اقتصاد دریایی ایران به روایت آمار

آخرین آمارهای رسمی از وضعیت شناورهای دریایی ایران از فعالیت 20هزار و61شناور در کل کشور حکایت دارد. این شناورها 102هزار نفر شاغل را تحت پوشش قرار داده‌اند و فعالیت بخش عمده آنها در حوزه ماهیگیری است.
به ‌گزارش همشهری، اقتصاد دریایی در ایران به دلایل متعدد ازجمله بی‌توجهی به آمایش سرزمینی و تمرکز صنایع در مرکز، مطابق با ظرفیت‌های موجود، توسعه پیدا نکرده است؛ درحالی‌که ایران با دارا بودن 1800کیلومتر مرز دریایی در جنوب و بهره‌مندی از 5800کیلومتر نوار ساحلی در شمال، جنوب و جزایر، ظرفیت بسیار شگرفی در توسعه اقتصاد دریاپایه و فعالیت‌های مرتبط با آن اعم از شیلات، گردشگری و حمل‌ونقل دریایی دارد. آخرین اطلاعات مرکزی آمار ایران از وضعیت شناورهای کشور نشان می‌دهد در سال1399 میانگین ارزش‌افزوده هر یک از شناورهای کشور حدود 779میلیون تومان و متوسط پرداختی ماهانه به هریک از شاغلان مزد و حقوق‌بگیر این شناورها حدود 4میلیون ‌و420هزار تومان بوده است.

ایران چند شناور دارد؟
آمارهای مربوط به سال1399 نشان می‌دهد در ایران 20هزار و61فروند شناور فعالیت می‌کنند که از این تعداد فعالیت اصلی 69.9درصد شناورها، ماهیگیری است و 21.5درصد از آنها نیز در حوزه باربری فعالیت می‌کنند. از میان شناورهای باقیمانده، 7.2درصد مشغول ارائه خدمات تفریحی هستند، یک درصد خدمات مسافربری ارائه می‌کنند و فعالیت 0.4درصد از آنها نیز خدماتی و پشتیبانی از سایر شناورهاست. آنگونه که از همین آمارها نیز مشخص است، خدمات تفریحی و مسافربری در اقتصاد دریایی ایران به‌شدت منقبض است و ظرفیت قابل‌توجهی برای شکوفا کردن این حوزه وجود دارد.

جمعیت دریانوردان ایرانی
براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، در سال1399، تعداد کارکنان شناورهای فعال ایران 102هزار و394نفر بوده است و به‌طور میانگین در هر شناور 5نفر مشغول به‌کار بوده‌اند. با این حساب، فقط 0.44درصد از جمعیت 23.3میلیون نفری شاغلان ایران در سال1399 روی شناورها فعال بوده و مستقیما از اقتصاد دریا ارتزاق کرده‌اند. طبق آمار، از این تعداد شاغل در شناورها، 82درصد مزد و حقوق‌بگیر بوده‌اند و 18درصد شاغل بدون مزد و حقوق (مالک، کارکن خانوادگی و ... ) بوده‌اند.

حساب ‌وکتاب شناورها
در سال1399 ارزش ستانده‌های شناورها، 20میلیارد و550میلیون تومان بوده که از این رقم، 72.4درصد دریافتی بابت ماهیگیری، 23.3درصد دریافتی بابت کرایه حمل بار، 1.9درصد دریافتی بابت کرایه جابه‌جایی مسافر و خدمات تفریحی و 2.4درصد مربوط به سایر ستانده‌ها بوده است. بر این اساس متوسط ارزش ستانده‌های هر یک از شناورهای کشور در این بازه زمانی حدود یک‌میلیارد و 24میلیون تومان برآورد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد از مجموع این ستانده‌ها، ارزش مصارف واسطه‌ای شناورها، معادل 4.9میلیارد تومان بوده که از این رقم، 24.6درصد پرداختی بابت سوخت مصرفی شناورها، 12.3درصد پرداختی بابت هزینه‌های آبدارخانه، پذیرایی و تشریفات، 10.7درصد پرداختی به تعمیرکاران، 10.1درصد پرداختی بابت روغن‌موتور و انواع فیلتر، 7.5درصد پرداختی بابت دریافت مجوز، 6.2درصد پرداختی بابت طناب و تور ماهیگیری، 5.8درصد پرداختی بابت انبارداری، پارکینگ، تخلیه و بارگیری، 3.4درصد پرداختی بابت بیمه‌های تجاری و 19.4درصد مربوط به سایر مصارف واسطه بوده است. بر این اساس به‌طور متوسط ارزش مصارف واسطه هر یک از شناورهای کشور در سال1399 بالغ ‌بر ۲۴۵میلیون تومان بوده است. در این میان، بر پایه اطلاعات حاصل از اجرای طرح مرکز آمار در دوره مورد بررسی، ارزش‌افزوده شناورها، درمجموع 15میلیارد و632میلیون تومان بوده که طبق آن، متوسط ارزش ‌افزوده هر یک از شناورها به ۷۷۹میلیون تومان می‌رسد. همچنین هزینه جبران خدمات کارکنان شناورها بالغ بر 4میلیارد و450میلیون تومان بوده که نشان می‌دهد، پرداختی ماهانه به هر شاغل مزد و حقوق‌بگیر در این شناورها به‌طور متوسط 4میلیون ‌و420هزار تومان بوده است.