سوت قطار در خاش پیچید

بنا بر آمار ارائه شده از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل، 63.112کیلومتر مسیر ریلی در کشور در دست مطالعه و 3.276کیلومتر مسیر ریلی در دست اجراست که از نگاه مسئولان می‌توان یکی از مهم‌ترین آنها را خط ریلی چابهار-خاش-زاهدان دانست؛ خطی که قرار است کریدور ریلی شرق را ایجاد کند، بندر شهید بهشتی چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور را به شبکه ریلی و کشورهای آسیای میانه و افغانستان را به آب‌های آزاد اقیانوسی متصل و به توسعه سواحل مکران کمک کند.
به‌گزارش همشهری، این خط ریلی به طول 617کیلومتر در 8قطعه در دست اجراست که روز پنجشنبه (19آبان) 2قطعه از آن یعنی 7 و 8 به‌طول 157کیلومتر از شهرستان خاش تا زاهدان با اعتبار 2400میلیارد تومان و با حضور محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید.
کل مسیر ریلی چابهار به زاهدان بیش از 60درصد پیشرفت دارد و قرار است تا پایان سال مالی1402 (شهریور1403) به‌طور کامل به بهره‌برداری برسد.

راه‌آهن، نسخه شفابخش
از میان خطوط در دست اجرای ریلی در کشور که اغلب آنها با چالش تامین منابع مالی مواجه هستند، 8طرح کلان که بیشترین اهمیت را در کریدور شمال-جنوب و شرق - غرب و اتصال به شبکه بین‌المللی دارند، قرار است از محل تهاتر نفت تامین اعتبار شوند. خط ریلی چابهار-خاش-زاهدان نیز یکی از همین خطوط است.
معاون اول رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه توسعه خطوط ریلی به‌دلیل اهمیت ترانزیت از راهبردهای جدی دولت سیزدهم است، در آیین بهره‌برداری از خط ریلی زاهدان-خاش تأکید کرد: راه‌آهن نسخه شفابخش کشور است و اگر خط ریلی رشت به آستارا متصل شود با تکمیل راه‌آهن چابهار-زاهدان، امکان ارسال کالا از چابهار تا فنلاند و درصورت اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره، امکان ارسال کالا تا مدیترانه فراهم می‌شود.
به‌گفته محمد مخبر، در کنار ارتقای شاخص‌های خدمات‌رسانی، استفاده بهینه از آب‌های ژرف و انتقال آب از دریا و بهره‌برداری از معادن و رونق دادن به تجارت و شکوفایی اقتصادی در سیستان و بلوچستان مورد توجه قرار گرفته و این استان از نگاه مقام معظم رهبری و دولت دارای جایگاه ارزشمندی است و قطعا شاهد توسعه سرمایه‌گذاری‌های دولت برای رشد و توسعه و عمران و آبادانی آن خواهیم بود.
او تأکید کرد که اراده دولت در سیستان و بلوچستان اول، آب و دوم، راه است تا این استان پهناور و بزرگ هم به‌صورت ریلی و هم زمینی از راه‌های مناسب و استاندارد برخوردار شود.

