گفت‌وگو با جواد فروغی، قهرمان تیراندازی المپیک که امسال هم مسافر اربعین است
مهمان نوازی عراقی‌ها شگفت‌زده‌ام کرد
مهرداد رسولی
روزهای نزدیک به اربعین برای عشاق امام‌حسین(ع) فرصتی برای با هم بودن و حرکت به‌سوی یک مقصد مشترک است. پیاده‌روی اربعین اساساً چنین ماهیتی دارد و هر سال از مردم عادی گرفته تا هنرمند و ورزشکار و فقیر و غنی را به یک نقطه مشترک می‌رساند. جواد فروغی، قهرمان المپیک توکیو، یکی از ورزشکاران مطرح ایرانی است که امسال هم در کوران اردوهای آماده‌سازی تیم ملی تیراندازی برای حضور در مسابقات جهانی که کمتر از یک ماه دیگر در مصر برگزار می‌شود، برای دومین بار راهی کربلا شد و می‌گوید با دست پر برگشته است. او حضور در راهپیمایی اربعین و سفر به کربلا را مصداق شعری از شیخ اجل می‌داند که می‌گوید چون عشق حرم باشد سهل است بیابان‌ها. جواد فروغی خانه کوچکش در دهلران را وقف خدمت‌رسانی به مسافران اربعین کرد و خودش راهی کربلا شد. او می‌گوید اگر قرار به پذیرایی از زائران امام‌حسین(ع) باشد، کسی به پای شیعیان عراقی نمی‌رسد.
بیشتر کسانی که پای ثابت پیاده‌روی اربعین هستند معتقدند امام‌حسین(ع) باید بطلبد تا مهمان سیدالشهدا به مقصد برسد. چطور شد امسال هم به جمع زائران حسینی پیوستید؟
ما فاصله زیادی با مسابقات جهانی تیراندازی نداریم و به همین‌خاطر اردوهای فشرده‌ای را پشت سر می‌گذاریم. مسابقات جهانی مصر از 15مهرماه شروع می‌شود و الان در اردوی آماده‌سازی هستیم. برای همین فکر می‌کردم امسال مسافر کربلا نخواهم بود. سال قبل که برای نخستین‌بار در راهپیمایی اربعین حضور پیدا کردم، فرصت زیادی داشتم و 10روز در موکب درمانی امام حسن‌مجتبی(ع) به زائران امام‌حسین(ع) خدمت‌رسانی کردیم اما برنامه‌های امسال بسیار فشرده بود و در حساب و کتاب‌هایم به این نتیجه رسیدم که امکان حضور در موکب وجود ندارد. در همان احوال بود که از طرف وزارت ورزش تماس گرفتند و برای یک سفر 3روزه به کربلا دعوت کردند. دست بر قضا تاریخ سفر هم به‌گونه‌ای بود که با برنامه‌های من جور درمی‌آمد و اینگونه بود که راهی کربلا شدم. بنابراین درست است که می‌گویند امام حسین(ع) باید زائرش را بطلبد و اگر قرار به زیارت بین‌الحرمین باشد همه‌‌چیز خودش جور می‌شود.
برای کسی که امسال برنامه‌ای برای حضور در راهپیمایی اربعین نداشت، سفر 3روزه به کربلا هم غنیمت است.
دقیقاً همینطور است. هر چند که خودم را لایق زیارت حرم سیدالشهدا نمی‌دانم اما احساس می‌کنم طلبیده شدم. اول قرار بود تاریخ سفر از سیزدهم تا شانزدهم شهریور باشد، اما در نهایت از پانزدهم تا هجدهم به تصویب رسید و این بهترین زمان ممکن برای من بود. در همین 3روز و با یک برنامه فشرده، نجف و کربلا و کاظمین را زیارت کردیم و خدا را شکر که با دست پر برگشتیم. بخش لذتبخش سفر امسال همسفر شدن با اهالی بااخلاق ورزش ایران بود و توفیقی بود برای من که این بار با افتخارآفرین‌های ورزش ایران به کربلا بروم.
همه کسانی که هر سال به راهپیمایی اربعین می‌روند از حال و هوای عجیب این مراسم می‌گویند. اینکه یک‌بار حضور در راهپیمایی اربعین کافی است تا به پای ثابت این مراسم تبدیل شوید. در سفر دوم به کربلا چنین حال و هوایی را تجربه کردید؟
جواب این سؤال را می‌توانم با بیتی از سعدی بدهم که می‌گوید: «گر در طلبت رنجی ما را برسد شاید/ چون عشق حرم باشد سهل است بیابان‌ها.» الان به واسطه کثرت زائران امام حسین(ع) موکب‌ها به راه افتاده و امکانات زیادی مهیا شده تا زائر با فراغ‌بال به مقصد برسد، اما در روزگار قدیم مردم با رنج و مشقت فراوانی به زیارت حرم امام حسین(ع) می‌رفتند. پیاده‌روی اربعین در فرهنگ شیعیان اتفاق تازه‌ای نیست؛ چنان‌که علمای قدیم همواره خودشان را مقید می‌دانستند که به کربلا بروند و از مسیرهای صعب‌العبور خودشان را به بین‌الحرمین می‌رساندند. قدیمی‌ها بعضاً با پای پیاده و از مسیرهای طولانی که هیچ موکبی در آن وجود نداشت، به کربلا می‌رفتند و بدون تردید این مغناطیسی است که زائر از مقصد می‌گیرد. برداشت شخصی من این است که همین جاذبه مردم را مثل رودخانه‌ای که به اقیانوس سرازیر می‌شود به سمت خودش می‌کشاند. زائر وقتی این جمعیت خروشان را می‌بیند که مقصد مشترکی دارند و فقط به یک نقطه فکر می‌کنند انرژی مضاعفی می‌گیرد، ضمن اینکه با وجود موکب‌ها از نظر فیزیکی هم خسته نمی‌شود.
