اکران
چرا طرح بلیت نیم‌بها به رونق سینماها منجر نشد؟
8 درصد افزایش مخاطب، ۴۰ درصد افت فروش
نیم‌بها شدن بلیت سینماها از 20مهر به مناسبت جشن‌های مهر سینمای ایران آنطور که باید و شاید برای سینما چاره‌ساز نشد و نتوانست باعث افزایش اقبال سینماروها به سینماها شود. 18مهر بود که شورای راهبردی اکران با حضور محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، مصوب کرد که سینماها از 20مهر بلیت نیم‌بها ارائه دهند تا شاید سینماها از رکود و رخوت خارج شوند. هم‌اکنون، معضل اصلی سینمای ایران این است که چه با بلیت نیم‌بها و چه با سانس‌های شناور و چه با هر ترفند دیگری سینماها مشتری ندارند. از ابتدای امسال، دست‌اندرکاران سینما متوجه شدند که کرونا ضربه‌ای کاری به بدنه سینما وارد کرده و سال سختی در انتظار سینمای ایران است. مهم‌تر از این پیش‌بینی ـ که کار چندان سختی هم نبود ـ این است که گویا راه‌حلی هم برای این وضع غامض وجود ندارد. سینماروهای ایرانی که در شرایط عادی هم جمعیت زیادی ندارند، به هر دلیلی، دل و دماغ سینما رفتن ندارند و با هیچ تمهیدی نمی‌توان آنها را قانع کرد که به سینماها بازگردند. صحبت‌های همایون اسعدیان، رئیس شورای صنفی نمایش سینماها و سینماداران هم نشان می‌دهد که بلیت نیم‌بهای دوهفته‌ای هم مرهمی برای سینما نیست.
شبیه سال‌های کرونا
از اکران عید نوروز که قیمت بلیت سینماها به 45هزار تومان افزایش یافت، نظرات زیادی درباره تأثیر منفی قیمت بالای بلیت بر میزان مخاطبان سینماها ابراز شد. چکیده این نظرات این بود؛ در شرایطی که مردم با مشکلات معیشتی ریز و درشتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این قیمت باعث خروج سینما از سبد مخاطبان محدود سینماها خواهد شد. از طرف دیگر، سینماداران معتقد بودند که با توجه به افزایش هزینه‌های مختلف‌شان، این رقم آنچنان هم بالا نیست و سینماداران به این افزایش قیمت بلیت نیاز مبرم دارند. با شکست نسبی اکران نوروزی، مسئولان سینما به فکر راهکاری برای رونق بخشیدن به اکران افتادند. شناور کردن قیمت بلیت سینماها یکی از این راه‌حل‌ها بود که نتوانست صندلی‌های خالی سینماها را پر کند. اجرای طرح بلیت نیم‌بهای دوهفته‌ای جدیدترین راه‌حل برای گرم کردن تنور اکران بوده که تا اینجای کار حتی نتوانسته این تنور سرد را ولرم کند، چه برسد به داغ. این طرح از چهارشنبه هفته پیش آغاز شد و روز شنبه این هفته گزارش‌هایی درباره افزایش تعداد مخاطبان سینماها در رسانه‌ها منتشر شد. اما واقعیت این است که معمولا مخاطبان سینماها در تعطیلات آخر هفته همیشه بیشتر از سایر ایام هفته است و درنظر گرفتن میزان فروش آخر هفته شاخص خوبی برای موفقیت یا شکست طرح بلیت نیم‌بها نبود. اگر این طرح می‌توانست تأثیر جدی روی فروش فیلم‌ها بگذارد و باعث افزایش مخاطبان شود باید می‌دید در روزهای غیرتعطیل میزان اثرگذاری‌اش چقدر خواهد بود. از طرف دیگر، فیلم‌هایی که روی پرده هستند، جز 3-2 فیلم مثل «انفرادی»، «پسر دلفینی» و تا حدودی «ابلق»، تقریبا اصلا مورد توجه سینماروها نیستند و سینما به فیلم جدید جذاب که بفروشد و تماشاگر به سینما بیاورد نیاز دارد ولی صاحبان آثار حاضر نیستند در این وضعیت فیلمشان را قربانی کنند. از این بابت، وضع تقریبا شبیه سال‌های 1399و 1400است که به‌علت شیوع کرونا کسی حاضر به اکران فیلمش نبود. سینمای ایران شبیه اندام نحیفی شده که از هر چیزی به لرزه می‌افتد و گوشت تنش مدام آب و نحیف و نحیف‌تر می‌شود. انگار حتی اگر کرونا هم برود، ترس از بدن سینمای ایران بیرون نمی‌رود.
تبلیغاتی که نشد
مثل همه طرح‌هایی که به ثمر نمی‌نشینند، دلایلی برای زمین خوردن طرح بلیت نیم‌بهای دوهفته‌ای وجود دارد. همایون اسعدیان، رئیس شورای صنفی نمایش سینماها، درباره این طرح به ایسنا گفت: «معتقدم تصمیم‌گیری درباره نیم‌بها بودن بلیت سینماها درصورتی جواب می‌داد که تلویزیون همکاری خوبی می‌داشت و اطلاع‌رسانی مفصلی درباره آن صورت می‌گرفت. درحالی‌که متأسفانه اطلاع‌رسانی خوبی اتفاق نیفتاد و در جریان هستم که تیزر هم برای آنها ارسال شده بود. در این شرایط نتیجه نیم‌بها شدن بلیت این بود که اگرچه در بعضی شهرستان‌ها وضعیت بد نبود اما در تهران 8 درصد افزایش مخاطب داشتیم و ۴۰ درصد افت فروش! این افت فروش زمانی اتفاق نمی‌افتاد که پس از نیم‌بها شدن بلیت، حداقل ۵۰ درصد افزایش مخاطب می‌داشتیم تا به فروش قبل برسیم. اگر تلویزیون بابت این طرح، خبررسانی می‌کرد تا افزایش مخاطب داشته باشیم و به فروش قبلی برسیم، حداقل بخش‌های جانبی سینما مثل بوفه و فضاهای اطراف می‌توانستند وضعیت فروش بهتری داشته باشند اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و در نتیجه بلیت نیم‌بها در شکل فعلی، به اعتقاد ما کمک چندانی نخواهد کرد.»
