ژانویه سال 2002میلادی، 12کشور اروپایی، در بزرگ‌ترین تغییر ارز تاریخ، واحدهای پول ملی خود را با یورو جایگزین کردند. از نظر اروپایی‌ها، این تغییر ارز، باعث افزایش ثبات، شکوفایی و رقابت‌پذیری اقتصادی اروپا شده است. بسیاری، آرزوهای مشابهی در دیگر نقاط دنیا دارند اما به‌نظر می‌رسد، یورو، دست‌کم تا آینده‌ای بلندمدت، یک تجربه منحصر به فرد و بی‌نظیر خواهد بود.

جایگزین دلار؟
از زمان عرضه یورو، گمانه‌زنی‌ها درباره عبور یورو از دلار مطرح است. اقتصاددانان و مدیران مالی زیادی در اروپا و آمریکا بارها از این گفته‌اند که درنهایت، یورو دلار را به‌عنوان قدرتمندترین واحد پولی دنیا پشت سر خواهد گذاشت. نخستین‌بار 2 اقتصاددان آمریکایی به نام‌های جفری فرانکل و منزی چین در سال 1995این ایده را مطرح کردند. با این حال بحران‌های مالی جهانی، بحران‌های داخلی در حوزه یورو (کشورهایی که واحد پولی آنها یورو است) و همراهی نکردن بریتانیا (که نه‌تنها هرگز از واحد پولی یورو استفاده نکرده که اخیرا هم از اتحادیه اروپا بیرون آمده)، فعلا یورو را پشت‌سر دلار نگه داشته است. مسئله فقط برابری 2 ارز نیست، بلکه یورو، برای عبور از دلار، باید به پراستفاده‌ترین ارز در معاملات تجاری دنیا و ارزش شماره یک در صندوق‌های ذخیره ملی کشورهای مختلف تبدیل شود.

یوروی بحرانی
 سال 2022، یکی از بدترین سال‌ها در2دهه اخیر برای یورو بوده است. سهم آن در ذخایر ارزی دنیا از 25درصد در سال 2003به حدود 20.6درصد رسیده است و 16درصد از ارزش آن در برابر دلار کاهش یافته. و تازه سناریوی بدتری هم پیش روست: افزایش مداوم تورم، ‌می‌تواند لطمه بیشتری به یورو بزند و بحران را عمیق‌تر کند. سیاست‌ورزان هشدار می‌دهند که بحران یورو، در واقع می‌تواند نشانه‌ای از بروز پوپولیسم و به خطر افتادن ثبات اتحادیه اروپا باشد. به همین‌خاطر است که بانک مرکزی اروپا، دست به هر کاری خواهد زد تا ارزش یورو را حفظ کند. یکی از روش‌های مؤثری که به‌کار گرفته خواهد شد، افزایش نرخ بهره است. با وجود بحران پیش آمده‌، انتظار این است که یورو در سال پیش رو، رشد داشته باشد.

پل‌های مجازی
طراحی اسکناس‌های 5، 10، 20، 50، 100، 200و 500یورویی از تم «دوره‌ها و سبک‌های اروپایی» الهام گرفته شده است. طراحان از 7 دوره تاریخ فرهنگی اروپا (کلاسیک، رومانسک، گوتیک، رنسانس، باروک و روکوکو، عصر آهن و شیشه، و معماری مدرن قرن بیستم)، استفاده کرده‌اند و از هر دوره، یک پل تخیلی را روی اسکناس‌ها کشیده‌اند. پنجره‌ها و دروازه‌ها در دیگر روی اسکناس‌ها هم نماد روحیه و گشاده‌رویی و همکاری اروپایی خوانده شده است. خود اروپایی‌ها، به اسکناس‌هایشان «پل و پنجره» می‌گویند.

غیرقابل تقلب
اسکناس‌های یورو، ویژگی‌های بسیار منحصر به فردی دارند که جعل آنها را بسیار سخت می‌کند. بعضی از این ویژگی‌ها اینها هستند: هولوگرام متحرک، بافت برجسته و متمایز، نشان‌های ریز و مخفی که با ذره‌بین و زیر نور مافوق بنفش قابل دیدن هستند، و یک پنجره در گوشه اسکناس که وقتی نور به آن می‌خورد، شفاف می‌شود.

19 کشور
یورو، در ابتدا در 12 کشور اروپایی جایگزین واحد پول‌های ملی شد اما در ادامه، با اضافه شدن کشـورهای بیشتر به اتحادیه اروپا، یورو جایگزین واحدهای پولی ملی بیشتری شد و امروزه، 19کشور از این واحد پولی استفاده می‌کنند.

340میلیون نفر

امروزه، بیش از 340میلیون نفر در 19کشور اروپایی، از این واحد پولی استفاده می‌کنند .

1.5تریلیون اسکناس
 27.6میلیارد عدد اسکناس یورو در کشورهای اروپایی و سراسر دنیا در گردش است که ارزش آن، حدود 1.5تریلیون یورو است. عدد دقیق تعداد اسکناس‌ها، در پاییز سال 2021حدود 27میلیارد و 640میلیون و 19هزار و 753عدد، معادل یک تریلیون و 519میلیارد یورو اعلام شده بود.

141میلیارد سکه
سکه‌های یورو هم در تعداد بالا در اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سکه‌ها، یک روی اروپایی و یک روی ملی دارند و در روی ملی آنها، کشورهای مختلف نمادها و نشانه‌های ملی خود را درج کرده‌اند. حدود 141میلیارد سکه به ارزش 31میلیارد یورو در اروپا و خارج از آن در گردش است.