تغییر سیمای سیستان‌وبلوچستان
سیستان‌وبلوچستان در سال‌های اخیر علاوه بر سواحل مکران و ترانزیت، از نگاه گردشگری نیز مورد توجه قرار گرفته و به‌عنوان بهشت گمشده و مقصد جدید گردشگران شناخته می‌شود.
این در حالی است که این استان، هیچ آزادراهی ندارد، درصد نسبت بزرگراه به راه اصلی در آن حدود 24درصد است درحالی‌که این رقم در برخی استان‌ها تا 265درصد هم می‌رسد. متوسط راه روستایی هم در سیستان‌وبلوچستان 32درصد است درحالی‌که این عدد در کشور 49درصد میانگین برآورد می‌شود. در طرح ویژه نوروز از ۲۵اسفند1400 تا ۱۵فروردین1401 سیستان‌وبلوچستان با وجود کمترین تصادف در بین استان‌های کشور، بالاترین فوت را داشت و در تصادف منجر به فوت، اول شد. بیشترین تصادف و تلفات استان نیز به‌دلیل دوطرفه بودن مربوط به محور خاش - زاهدان است که خط ریلی افتتاح شده می‌تواند با کمک به جابه‌جایی مسافر و بار منجر به کاهش این آمار شود. استاندار سیستان‌وبلوچستان که پیش از این به کمبود استان در حوزه راه و آمار بالای کشته‌های تصادف در آن واکنش نشان داده بود، در آیین بهره‌برداری از راه‌آهن خاش-زاهدان نیز بر ظرفیت‌های استان و نیاز آنها به شبکه حمل‌و نقل تأکید کرد و گفت: سیستان‌وبلوچستان مزیت‌های زیادی در حوزه گردشگری، تجارت و ترانزیت دارد و راه‌آهن می‌تواند سیمای آن را تغییر دهد.
حسین مدرس خیابانی ضمن ابراز امیدواری برای تامین اعتبار اتصال ریلی چابهار به زاهدان، از تکمیل ۱۵۳کیلومتر بزرگراه، ۱۴۳کیلومتر طرح در حال ساخت و آسفالت ۳۰۰کیلومتر راه روستایی در استان نیز خبر داد.

اشتغال بومی
در سیستان و بلوچستان شرکت‌های بزرگ و بنگاه‌های اقتصادی کلانی وجود ندارد و بار اشتغال استان بر دوش طرح‌های عمرانی است و آنطور که استاندار توضیح داده، در ابر پروژه ریلی چابهار-زاهدان، 4هزار نفر مشغول به‌کار شده‌اند.
حسین معصومی، مدیرعامل راه‌آهن جنوب شرق کشور هم تأکید کرد در خط ریلی خاش به زاهدان که روز پنجشنبه افتتاح شد، ۱۴۸نفر از مردم منطقه خاش و زاهدان و شهرهای همجوار مشغول به‌کار شدند.

61درصد پیشرفت کل پروژه
خط ریلی چابهار- زاهدان- خاش درمجموع 617کیلومتر طول دارد که طول ریل‌گذاری آن با خطوط سوزنبانی به 730کیلومتر می‌رسد. عملیات اجرایی این پروژه از سال‌های ابتدایی دهه90 و در 8قطعه شامل 2قطعه زاهدان-خاش، 2قطعه خاش-ایرانشهر، 2قطعه ایرانشهر-نیک‌شهر و 2قطعه نیک‌شهر -چابهار آغاز شد.
معاون عمرانی استاندار سیستان‌وبلوچستان با بیان اینکه این طرح ریلی یکی از کریدورهای مهم شرقی کشور است که شمال را به جنوب وصل می‌کند به همشهری می‌گوید:‌ پیش از این ما از زاهدان به سمت کرمان به شبکه راه‌آهن سراسری کشور و همچنین راه‌آهن پاکستان متصل بودیم، اما اتصال چابهار به زاهدان به جابه‌جایی بار از چابهار به‌عنوان تنها بندراقیانوسی کشور به سمت شبکه سراسری و همچنین شبکه بین‌المللی کمک می‌کند.
منصور بیجار پیشرفت کلی طرح ریلی چابهار-زاهدان را 61درصد اعلام می‌کند و می‌افزاید:‌ این پروژه به‌دلیل کوهستانی بودن مسیر و داشتن تونل و پل‌های خاص و بزرگ بسیار سنگین است که تا‌کنون برای آن 6900میلیارد تومان هزینه شده است.
وی با بیان اینکه عملیات قطعه 7 و 8 از زاهدان به خاش به طول 157کیلومتر و ریل‌گذاری به طول 175کیلومتر (با محاسبه خطوط سوزنبانی) از سال1395 آغاز شده است، ادامه می‌دهد: این دو قطعه با بیش از2400میلیارد تومان اعتبار روز پنجشنبه به بهره‌برداری رسید، اما هم‌اکنون ارزش اقتصادی آن بیش از 10هزار میلیارد تومان است و می‌تواند در شرایط فعلی و تا تکمیل کل مسیر  بخشی از بار چابهار را وارد شبکه ریلی کند.

