ناگهان کنکور

رابعه تیموری-روزنامه‌نگار

 آزمون سراسری سال1402در حالی برگزار می‌شود که در یکی، دوسال اخیر زمزمه‌های حذف کنکور ورودی دانشگاه‌ها به گوش می‌رسید. شیوه برگزاری این آزمون که از سال1347 تاکنون به‌صورت تستی و یک‌مرحله‌ای برگزار می‌شد، در سال‌های اخیر به‌شدت مورد انتقاد صاحب‌نظران قرار گرفته است. این انتقادات و خرده‌گیری‌ها که بی‌راه و بی‌منطق هم به‌نظر نمی‌رسند، مسئولان را به تکاپو واداشته تا روش‌های مناسب‌تری را برای اجرای این آزمون نفسگیر و سرنوشت‌ساز طراحی کنند. آزمون سراسری سال1402 که نخستین مرحله آن در نیمه دوم دی‌ماه برگزار می‌شود، حاصل این بررسی‌ها و نخستین قدم برای پایان دادن به انتقادات و اما و اگرهای پیرامون کنکور ورودی دانشگاه‌هاست. در گفت‌وگوی زیر حسن مروتی، معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش آموزش کشور جزئیات برگزاری آزمون سراسری سال1402 را شرح داده است.

