خانواده درجه2، مخالفان سرسخت اهدای عضو

مهلا داریان-روزنامه‌نگار

هر10دقیقه یک نفر به فهرست انتظار افرادی که نیازمند پیوند عضو هستند اضافه می‌شود اما روزانه 7تا 10نفر از افراد این لیست به‌دلیل نرسیدن عضو پیوندی از دنیا می‌روند. سالانه 5 تا 8هزار نفر در ایران جان خود را بر اثر مرگ مغزی از دست می‌دهند که شایع‌ترین علت آن تصادفات است. این درحالی است که تنها 3هزار نفرشان واجد شرایط اهدای عضو هستند و نکته مهم تر اینکه از میان آنها، تنها خانواده‌های هزار نفرشان با اهدای عضو فرد فوت شده موافقت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مشکلات پزشکان در مواجه با خانواده فردی که مرگ مغزی شده این است که بسیاری از افراد تفاوت مرگ مغزی را با کما متوجه نمی‌شوند و حتی خود پزشکان هم برای تشخیص این تفاوت، نیازمند آزمایش‌های دقیقی هستند. درصورتی که اعلام شود فردی مرگ مغزی شده به این معناست که دیگر به زندگی باز نمی‌گردد و در واقع فوت شده‌ است اما همچنان خانواده بیماری که مرگ مغزی شده با تصور اینکه قلب بیمارشان همچنان در حال تپش است، در پذیرش مرگ بیمارشان دچار تردید می‌شوند و این‌طور تصور می‌کنند که شاید معجزه‌ای رخ دهد و فرد بیمار نجات پیدا کند. در کشور اسپانیا که رتبه اول اهدای عضو در جهان را دارد، شاید چند دقیقه زمان لازم است تا خانواده فرد مرگ مغزی شده درخصوص اهدای عضو، تصمیم شان را به تیم پزشکی اعلام کنند؛ چرا که این فرهنگسازی از قبل صورت گرفته و خانواده‌ها در جریان چگونگی پروسه اهدای عضو هستند، اما در ایران خانواده‌ها در همان بیمارستان متوجه می‌شوند که فرایندی به نام مرگ مغزی وجود دارد و ممکن است حدود 90ساعت طول بکشد تا متوجه شوند مرگ مغزی چه مفهومی دارد و بعد از آن بخواهند تصمیم بگیرند. این را دکتر کتایون نجفی‌زاده، مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان به همشهری می‌گوید. او توضیح می‌دهد: «در کشورهای غربی، هر بیمار تنها یک یا 2نفر همراه دارد اما در ایران اغلب فامیل درجه یک، 2 و یا حتی 3 و 4 همراه، در کنار فردی که مرگ مغزی شده در بیمارستان حضور دارند و همه‌شان می‌خواهند نظر بدهند.» او تأکید می‌کند: در مطالعاتی که در ایران انجام شده، خانواده درجه2 بیشترین افراد در ممانعت از اهدای عضو دارند. درحالی‌که پدر و مادر جزو افرادی هستند که راحت‌تر اهدای عضو را می‌پذیرند، چرا که خودشان را مسئول می‌دانند و می‌خواهند بهترین تصمیم را برای فرزندشان بگیرند. آنها در آن لحظه می‌دانند که عزیزشان دیگر بر نمی‌گردد و می‌ترسند که زمان کافی نداشته باشند و این فرصت خیر را برای فرزندشان از دست بدهند؛ بنابراین رضایت می‌دهند اما خانواده درجه 2 می‌گویند اعضای بدن بیمارتان را اهدا نکنید، می‌خواهند تکه تکه‌اش کنند. بنابراین در آن لحظه‌ای که مرگ مغزی اتفاق می‌افتد و پروسه اهدا آغاز می‌شود. تعداد کسانی که مداخله می‌کنند بسیار زیاد هستند. باید این توضیح را بدهم که روش‌های درست و استانداردی برای جداسازی اعضای بدن فرد مرگ مغزی وجود دارد و خوشبختانه جراحان ایرانی در این شیوه‌ها پیشرو هستند. رضایت‌گیری از خانواده بیمار مرگ مغزی هم امری است که بدون اعمال هیچ‌گونه فشاری به خانواده باید انجام شود و خانواده باید درک کند که اهدای عضو، بهترین تصمیمی ‌است که می‌توانند برای عزیزشان بگیرند.