نشانی« شهر» کجاست؟

مهتاب خسروشاهی

هنر، می‌تواند دوردست‌ترین آرزوهای آدمی را تحقق بخشد. هرچه این آرزو دست‌نیافتی‌تر باشد، لذت تحقق آن بیشتر است؛ درست مانند « مایکل هایز» که برای رؤیایی که در سر داشته، 50سال تلاش کرده است! مجموعه شگفت‌انگیز « شهر» پس از 50سال در صحرای «نوادا» بازگشایی خواهد شد. این هنرمند که اکنون 77سال دارد، از سال 1970میلادی در حال ساخت این مجموعه شامل سازه‌هایی در فضای باز و بسته با طرح‌های خاص است. این مجموعه در تاریخ 2سپتامبر2022(11شهریور 1401) افتتاح خواهد شد، احتمالا بزرگ‌ترین اثر هنر معاصر خواهد بود. این شهر، یک و نیم مایل طول(2.41کیلومتر) و نیم مایل عرض(1.60کیلومتر) دارد. از نظر مقیاس و ساختار، مکان‌های باستانی مانند تپه‌های بومیان آمریکا، کلانشهرهای داخل ایالات متحده و مجتمع‌های مذهبی مصر باستان را تداعی می‌کند. این بنا در منطقه دورافتاده یادبود ملی حوضه و مرتع در جنوب شرقی نوادا در سرزمین اجدادی نووو (پائوت جنوبی) و نیو (شوشونی غربی) در حدود 160مایلی(257کیلومتر) لاس‌وگاس قرار دارد. در نخستین سال بازدید، عده محدودی بازدیدکننده که از پیش ثبت‌نام کرده باشند؛ امکان بازدید از این شهر را خواهند داشت.
سرمایه‌گذار نخست این پروژه، طراح آن یعنی هاینز بود. اما درنهایت هزینه‌ها با تشکیل بنیاد Triple Aught در سال 1988میلادی، این مجموعه هنری توسط تعدادی از مجموعه‌داران، مؤسسه‌ها و فروشندگان کالاهای هنری تحت حمایت قرار گرفته و قرار است از آن محافظت شود. این بنیاد توسط هیأت مدیره‌ای متشکل از هاینز، مدیر؛ مدیر اجرایی موزه هنر شهر لس‌آنجلس، مایکل گوان؛ مدیر موزه هنر مدرن گالن دی لوری؛ کلکسیونر و یکی از بنیانگذاران گلنستون، امیلی وی رالس و مدیر ارشد گاگوسیایی کارا وندر وگ است. این بنیاد با بودجه اولیه 30میلیون دلار آغاز به‌کار کرده است.
گوان در بیانیه‌ای اعلام کرده است:« من تا سال‌ها، شهر ساخته شده توسط هاینز را با بناهای تاریخی مهم مقایسه می‌کردم. اما اکنون آن را فقط با خودش مقایسه می‌کنم.به این دلیل که اکنون آن را اثری هنری و نمونه‌ای از ساخت‌وساز مدرن شهری می‌دانم. این سازه معرفی توانایی، هوش، تلاش و هنر بشر امروز است».
روند ساخت این «شهر» آسان نبوده است. شکل دادن تپه‌های عظیم خاک، جابه‌جایی سنگ‌ها و ساخت سازه‌های عظیم بتونی، این مجموعه را شکل داده است. در همه این سال‌ها با تغییر دولت‌ها، تهدیدهایی برای این مجموعه ایجاد شده اما همواره با حمایت بنیاد، خطر برطرف شده است. هاینز در سال 2016در گفت‌وگو با نیویورکر می‌گوید:« دوست من ریچارد سِرا در حال ساختن برخی سازه‌ها از فولاد سخت ارتشی است. تمدن‌های قدیم مانند اینکاها، آزتک‌ها، اولمک‌ها و...از بین رفتند و بهترین آثار هنری آنها غارت شد. اما «شهر» با ابزار سخت ساخته شده و کسی که برای تخریب آن بخواهد اقدام کند؛ خواهد فهمید که تخریب آن، بیش از نگهداری و حفظ این اثر هنری، هزینه خواهد داشت».