امسال تعداد داوطلبان کنکور در مقایسه با سال‌های گذشته چه تفاوت‌هایی داشته است؟
در آزمون سراسری سال1402 حدود 980هزار داوطلب شرکت کردند که در مقایسه با آمار سال گذشته حدود 200، 300هزار داوطلب کاهش داشته‌ایم.
چرا آمار داوطلبان کاهش پیدا کرده است؟
تعداد زیادی از داوطلبان کنکور، دانش‌آموزان سال آخر دوره متوسطه دوم هستند. چون این نوبت از کنکور در دی‌ماه برگزار می‌شود، هنوز تعدادی از آنها سرفصل‌های دروس را به ‌صورت کامل آموزش ندیده‌اند و به همین دلیل در آزمون شرکت نمی‌کنند.
اگر 2مرحله‌ای شدن آزمون ورودی دانشگاه‌ها را یک مزیت برای داوطلبان به‌شمار آوریم، با این شرایط تعدادی از دانش‌آموزان امکان استفاده از این فرصت را از دست می‌دهند.
 این کنکور یک نوبت فوق‌العاده است که برگزار می‌شود و اگر کسی نتواند از آن استفاده کند، در تیرماه هم که سوابق تحصیلی داوطلبان مشخص می‌شود، امکان حضور داوطلبان در آزمون ورودی دانشگاه‌ها فراهم است.
کنکور امسال با کنکور سال‌های گذشته از نظر محتوا و شرایط برگزاری چه تفاوت‌هایی دارد؟
امسال در نتایج آزمون سراسری، تأثیر معدل و سوابق تحصیلی قطعی شده است. درحالی‌که در سال‌های گذشته تأثیر سوابق تحصیلی مثبت بوده و اگر به رتبه فرد کمک می‌کرد تأثیر داده می‌شد و در صورتی که رتبه فرد را بهبود نمی‌بخشید اعمال نمی‌شد؛ ولی امسال براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به‌صورت تأثیر قطعی سوابق تحصیلی بر نمره کنکور فرد تأثیر می‌گذارد و 40درصد از رتبه داوطلب را سوابق تحصیلی و 60درصد از نمره او را نتایج آزمون تشکیل می‌دهد. تغییر دوم این بوده که امسال برخلاف سنوات گذشته دوبار کنکور برگزار می‌شود؛ یک آزمون در دی‌ماه و دیگری در تیرماه و پس از مشخص شدن سوابق تحصیلی فرد. داوطلب می‌تواند نمره یکی از آزمون‌ها را انتخاب کند تا برای تعیین رتبه کلی با سوابق تحصیلی او جمع شود. براساس این رتبه کلی، فرد مجاز است برای مهرماه سال1402 انتخاب‌رشته کند و به دانشگاه برود. نتیجه هر یک از آزمون‌ها، تا 2سال اعتبار دارد و دانش‌آموزان می‌توانند از نتایج آن تا 2سال استفاده کنند.
موضوع حذف دروس عمومی از کنکور برای داوطلبان ابهاماتی دارد و عده‌ای معتقدند تمرکز کنکور بر دروس تخصصی دشواری این آزمون را بیشتر می‌کند. نظر شما چیست و این تصمیم بر چه مبنایی گرفته شده است؟
در نتیجه نهایی آزمون سراسری دروس عمومی حذف نشده، بلکه جزو 40درصد سوابق تحصیلی قرار گرفته است. 26درصد از 40درصد سوابق تحصیلی را دروس عمومی و 14درصد را دروس اختصاصی تشکیل می‌دهند.البته بعضی از داوطلبان در پاسخگویی به سؤالات دروس اختصاصی عملکرد بهتری دارند و با حذف دروس عمومی از آزمون تستی کنکور موافق هستند.
با توجه به حواشی پیش آمده در کنکور سال گذشته، برای پیشگیری از تقلب در کنکور امسال چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
در آزمون سراسری سال گذشته از 857داوطلب وسایل ارتباطی غیرمجاز گرفته و به‌عنوان تخلف در آزمون صورتجلسه شد. علاوه‌بر این تقلب‌های ثابت شده، ما شبهات را داشتیم. یعنی افرادی که تخلف آنها محرز نشده بود، اما رتبه آزمون آنها با سوابق تحصیلی‌شان قابل قیاس نبود و تفاوت بسیار زیاد این 2ملاک ارزیابی، شبهه تقلب را ایجاد می‌کرد. این گروه از داوطلبان موظف شدند  در آزمون رفع شبهه برای حداکثر 3 درس شرکت کنند و چنانچه حدنصاب نمره قبولی را کسب کنند،  نتایج کنکور سال گذشته برای آنها معتبر است و در غیر این صورت نمی‌توانند از رتبه سال گذشته خود برای ورود به دانشگاه استفاده کنند. به‌دلیل احتمال سوءاستفاده، نمی‌توانم جزئیات اقداماتی را که برای پیشگیری از تقلب انجام شده، مطرح کنم، ولی امسال ما کلیه تمهیدات و امکانات خود را به‌کار بردیم تا ان‌شاء‌الله این اتفاق تکرار نشود.
اعلام دیرهنگام تأثیرگذاری سوابق تحصیلی در نتایج کنکور باعث نگرانی‌هایی در خانواده و داوطلبان شده است. برای این افراد چه پاسخی دارید؟
این موضوع به‌دلیل تازگی ممکن است مقداری دغدغه ایجاد کند، ولی جای نگرانی نیست و آموزش و پرورش برای دانش‌آموزانی که در امتحانات نهایی سال‌های گذشته نتوانسته‌اند نتایج مناسبی کسب کنند، آزمون مجدد برگزار می‌کند تا بتوانند سوابق تحصیلی خود را ترمیم کنند. آموزش و پرورش تصمیم گرفته ترمیم معدل و سوابق تحصیلی این گروه از دانش‌آموزان در چند نوبت انجام شود و یک نوبت آزمون در دی‌ماه و مرحله دیگر در تیرماه برگزار می‌شود.
پذیرش بدون کنکور دانشجو در رشته‌های مختلف، بر فرایند کنکور چه تأثیراتی داشته است؟ بسیاری از دانش‌آموزان معتقدند پذیرش بدون آزمون دانشجو با ملاک‌های علمی انجام نمی‌شود و این شیوه گزینش باعث دلسردی و بی‌انگیزگی داوطلبان کنکور می‌شود.
در بسیاری از رشته‌ها به‌دلیل اینکه تعداد متقاضیان از ظرفیت و صندلی‌های آن رشته کمتر است، بدون کنکور و براساس معدل دانشجو می‌پذیرند. شرایط ایده‌آل همه رشته‌ها این است که فرد براساس علاقه‌مندی خود وارد دانشگاه شود و در دانشگاه‌ها طوری برنامه‌ریزی کنند که فرد در صورت داشتن استعداد و آمادگی در رشته مطلوب خود تحصیل کند. اما ما برای پذیرش در رشته‌های مختلف حدنصاب نمره نداریم و از میان کسانی که برای حضور در آن رشته اظهار علاقه‌مندی کرده‌اند به‌ترتیب و براساس سوابق تحصیلی داوطلبان، پذیرش انجام می‌شود. این شرایط در آزمون سراسری دانشگاه‌ها هم وجود دارد و ملاک گزینش دانشجو بالاترین نمره‌ای است که داوطلبان آن رشته کسب می‌کنند.
در فهرست اسامی برترین‌های کنکور سال‌های گذشته نام فارغ‌التحصیلان مدارس دولتی به چشم نمی‌خورد. با توجه به این موضوع که اغلب دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار در مدارس دولتی درس می‌خوانند، برای ایجاد عدالت آموزشی نباید در سهمیه‌بندی مناطق تجدید نظر شود؟
سهمیه‌بندی مناطق براساس تجربیات چندین ساله ما تعیین شده‌اند و سعی کرده‌ایم توان علمی دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار با مناطق هم‌ترازشان سنجیده شود، اما رتبه‌بندی جزئی مناطق آموزشی عملا امکان‌پذیر نیست و ما اگر بخواهیم عدالت آموزشی به‌معنای واقعی اتفاق بیفتد، باید سطح علمی مدارس مناطق کم‌برخوردار را ارتقا دهیم.
 امسال هم برای داوطلبانی که به‌دلیل ابتلا به کرونا یا سایر موارد امکان حضور در حوزه‌های امتحانی تعیین‌شده را ندارند، حوزه امتحانی خاصی درنظر گرفته شده است؟
خوشبختانه در کشور ما شیوع ویروس کرونا کنترل شده و شرایط به حالت عادی برگشته است. فاصله صندلی داوطلبان کنکور هم براساس شرایط پیش از کرونا چیده شده و آزمون فقط در حوزه‌های امتحانی معمول برگزار می‌شود. اگر کسی به دلایل مختلف از شرکت در آزمون دی‌ماه محروم شود، می‌تواند در آزمون تیرماه شرکت کند.