ادای نذر در کربلا هم به یکی از سنت‌های راهپیمایی اربعین بدل شده. به‌عنوان ورزشکاری که در مسابقات بین‌المللی همواره از ائمه‌اطهار(ع) مدد می‌جویید امسال نذر خاصی داشتید که در کربلا ادا کنید؟
امسال ترجیح دادم نذر و طلب شخصی نداشته باشم و به همین‌خاطر با پیشنهاد همسرم خانه‌ای که در دهلران و در نزدیکی مرز ایران و عراق داریم را وقف کمک‌رسانی به زائران امام حسین(ع) کردیم. قبل از اربعین بنایی مختصری داشتیم و خانه را برای پذیرایی از زائران امام حسین(ع) که به راهپیمایی اربعین می‌رفتند آماده کردیم. یک امکانات مختصری هم از تهران به دهلران فرستادیم تا پاسخگوی نیازهای زائران باشیم. کسانی که در مسیر کربلا بودند یک شب در این خانه استراحت می‌کردند و یک وعده غذا می‌خوردند تا به مسیر ادامه بدهند.
برخی از مسافران کربلا در بازگشت به ایران خاطرات زیادی از همنشینی با خارجی‌ها و افراد مسیحی روایت می‌کنند که در راهپیمایی اربعین حضور داشتند. در سفر امسال با چنین افرادی مواجه شدید؟
در سفر امسال فرصت چندانی برای حضور بین زائران را نداشتم اما یک کلیپی در فضای مجازی دیدم که به‌شدت مرا تحت‌تأثیر قرار داد. داستان این بود که یک عده مسیحی در مسیر پیاده‌روی اربعین موکب راه انداخته بودند و صلیب به‌دست از زائران امام حسین(ع) پذیرایی می‌کردند. بارها این کلیپ را تماشا کردم و هر بار یاد عزاداری ارامنه تهران در روزهای محرم افتادم. بسیاری از ارمنیان ایران خودمان خیلی به حضرت ابوالفضل اعتقاد دارند و سر سفره باب الحوائج می‌نشینند. دوست داشتم موکب مسیحیان عراق را پیدا کنم، اما زمانمان خیلی محدود بود و نتوانستم این کار را انجام بدهم. حتی می‌خواستیم نزدیک عمود 285که از دوستان ما بودند، توقف کنیم و به‌عنوان خادم یکی، دو‌ساعت به زائران امام حسین(ع) خدمت‌رسانی کنیم اما برای این کار هم فرصت نداشتیم و باید خودمان را به فرودگاه نجف می‌رساندیم تا به ایران برگردیم. وقتی به فرودگاه رسیدیم متوجه شدیم پروازمان 4ساعت تأخیر دارد و افسوس خوردیم که فرصت خدمت به زائران حسینی را از دست دادیم و حسرت این از دست دادن و این تأسف با من ماند و مانده است.
خدمت به زائران امام حسین(ع) هم به بخش جدانشدنی مراسم راهپیمایی اربعین تبدیل شده. ظاهراً عراقی‌ها در این کار تبحر ویژه‌ای دارند و گاهی برای خدمت‌رسانی به زائران با هم رقابت می‌کنند. اشتیاق شیعیان عراقی برای پذیرایی از زائران ایرانی برای شما ملموس بود؟
مهمان‌نوازی برادران عراقی اتفاقی نیست که در یکی، دو موکب رخ بدهد و در همه موکب‌ها شاهد اشتیاق آنها برای خدمت‌رسانی به مسافران اربعین بودیم. سنت پذیرایی از زائران امام حسین(ع) در فرهنگ مردم عراق ریشه دوانده و فراتر از عادت یا یک رسم ساده است. این کار برای آنها یک فریضه است و به زحمت می‌توان واژه‌ای را پیدا کرد که این سنت پسندیده را توصیف کند. ما عراقی‌ها را می‌دیدیم که بخش عمده درآمد سالانه‌شان را برای پذیرایی از زائران امام حسین(ع) پس انداز کرده بودند و با سخاوتمندی عجیبی همه پس‌انداز را برای زائران خرج می‌کردند. این نظر شخصی من است که عراقی‌ها در مهمان‌نوازی سرآمد هستند و موقعی که زائر امام حسین(ع) را می‌بینند با انرژی صدچندانی مهمان‌نوازی می‌کنند. در همین سفر با یک مرد عراقی مواجه شدیم که با اصرار ما را به خانه روستایی‌اش در 20کیلومتری کربلا برد و با خرما و سبزی تازه از ما پذیرایی کرد. در طول مسیر هم افراد زیادی را می‌دیدم که با چه اخلاصی کفش زائران امام حسین(ع) را واکس می‌زنند. این سبک زندگی باید به‌عنوان الگو به همه مردم دنیا معرفی شود.
