کنکور زمستان برای تابستان

ثبت‌نام نوبت اول کنکور سراسری 1402 از عصر دیروز آغاز شد و تا 14آبان ادامه دارد؛ کنکوری که امسال و سال آینده با 4تغییر جدی برگزار می‌شود و براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، علاوه بر برگزاری 2مرحله‌ای، حذف دروس عمومی، تأثیر قطعی سوابق تحصیلی و حذف زیر گروه‌ها هم در آن رخ داده است. طبق تقویم زمانی کنکور که پیش از این سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کرده بود، 2مرحله کنکور پیش‌رو در ۲۹ و ۳۰دی۱۴۰۱ و در ۱۴ و ۱۵تیر۱۴۰۲ برگزار خواهد شد و ثبت‌نام نوبت دوم کنکور هم در فروردین سال آینده انجام می‌شود. هزینه ثبت‌نام در مرحله اول کنکور سراسری ۱۴۰۲ مبلغ ۱۳۰هزار تومان به اضافه 3هزار تومان خدمات پیامکی است که این مبلغ براساس مصوبه دولت دریافت می‌شود و از طریق درگاه الکترونیکی سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی
 www.sanjesh.org  انجام خواهد شد. البته برگزاری کنکور مرحله اول در دی‌ماه‌ به‌معنای آن نیست که شرکت‌کنندگان بتوانند به کلاس‌های درس وارد شوند، بلکه این پذیرش پس از آزمون تیر1402و برای مهر سال آینده خواهد بود. اما تغییرات لحاظ شده در مصوبات کنکور نگرانی‌هایی را برای شرکت‌کنندگان ایجاد کرده؛ ازجمله تأثیر معدل و سوابق تحصیلی. طی سال‌های اخیر تأثیر سوابق تحصیلی در نتیجه کنکور افزایش پیدا کرد و امسال به 40درصد رسید و قرار است تا 1405 به 60درصد هم برسد؛ بنابراین داوطلبان کنکور سراسری باید به نمراتی که در دوره متوسطه دوم به‌ویژه پایه دوازدهم کسب می‌کنند هم توجه داشته باشند. معدل داوطلبانی هم که مدرک دیپلم خود را از سال84 به بعد و مدرک پیش‌دانشگاهی‌شان را از سال91 به بعد دریافت کرده‌اند، در کنکور سراسری تأثیرگذار است. درصورتی هم که فردی مدرک دیپلم خود را قبل از سال84 دریافت کرده باشد، مشمول اعمال قانون تأثیر معدل در کنکور سراسری1402 نخواهد بود و ترازی که در کارنامه اولیه او درج می‌شود، نتیجه پاسخ‌دهی به سؤالات عمومی و اختصاصی در کنکور سراسری است.

دردسرهای جدید سوابق تحصیلی
حذف دروس عمومی از کنکور سراسری شاید یکی از جدی‌ترین تغییرات باشد؛ مسئله‌ای که همواره مورد تأکید کارشناسان آموزشی و حتی داوطلبان هم بوده که با وجود اهمیت دروس تخصصی در رشته‌های دانشگاهی، دروس عمومی جایگاه چندان پراهمیتی در کنکور ندارند و باعث اتلاف وقت آنها می‌شوند، اما با وجود این، تغییر صورت گرفته به‌معنای حذف سهم این دروس نیست و براساس اعلام مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی وزارت آموزش و پرورش تأثیر قطعی آنها در سوابق تحصیلی داوطلبان براساس سابقه تحصیلی لحاظ خواهد شد. این در حالی است که سهم 40درصدی سابقه تحصیلی در سنجش و پذیرش متقاضیان به مشکلی جدید برای آنها بدل شده است. تا سال گذشته اگر سوابق تحصیلی فرد خوب نبود، در کنکور تأثیر نمی‌گذاشت و اگر فرد دارای سوابق تحصیلی مناسبی بود، در کنکور اثر مثبت داشت، اما امسال این سهم 40درصدی می‌تواند در رتبه نهایی داوطلبان تأثیرگذار باشد و داوطلبانی که سوابق تحصیلی خوبی ندارند را با چالش مواجه کند. البته براساس اعلام سازمان سنجش داوطلبانی که قصد ترمیم نمره یا ایجاد سوابق تحصیلی‌شان را دارند، می‌توانند در امتحانات نهایی آموزش و پرورش شرکت و این روند را مرتب تکرار کنند تا سوابق تحصیلی برای آنها ایجاد شود. البته شرکت در همین آزمون‌ها که از آنها با عنوان ترمیم معدل یاد می‌شود هم برای داوطلبان هزینه‌بر خواهد بود و آنها باید یک ماه قبل از برگزاری امتحانات نهایی به مدرسه محل فارغ‌التحصیلی خود مراجعه و ثبت‌نام خود را انجام دهند. حذف زیرگروه‌ها هم از دیگر تغییرات کنکور سال1402 است. طی سال‌های برگزاری کنکور سراسری تاکنون، هر گروه آزمایشی دارای چند زیرگروه بوده و هر درس متناسب با زیرگروهی که در آن قرار می‌گرفت، ضریب مخصوصی داشت و داوطلب به ازای هر زیرگروه نمره‌ای را به‌دست می‌آورد، اما در کنکور سال1402 چنین نبوده و داوطلبان بر مبنای یک نمره، تعیین رشته خواهند کرد. ضرایب و بودجه‌‌بندی تمامی دروس آزمون تخصصی با تصویب این تغییرات اعلام شده از سوی سازمان سنجش تغییر می‌کند. امسال یکی از ضرورت‌های ثبت‌نام در سامانه جامع آزمون‌ها داشتن شماره موبایل مشخص برای هر داوطلب است که کد 6رقمی اختصاصی خودش را دریافت کند. آنها همچنین در هر مرحله یک پیامک دریافت و مراحل ثبت‌نامی خود را طی می‌کنند.

