حرکت با چوب

مهتاب خسروشاهی _ روزنامه نگار

پیشرفت‌های علمی درحال جابه‌جایی باورها و تصویرهای ما از جهان اطراف هستند. دلیل آن هم یافته‌های خاص و تازه‌ای است که با استانداردهای ذهنی ما متفاوت است. برای مثال، چه‌کسی باور می‌کند از چوب بتوان انرژی حرکتی تولید کرد؟ اما گویا این‌رؤیا به حقیقت تبدیل شده است؛ با تولید باتری‌های چوبی! طراحان فنلاندی Stora Enso، کارخانه‌ای با هزینه 10میلیون یورو ساخته‌اند که با تبدیل درختان به باتری، کربن زیستی تجدیدپذیر ایجاد می‌کند. این یافته برپایه وجود ماده «لینگنین» در چوب است.
کارخانه مادر این کارخانه تولید باتری، Sunila، نام داشته و با 150کارمند در جنوب فنلاند، خمیر چوب نرم و سوخت‌های زیستی مانند روغن تفاله چوب و روغن پیه تولید می‌کند. این کارخانه، بخشی از طرح‌ها و برنامه‌های خود را به ارائه راه‌حل‌های مبتنی بر استفاده از چوب و مواد زیستی برای ایجاد مواداولیه موردنیاز در زندگی روزمره معطوف کرده است. محصولات نوآورانه آنها از چوب‌های قالب‌گیری تا بسته‌بندی موادغذایی با فیبر را شامل می‌شود. علاوه براین کارخانه، شرکت Lingna Energy یک تجارت مستقر در سوئد است که همین کار را با باتری‌های زیستی انجام می‌دهد. آنها اهداف خود را یافتن راه‌حل‌های مقرون به‌صرفه، ایمن و سازگار با محیط‌زیست برای ذخیره انرژی می‌دانند. شعار آنها، تغییر سریع جهانی به سمت تولید انرژی بدون استفاده از منابع فسیلی است.
ماده لیگنین، دومین مولکول درشت رایج در طبیعت پس از سلولز است که در دیواره گیاهان رسوب می‌کند تا ساختار آنها را محکم و چوبی کرده و از پوسیدگی آنها جلوگیری کند. لیگنین، یک‌سوم از کل ترکیب چوب را شامل می‌شود. لیگنین طی فرایند تولید الیاف سلولزی از خمیر آن، از چوب جدا می‌شود. این ماده به پودر کربن سبک تبدیل شده و سپس به صفحات الکترود تبدیل می‌شود. این صفحات جایگزین گرافیت در باتری می‌شوند.
 Stora Enso با سرمایه‌گذاری 140میلیون یورویی در سال گذشته از سرمایه‌گذاران بلندمدت در طرح‌های توسعه پایدار بوده و در این راستا نیز باور دارند که کربن موجود در مواد غیرسمی می‌تواند جایگزین سوخت‌های فسیلی شوند و فلزات استخراج شده در باتری‌های لیتیوم یونی شود که برای عملکرد به گرافیت نیاز دارند. این شرکت از سال 2015میلادی در کارخانه Sunila Mill به‌صورت صنعتی لیگنین تولید می‌کند. ظرفیت تولید سالانه آنها 50هزار تن است و به این ترتیب Sunila Mill را به بزرگ‌ترین تولید‌کننده لیگنین کرافت در جهان تبدیل کرده است. گسترش تولید لیگنین با ثبت اختراع فناوری تحت عنوان Lignode اهداف این شرکت را برای آینده‌ای با تولید انبوه باتری‌های هوشمند چوبی افزایش می‌دهد. آنُد در باتری‌های لیتیوم- یون سنتی، از گرافیت ساخته شده که از طریق واکنش شیمیایی در ترکیبات، کربن تجدیدناپذیر تشکیل می‌شود. برای آنکه تسلا بتواند به اهداف تولید سالانه 20میلیون خودروی الکتریکی دست یابد، باید بیش از یک‌میلیون تن گرافیت استخراج کند. Stora Enso، 5مزیت کلیدی برای انتقال فناوری انرژی تجدیدپذیر این باتری‌ها موسوم به طرح Ligode را به این شرح اعلام می‌کند:

  تولید انبوه: به‌دلیل در دسترس بودن منابع تولید باتری چوبی-  یعنی درختان- امکان تولید انبوه آن در مقیاس تجاری امکان‌پذیر است.
  پایداری: سازندگان متعهد می‌شوند که مواداولیه خود را از جنگل‌های اروپایی دارای گواهینامه پایداری تأمین کنند.
  تجدیدپذیری: تقریبا تمام باتری‌های LI به‌دلیل استانداردهای ضعیف زیست‌محیطی و هزینه‌های تولید ارزان، در چین تولید می‌شوند. استفاده از منابع طبیعی این نیاز را به کلی از بین می‌برد.
   شارژ سریع‌تر: شرکت سازنده این باتری‌ها براین باورند که یک باتری کاملا کاربردی Lignode ظرفیت شارژ کردن با سرعتی سریع‌تر از پیشرو بازار با سوخت فسیلی را دارد. این عملکرد بهتر، در دمای پایین اتفاق می‌افتد. با توجه به دمای پایین این باتری‌ها حین کار، درهای استفاده از این باتری‌ها در خودروهای برقی بیشتر می‌شود.‌