تلاش کرزای برای بازگشت به سیاست

همزمان با خروج نیروهای آمریکایی و غربی از افغانستان، ‌زمانی که دولت اشرف غنی مرحله به مرحله از هم می‌پاشید، همه نگاه‌ها بار دیگر متوجه سیاستمداران سابق افغانستان شد. سلطه طالبان در کابل به‌معنای فروپاشی میراث آمریکا در افغانستان بود، اما چهره‌های سیاسی مانند حامد کرزای که در دوران پس از حکومت اول طالبان و طی سال‌های 2001تا 2014ریاست‌جمهوری را در دست داشتند، با آغاز سلطه دوباره طالبان در کابل ماندند. کرزای همزمان با فروپاشی حکومت جمهوری گفت: «من هرگز اینجا را ترک نمی‌کنم، اینجا کشور من است.»
طی یک سال و اندی که از حکومت طالبان گذشته، کرزای در خانه بزرگ ویلایی خود تحت نظر طالبان زندگی کرده است. در کنار ورودی خانه او یک پست ایست بازرسی با نگهبانان مسلح قرار دارد. اما در این مدت کرزای ارتباطات بین‌المللی خود را حفظ کرده و اخیرا در سفری به آلمان و ترکیه با برخی رسانه‌ها به گفت‌وگو نشسته است. واشنگتن‌پست در گزارشی با عنوان «حامد کرزای در تلاش است تا جایگاه خود را در افغانستان جدید بیابد» نگاهی به فعالیت‌های جاری او در میدان سیاسی افغانستان انداخته و می‌نویسد: «کرزای تمام تلاش خود را می‌کند تا طالبان را به‌عنوان حاکمان جدید افغانستان درک کند، چون زندگی او با زندگی آنها آمیخته است.» براساس این گزارش، کرزای هم‌اکنون برجسته‌ترین منتقد طالبان در داخل افغانستان به شمار می‌رود و تاکنون در موارد متعددی نسبت به برنامه‌های طالبان ازجمله جلوگیری از تحصیل دختران دست به انتقاد زده است.
در عین حال، کارنامه دولت گذشته کرزای چندان هم بی‌عیب و نقص نیست و انتقادات زیادی به عملکرد خود او در دوران ریاست‌جمهوری‌اش وجود دارد. واشنگتن‌پست نوشته که بسیاری در افغانستان، کرزای را عروسک خیمه‌شب‌بازی آمریکا می‌دانند و دوران او را به دلیل فساد اقتصادی گسترده و هدردادن بودجه‌ها و کمک‌های بین‌المللی مورد انتقاد قرار می‌دهند. اسدالله واحدی، سردبیر وب سایت پشتون زبان مسیر دیلی نیز معتقد است: «کرزای در گذشته تصویر بدی داشت، اما او اکنون در تلاش است تا تصویر گذشته خود را ترمیم کند و در حال تلاش برای انجام یک تغییر مثبت در کشور است.» با این حال، هنوز فضای بی‌اعتمادی شدیدی میان طالبان و کرزای حاکم است. واشنگتن پست در گزارش خود می‌گوید: «بسیاری از طالبان هنوز کرزای را به‌عنوان یک دشمن می‌بینند.»
علاوه بر این، برخی سیاستمداران گذشته افغانستان نیز اعتماد چندانی به شعارها و سخنان کرزای ندارند. جعفر مهدوی، نماینده سابق مجلس نمایندگان افغانستان می‌گوید: «رهبران 2 دهه گذشته افغانستان هیچ وابستگی به این کشور و مردم آن نداشتند، اگر آنها در کابل باقی ماندند، برای جمع‌آوری پول و انتقال آن به خارج بوده است. بحران و مشکلات امروز افغانستان به دلیل اشتباهات کرزای در گذشته است. او عامل مرگ جمهوریت است.»
با وجود انتقادات از کرزای، اما او تلاش دارد تا از مسئولیت بخشی از رویدادهای گذشته، خود را کنار بکشد. او در گفت‌وگو با واشنگتن پست اظهار داشته که مسئولیت کامل فساد و رشوه در دولت خود را برعهده می‌گیرد، اما مسئولیت قراردادهای بزرگ و فسادهای کلان برعهده آمریکاست، چون مسئولیت سرنوشت امروز افغانستان متوجه عملکرد آمریکاست. کرزای گفته است: «جنگ در افغانستان، جنگ ما نبود و من شریک آمریکا در آن جنگ نبودم. آن جنگ، جنگ علیه روستاها و خانه‌ها بود و من از لحظه‌ای که فهمیدم این جنگ علیه ماست، تغییر کردم، چون جنگ به نام شکست تروریسم در واقع جنگ علیه مردم افغانستان بود.» او در ادامه می‌گوید:«من به همین دلیل طالبان را «برادر» خطاب کردم.»