تغییرات جدید کنکور، چندان خاص نیست
«اتفاق خاصی به‌صورت کلی در کنکور1402 رخ نداده است، اما چون این تغییرات برای نخستین سال در حال اجرایی شدن است، طبیعی است که داوطلبان را با اضطراب مواجه کند.» این نکته‌ای است که محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزشی کنکور درباره مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و 4تغییر رخ داده در کنکور خاطرنشان می‌کند و به همشهری می‌گوید: «در این‌باره نیاز است که مسئولان اطلاع‌رسانی کامل‌تری داشته باشند.» او معتقد است طی چند دهه اخیر بنا بر دلایل مختلف، درست یا غلط و کارشناسی شده یا نشده، تغییراتی در روند کنکور ایجاد شده و تغییرات جدید هم در راستای همان سیاست‌های گذشته صورت گرفته است: «در این‌باره نیاز است که داوطلبان و به‌ویژه خانواده‌ها با چارچوب این تغییرات آشنا شوند و نسبت به اقداماتی که باید انجام دهند یا ندهند آگاه باشند، تا تصمیم غلطی در این‌باره گرفته نشود.» به‌گفته نیک‌نژاد به‌نظر می‌رسد که این تغییرات هم صوری است و با توجه به اینکه پایه‌ها و برگزاری کنکور از اصل مشکلاتی دارد، نمی‌توان نسبت به اثرات ماندگار آن چندان خوش‌بین بود:‌ «هم‌اکنون فقط شکل برگزاری کنکور در حال عوض شدن است و در این‌باره باید به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی بیشتری شود و مانع از آسیب و استرس به آنها و فرزندانشان شد.»‌ او تأکید می‌کند: «بحث تغییر روند کنکور و جذب دانشجو به سال‌های بسیار قبل برمی‌گردد، اما تاکنون کار اصولی و بنیادی روی آن صورت نگرفته است. کنکور باید در مسیری قرار بگیرد که براساس آینده‌سنجی و نیازسنجی تعریف شود؛ اینکه چه رشته‌هایی به درد فرد، جامعه، اقتصاد و توسعه می‌خورد و بر این اساس ظرفیت‌های پذیرش دانشجو را تعیین کنند، اما به دلایل زیربنایی ازجمله تعارض منافع و پول‌هایی که در این جریان جابه‌جا می‌شود و مافیای بسیار قوی کنکور، سنگ‌اندازی‌های زیادی برای چنین برنامه‌ریزی‌های کارشناسی‌شده‌ای وجود دارد. البته کنکور با تغییرات جدید هم باید چند سال برگزار شود تا آزمون خود را پس بدهد.»‌

نکته
مدرسه تلویزیونی کنکور؛ از اول آذر
علاوه بر اینکه کنکور امسال مسیر جدیدی پیش‌رو دارد، کانال اختصاصی هم برای آن درنظر گرفته خواهد شد. علی عبدالعالی، رئیس شبکه آموزش و مدرسه تلویزیونی کنکور درباره راه‌اندازی یک شبکه اختصاصی کنکور به همشهری می‌گوید: «این مدرسه از ابتدای آذر و در 3فاز کار خود را آغاز می‌کند؛ فاز اول که آموزش کامل دروس اختصاصی است تا پایان اسفند امسال ادامه دارد و مطلب درسی‌ای وجود نخواهد داشت که داوطلبان آن را در مدرسه تلویزیونی کنکور آموزش نبینند.» به‌گفته این فعال حوزه آموزشی، در فاز دوم نکته و تست آغاز خواهد شد و معلمان تمامی نکات را به‌صورت تستی تدریس می‌کنند: «زمان اجرای این فاز هم از ابتدای فروردین تا هفته سوم اردیبهشت خواهد بود. بهترین معلمان دوره جامع نکته و تست را در این هفته آموزش خواهند داد.» عبدالعالی درباره فاز آخر این شبکه اختصاصی کنکور هم می‌گوید: «در این فاز جمع‌بندی دروس صورت خواهد گرفت و دانش‌آموزان برای آزمون تیر آماده می‌شوند. تمرکز این شبکه و آموزش‌های آن بر کنکور تیر است و هر کسی در خانه خود تلویزیون داشته باشد، به‌صورت کاملا رایگان از محتوای آموزشی این شبکه برخوردار خواهد شد.» او درباره اینکه این آموزش‌ها تا چه میزان می‌تواند جایگزین کلاس‌ها و پکیج‌های پرهزینه کنکور شود، می‌گوید: «حتی اگر بگویم هزار درصد هم اغراق نیست. فرق این مدرسه با کلاس‌های پولی کنکور این است که محتوا را به‌صورت کامل و جامع ارائه می‌کند؛ بدون اینکه در نیمه راه از دانش‌آموزان و خانواده‌ها درخواست هزینه شود. 2گروه مستقل هم در این شبکه فعال خواهند بود؛ گروه اول کسانی هستند که دروس را ارائه می‌کنند و گروه دوم هم پایش مطالب ارائه‌شده را انجام می‌دهند تا نکته‌ای حین تدریس از قلم نیفتد.»