گزارش
نگاهی به نقش‌های «مروارید سیاه» بر پرده نقره‌ای
مردی که سلطان شد
محمدناصر احدی- روزنامه‌نگار
پله، اسطوره فوتبال جهان که خبر درگذشتش در ساعات پایانی روز پنجشنبه موجب تأثر و تأسف میلیون‌ها نفر در اقصی‌نقاط جهان شد، چندین‌بار در فیلم‌ها، مستندها و سریال‌های تلویزیونی ظاهر شد. مشهورترین حضور او بر پرده نقره‌ای به فیلم «فرار به سوی پیروزی» برمیگشت که در این فیلم با ستارگان عالم سینما و فوتبال همچون سیلوستر استالون، مایکل کِین، مکس فون سیدو، بابی مور (فوتبالیست انگلیسی) و اوسوالدو آردیلس (فوتبالیست آرژانتینی) همبازی بود. با اینکه چهره سینمایی پله با این فیلم پیوند خورده، اما این تنها فیلمی نبود که در آن حضور داشت. در این گزارش، به برخی از نقشآفرینیهای یکی از نوابغ فوتبال جهان در آثار سینمایی نگاهی انداخته‌ایم.
«سلطان پله» (کارلوس هوگو کریستِنسِن، 1962)
در پایگاه اینترنتی IMDb، سال ساخت این فیلم 1965 ذکر شده، اما برخی منابع دیگر سال ساخت آن را 1962 عنوان کرده‌اند که با دومین قهرمانی پله همراه با تیم ملی برزیل در جام جهانی مصادف است؛ شاید این تاریخ دوم بیشتر برازنده «مروارید سیاه» فوتبال جهان باشد. این فیلم درباره زندگی پله و رسیدن او به موفقیت در دنیای فوتبال است. در فیلم صحنه‌ای هست که وقتی پله به دنیا می‌آید، مادرش او را نزد پیشگویی می‌برد و پیشگو می‌گوید: «پسرت سلطان می‌شه، نمی‌دونم سلطان کجا یا سلطان چی، اما اون سلطان می‌شه.» اهالی روستا به این پیشگویی می‌خندند، اما در 14سالگی استعداد پله کشف و او به سرعت به سلطان فوتبال تبدیل می‌شود. پله در این فیلم نقش خودش را بازی می‌کند.
«بارون پولدار بیچاره» (میگوئل بورخس، 1971)
این فیلم درباره فوتبال نیست و پله هم نقش خودش یا فوتبالیست دیگری را بازی نمی‌کند. او در این فیلم ایفاگر نقش شخصیتی به نام «دکتر آرانتِس» است.
«راهپیمایی» (اسوالدو سامپایو، 1972)
موضع‌گیری‌های سیاسی پله معمولا پر‌حرف‌وحدیث بود. با این حال، در یکی از تجربه‌های سینمایی‌اش، فیلمی سیاسی بازی کرد که اگر در سینمای مضمون‌زده امروز بود، شاید خیلی بیشتر مورد توجه قرار می‌گرفت. او در «راهپیمایی» در نقش «چیکو بُندِد» ظاهر شد که علیه برده‌داری و تبعیض نژادی مبارزه می‌کرد.
«فرار به سوی پیروزی» (جان هیوستون، 1981)
این فیلم برای تماشاگران ایرانی کاملا شناخته‌شده است. پله در این فیلم در نقش «سرجوخه لویی فرناندز»، سربازی از ترینیداد، ظاهر شد. شاید بپرسید چرا ترینیداد و نه برزیل؟ چون برزیل خیلی دیر، تقریبا در سال1944، وارد جنگ جهانی دوم شد و حضور یک برزیلی در میانه جنگ که اتفاقات فیلم در آن ایام رقم می‌خورد، چندان باورپذیر نبود. بعد از این فیلم، پله در چند مصاحبه به شوخی گفته بود: «اگه بخوام به خودم در بازیگری نمره بدم، 10 میدم.» همچنین، او به دوستانش گفته بود که در فیلمنامه اصلی قرار بود سیلوستر استالون با یک ضربه قیچی‌برگردان زننده گل پیروزی تیمش باشد، اما چون این توانایی را نداشت، نقشش را عوض کردند و او را به دروازه فرستادند و پله این نقش را به عهده گرفت.
«سه چلمن و سلطان فوتبال» (کارلوس مانگا، 1986)
این فیلم حاصل همکاری 2 بِرند بزرگ برزیلی آن دوران بود: پله تازه بازنشسته‌شده و سه چلمن که کمدین‌های محبوب تلویزیونی بودند. فیلم 3روز پیش از فینال جام جهانی 1986 که آرژانتین با رهبری مارادونا 3 بر 2 آلمان را برد، اکران شد و در آن سال میلیون‌ها برزیلی را به سینما کشاند. پله در این فیلم نقش گزارشگر ورزشی به نام «ناسیمنتو» را بازی کرد که جایگزین دروازه‌بان مصدوم تیمی می‌شود و گل پیروزی مسابقه را به ثمر می‌رساند.
«تردست» (ریک کینگ، 1986)
پله در این فیلم ایفاگر نقش یک مربی افسانه‌ای فوتبال به نام «سانتوس» است که به یک فوتبالیست آمریکایی جوان راه‌وچاه موفقیت را نشان می‌دهد.
