سود فندق به گیلان نمی‌رسد

با پایان برگزاری آیین شکرانه فندق، بار دیگر گیلان با تولید 85درصد فندق کشور در صدر استان‌های تولید‌کننده این محصول قرار گرفت. درحالی‌که سطح زیرکشت محصول فندق در شهرستان‌های املش، رودسر، سیاهکل، رودبار، تالش و آستارا به 20هزار و 250هکتار می‌رسد و امسال 23هزار تن محصول فندق از این اراضی برداشت شد، اما استان گیلان همچنان بهره‌ای از صنایع تبدیلی ندارد.ایران با داشتن6  استان تولیدکننده فندق، رتبه پنجم تولید این محصول در جهان را دارد. رئیس جهادکشاورزی گیلان معتقد است رشد صنایع تبدیلی نه‌تنها می‌تواند با اشتغال‌زایی بومیان موجب جلوگیری مهاجرت از روستا شود، بلکه راهی برای صادرات هم خواهد بود. صالح محمدی می‌گوید که رشد و توسعه صنایع تبدیلی فندق در گیلان، اختصاص اعتبار دولتی و پای کار آمدن سرمایه‌گذاران را می‌طلبد.

بی‌رونقی صنایع تبدیلی فندق 
برداشت فندق معمولا از اوایل شهریور آغاز می‌شود و تا پایان مهر ادامه دارد. گیلان، مازندران، قزوین، اردبیل، زنجان و قم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فندق کشور هستند. گیلان با داشتن 20هزار و 250هکتار سطح زیرکشت، امسال نیز توانست با تولید 85درصد فندق کشور رتبه نخست را از آن خود کند و اهالی روستای اشکورات و رحیم‌آباد در رودسر طبق رسم هرساله خود آیین شکرانه برداشت فندق را برگزار کردند.  املش و رودسر بیشترین میزان سطح زیرکشت فندق را به‌خود اختصاص داده‌اند و سیاهکل، رودبار، تالش و آستارا نیز از شهرستان‌های تولیدکننده فندق در گیلان به شمار می‌روند.
اینکه سرنوشت فندق بعد از برداشت در قطب فندق کشور چه می‌شود و این محصول چطور از صنایع غذایی و شکلات‌سازی سر در می‌آورد، موضوعی است که باید در صنایع تبدیلی به‌دنبال آن بود، درحالی‌که صنایع تبدیلی این محصول در گیلان رونقی ندارد. رئیس جهاد کشاورزی گیلان از وجود حدود 40کارگاه فعال در شهرستان‌های تولید‌کننده فندق خبر می‌دهد و به همشهری می‌گوید: کارگاه فندق‌شکنی، بسته‌بندی فندق و تولید خمیر فندق در گیلان برپاست و محصول خود را به کارخانه‌های شکلات‌سازی بزرگ کشور ارسال می‌کنند. اما این کارگاه‌ها تحت عنوان صنایع فناوری یا همان صنایع تبدیلی دسته‌بندی نمی‌شود و خروجی آنان همچنان محصول خام است. از سویی دیگر جای خالی کارخانه شکلات‌سازی‌ در گیلان نیز احساس می‌شود. صالح محمدی در توضیح بیشتر می‌گوید: ما ‌ از سرمایه‌گذاران برای راه‌اندازی کارخانه‌های شکلات‌سازی یا صنایع غذایی در گیلان استقبال می‌کنیم و تسهیلاتی را در اختیارشان قرار می‌دهیم. فندق، علاوه بر مصرف خشکباری با ایجاد ارزش افزوده در تولید محصولات غذایی ازجمله کره فندق، روغن فندق، شکلات صبحانه و ‌ در تولید انواع شکلات کاربرد دارد. در کشورهای پیشرفته از فندق در محصولات آرایشی، بهداشتی و دارویی نیز استفاده می‌شود و به‌گفته محمدی، اما در کشور ما فندق فقط در محصولات خوراکی کاربری دارد.

اشتغال‌زایی برای بومیان 
با وجودی که در قطب تولید فندق کشور، خبری از صنایع تبدیلی بزرگ و کارآمد نیست، اما کاشت و برداشت این محصول به‌دلیل اقلیم مناسب توانسته موجب اشتغال‌زایی افراد بومی استان شود. رئیس جهادکشاورزی گیلان می‌گوید: 59هزار و 350نفر که با عنوان بهره‌بردار از آنان نام می‌بریم در این حوزه مشغول کار هستند. رئیس سازمان جهادکشاورزی گیلان اضافه کرد: این استان رتبه اول در تولید محصول فندق کشور را دارد و ۸۵ درصد تولید کشور را به‌خود اختصاص داده است.
محمدی، رشد صنایع تبدیلی در گیلان را به‌طور مستقیم به افزایش اشتغال‌زایی بومیان مرتبط می‌داند و می‌گوید: روستاییانی که از این طریق برای خود درآمدی داشته باشند، مهاجرت نمی‌کنند و این خود راهی برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان است که با همکاری سرمایه‌گذاران و تخصیص اعتبار دولتی امکان‌پذیر می‌شود. 

افزایش 15درصدی برداشت فندق 
در وضعیتی که چندان نمی‌توان به رشد صنایع تبدیلی و دایر شدن کارخانه شکلات‌سازی در قطب تولید فندق کشور امیدوار بود، آیا می‌توان با توسعه باغات فندق راهی برای اشتغال‌زایی بومیان فراهم کرد؟ رئیس جهاد کشاورزی گیلان در پاسخ به این پرسش به کاشت فندق در اراضی شیب‌دار و بهره‌مندی از سیستم آبیاری قطره‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: خوشبختانه امسال به‌دلیل شرایط مساعد آب و هوایی و نیز افزایش سطح باغات و کاشت در اراضی شیب‌دار، 15درصد نسبت به سال گذشته برداشت بیشتری داشتیم و 240هکتار از سطح زیرکشت فندق در اراضی شیب‌دار بود. ‌
باغداران و کشاورزان گیلانی از واردات فندق گلایه‌مند هستند و این موضوع را باعث کاهش قیمت فندق می‌دانند. شناخت بیشتر ارزش محصول فندق و جان گرفتن کارگاه‌ها و کارخانه‌ها برای ایجاد ارزش افزوده به فندق خام، می‌تواند یکی از راه‌های برون‌رفت از مشکلات اقتصادی با ایجاد اشتغال برای گیلانی‌ها باشد.