یادداشت
فراهم‌کردن الزامات برای جامعه سالمندی
حمید صاحب *
هفته ملی سالمند (6تا 12مهر) فرصتی است برای اندیشیدن به وضعیت سالمندان و جایگاه آنان در جامعه. بررسی هرم جمعیتی کشور نشان می‌دهد که جمعیت با شیب تند به‌سوی سالمندی می‌رود و این یک واقعیت غیرقابل‌انکار است. گرچه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سطح دسترسی عموم مردم به خدمات سلامت، بهداشت و درمان افزایش‌یافته و همین امر سبب بالارفتن شاخص امید به زندگی از 55سال به 75سال شده است، اما آنچه اکنون هرم جمعیتی نشان می‌دهد این است که تا 2دهه آینده بخش اعظمی از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد و باید الزامات یک جامعه سالمند را آماده کنیم. البته نکته مهم این است که پیش از فراهم‌کردن امکانات، زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی در این مقوله باید فرهنگ تکریم سالمندی و تأکید بر منزلت و جایگاه ویژه سالمندان در جامعه نهادینه شود. نیک پیداست که در نظام اجتماعی ما، فرهنگ بر هر امکان مادی و اقتصادی ارجحیت دارد. نگاهی هرچند کوتاه به مبانی فرهنگ اسلامی - ایرانی حکایت از جایگاه بی‌مانند و سراسر تکریم، تعظیم و احترام مادران، پدران و سالمندان دارد و این آموزه‌ها نه یک حسن اخلاقی، بلکه یک فریضه الهی و انسانی قلمداد می‌شود؛ امری که قرن‌ها در جامعه مشهود بوده، اما با اشاعه فرهنگ منحط و مرتجعانه غرب که بر مبانی، انگاره‌ها و ارزش‌هایی چون فردگرایی مفرط و... استوار است، شاهد پدیده طرد و انزوای اجتماعی سالمندان و والدین در جامعه هستیم. بر همین اساس سیاستگذاران حوزه فرهنگی و اجتماعی مکلف هستند که این انگاره‌های منحط را شناسایی و اصلاح آن را در دستور کار قرار دهند؛ امری که متأسفانه عمدتاً مغفول واقع می‌شود. وضعیت پیش‌روی سالمندی جمعیت کشور و مواجهه با پدیده‌هایی ازجمله سندروم آشیانه خالی یا سالمندانی باتجربه تجرد قطعی، لزوم بازگشت به مبانی فرهنگی اسلامی - ایرانی را در حمایت و تکریم اجتماعی از سالمندان بیش‌ازپیش ضرورت می‌بخشد. اداره کل سلامت شهرداری تهران براساس تأکیدات شهردار شهر تهران (در دوره جدید مدیریت شهری) توجه به این چالش فرهنگی و اجتماعی را در دستور کار قرار داده و بنا دارد تا از طرق گوناگون و به‌موازات فعالیت‌ها و تمهیدات زیرساختی و گام برداشتن در راستای آماده‌سازی کالبدی شهر تهران به‌عنوان شهر دوستدار سالمند در ترویج و گسترش فرهنگ تکریم و تعظیم سالمندان و ایجاد شبکه‌های حمایت اجتماعی از سالمندان کوشا باشد.
* مدیرکل اداره سلامت شهرداری تهران