تزریق اعتبار طی 2سال
هم‌اکنون برای 8قطعه خط ریلی چابهار-زاهدان 6900میلیارد تومان هزینه شده و قرار است برای تکمیل 39درصد باقی مانده آن، 250میلیون یورو صرف شود.
معاون عمرانی استاندار سیستان‌وبلوچستان با بیان اینکه بخشی از قطعه‌های باقی‌مانده پروژه‌های سنگینی هستند، توضیح می‌دهد: برای مثال قطعه 6به‌دلیل سنگینی کار به 2بخش 6الف و 6ب تقسیم شده است یا در مسیر خاش تا ایرانشهر 15کیلومتر تونل داریم.
بیجار با بیان اینکه عملیات اجرایی در همه قطعه‌ها در حال انجام است، از جلسه اخیر برای تامین اعتبار پروژه با مسئولان وزارت راه و شهرسازی و همچنین معاون اول رئیس‌جمهوری خبر می دهد و  می‌افزاید: این طرح جزو پروژه‌های اولویت‌دار کشور قرار گرفته و به همین دلیل قرار است 7هزار میلیارد تومان معادل 250میلیون یورو از محل تهاتر نفت و فاینانس طی 2سال مالی 1401 و 1402 به آن تزریق شود.
او تأکید می‌کند پیمانکار قول داده اگر پروژه تامین اعتبار شود تا سال1403 به‌طور کامل به بهره‌برداری برسد.

اتصال بین‌المللی در ادامه مسیر
معاون اول رئیس‌جمهوری یکی از مزیت‌های خط ریلی چابهار-زاهدان را اتصال بین‌المللی می‌داند؛ نکته‌ای که معاون عمرانی استاندار سیستان‌وبلوچستان هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: تکمیل کل خط ریلی می‌تواند بار را در کمترین زمان ممکن از چابهار به سمت کشورهای عراق‌، ترکیه و حتی روسیه برساند.
بیجار اما به جنبه دیگر بین‌المللی شدن خط چابهار-زاهدان هم اشاره می‌کند و آن، اتصال به کشورهای افغانستان و ترکمنستان است. او در این‌باره توضیح می‌دهد: مطالعات خط ریلی زاهدان - زابل در 5قطعه به پایان رسیده و امضای قرارداد اجرای آن با قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در دستور کار است. مسئولان قول داده‌اند این بخش زودتر تعیین تکلیف و حتی عملیات اجرایی آن، امسال آغاز شود. مطالعات ادامه مسیر ریلی از زابل به بیرجند در خراسان جنوبی هم به پایان رسیده و اجرای خط ریلی از بیرجند تا ماهیرود در مرز افغانستان هم مصوب شده که هر دوی آنها در اولویت‌های بعدی هستند.
به‌گفته وی، تعیین تکلیف اتصال خط ریلی چابهار-زاهدان به مشهد و ترکمنستان هم در دستور کار وزارت راه است و در همین دولت تعیین تکلیف خواهد شد.
بیجار تأکید می‌کند: درصورت مصوب نشدن اتصال ریلی به سمت مشهد و کشور ترکمنستان، خط ریلی چابهار-زاهدان هم‌اکنون از سمت کرمان به مشهد و این کشور متصل است. هرچند اتصال از خود زاهدان به مشهد فاصله و زمان حمل بار را بسیار کاهش می‌دهد.
قطار سریع‌السیر تهران- مشهد به طول 800کیلومتر، خط ریلی رشت- آستارا به طول 160کیلومتر، خرم‌آباد- دورود به طول 121کیلومتر، اندیمشک - اهواز به‌طور 140کیلومتر، شیراز-بوشهر- عسلویه به طول 655کیلومتر، تهران-همدان-سنندج به طول 420کیلومتر و میانه- اردبیل- پارس‌آباد به طول ۱۷۵ کیلومتر 7طرح کلان ریلی دیگر کشور هستند که قرار است از محل تهاتر نفت تامین اعتبار شوند.