محمدمهدی قلی‌زاده، مدیر پردیس سینمایی راگا هم نظر مشابهی درباره تأثیر این طرح دارد. او به مهر گفت: «اجرای طرح فروش نیم‌بهای بلیت البته تا حدودی بر بهبود روند استقبال از فیلم‌ها تأثیر گذاشته و در مجموع همچنان شاهد افت فروش فیلم‌های در حال اکران هستیم. برای قضاوت دقیق درباره تأثیر اجرای این طرح بر روند استقبال از فیلم‌ها، باید به‌دقت پارامترهایی مانند ضریب اشغال هر فیلم را بررسی کنیم اما قطعاًً از نظر مجموع درآمد از اکران فیلم‌ها، شاهد افت فروش بوده‌ایم و سینماها متضرر شده‌اند. به‌خصوص که فیلم تازه‌ای هم به چرخه اکران اضافه نشده است. چند هفته‌ای می‌شود که هیچ فیلم جدیدی اکران نکرده‌ایم و این مسئله حتماً روی استقبال مخاطبان تأثیر گذاشته است. مخاطبی که به سالن سینما می‌آید، با ترکیبی از فیلم‌های تکراری مواجه می‌شود و این شرایط حتماً بر استقبال مخاطبان تأثیر می‌گذارد. اکثر مخاطبان ثابت و پیگیر ما، همه این فیلم‌ها را دیده‌اند و وقتی به سینما مراجعه می‌کنند، هیچ فیلم تازه‌ای برای انتخاب ندارند.» البته ظاهرا همین طرح هم به‌صورت کامل و مطابق با مصوبه شورای راهبردی اکران اجرا نشده است. مطابق اعلام خبرگزاری دولت، ۳ پردیس کورش، ایران‌مال و آزادی که به‌ترتیب، اولین، دومین و سومین پردیس پرمخاطب و پرفروش کشور هستند، از روز گذشته که یک هفته از اجرای این طرح می‌گذرد، قیمت بلیت خود را به‌صورت کامل محاسبه می‌کنند. مشاهدات ایرنا حاکی از آن است که به جز این ۳ پردیس بزرگ، بقیه پردیس‌ها و سینماها، بلیت‌های خود را به‌صورت نیم‌بها عرضه می‌کنند.
نیاز سینما به تلویزیون
راهکار چیست؟ سینمای ایران را از این بن‌بست مفری هست؟ همایون اسعدیان در پاسخ به اینکه پس راهکار را در چه می‌داند، گفت: «طرح‌هایی برای ارائه به سازمان سینمایی آماده شده و درخواستی هم دادیم و منتظریم ببینیم به کجا می‌رسد اما به هر حال باید توجه کنیم در شرایطی هستیم که باید فراتر از سینما به قضیه نگاه کنیم. امیدوارم تلویزیون این درک را پیدا کند که سینما، سینمای ملی است و اگر در این وضعیت بخواهیم سینما زنده بماند، تلویزیون که یک رسانه ملی است باید از آن حمایت کند. این حمایت به‌معنای لطف و محبت نیست بلکه به‌معنای وظیفه در مقابل بخش دیگری از فرهنگ مملکت است.» وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ایسنا گفت: «ما نباید این پارامتر را فراموش کنیم که به هر حال التهابات یک ماه گذشته در کشور بر روحیه مردم تأثیرگذار بوده و اخبار و شنیده‌ها و حتی یک آتش‌سوزی در جایی نگرانی‌هایی را به‌وجود می‌آورد. من در پاسخ به اینکه آیا در این شرایط باید برای سینما رفتن و اکران فیلم‌ها کاری کرد، اینطور جواب می‌دهم که باید برای حفظ «سینما» کاری کرد. اینکه فکر کنیم تلاش ما در این شرایط برای افزایش فروش گیشه است، اساسا غیرمعقول است اما اینکه سالن‌های سینما را حفظ کنیم، مسئله‌ای غیرمعقول نیست؛ چون اگر این وضعیت ادامه پیدا کند و منجر به تعطیلی سالن‌ها شود سینمادارها از عهده تامین بودجه برای حقوق کارمندان خود برنمی‌آیند و وقتی سالن سینما تعطیل شود، تعدادی آدم بیکار می‌شوند و به تعداد بیکاران دیگر اضافه خواهد شد.»
با توجه به اینکه به‌احتمال زیاد مجوز پخش مسابقات جام جهانی در سینماها صادر نخواهد شد و سینماها در دوره جام جهانی هم در رکود به سر خواهند برد، بعید به‌نظر می‌رسد به این زودی‌ها سینماها رونق را تجربه کنند.
در همینه زمینه :
