از کنکور دیگر کشورها چه خبر؟

بیش از نیم قرن است که در ایران برای جذب دانشجو در دانشگاه‌ها و رشته‌های آموزشی مختلف از روش کنکور سراسری استفاده می‌شود؛ آزمونی بزرگ که البته طی همین نیم‌قرن با فراز‌و‌نشیب‌های بسیار همراه بوده و گریزی هم از آن نبوده چرا‌که تنها راه ورود به مقطعی برای تحصیلات عالی، همین آزمون بزرگ است. در این میان، بسیاری از کارشناسان و متخصصان آموزشی و بعضی از روانشناسان و جامعه‌شناسان نسبت به این روش جذب دانشجو و کنکور انتقاداتی دارند و عنوان می‌کنند که نباید سرنوشت افراد که هر یک استعداد و توانایی منحصر‌به‌فردی دارند مبتنی بر قبولی یک آزمون بزرگ 4ساعته باشد. ضمن اینکه همین منتقدان و بسیاری دیگر نیز معتقدند کنکور و جذب دانشجو به این شکل و شمایل، مافیایی با نام کنکور به‌وجود می‌آورد. از درستی یا نادرستی کنکور که بگذریم، این پرسش مطرح می‌شود که آیا این روش جذب دانشجو در کشور، بهترین روش برای ورود به دانشگاه است؟  با رویکردی تطبیقی می‌توان اینطور گفت که نظام آموزشی «نیمه‌متمرکز» به کشورهایی اختصاص دارد که بخشی از فرایند پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت‌ یا نهادهای تعیین‌شده توسط آن صورت می‌گیرد. نظام آموزش «غیر‌متمرکز» ویژه کشورهایی است که هیچ‌یک از بخش‌های فرایند پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت‌ یا نهادهای تعیین‌شده توسط آن صورت نمی‌گیرد.  دسته نخست، کشورهایی هستند که یکی از شرایط پذیرش دانشجو در همه یا اکثر مراکز آموزش عالی آنها، شرکت در آزمون‌هایی است که جدا از آزمون‌های پایان دوره متوسطه یا پیش‌دانشگاهی(موسوم به آزمون نهایی) برگزار می‌شوند. دسته دوم، برعکس دسته نخست است. آنها کشورهایی هستند که برای پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها، آزمون‌هایی جدا از آزمون‌های پایان دوره متوسطه یا پیش‌دانشگاهی (موسوم به آزمون نهایی) برگزار نمی‌شود.