استعفا یا اعتراض؟

شهاب مهدوی - روزنامه‌نگار

منوچهر شاهسواری در آستانه برگزاری انتخابات هیأت‌مدیره از مدیرعاملی خانه سینما استعفا داد؛ استعفایی که با سکوت شاهسواری، تفسیرهای متفاوتی را به همراه داشت. برخی این استعفا را واکنشی به روند برگزاری مجمع عمومی خانه سینما و انتخابات هیأت‌مدیره و دخالت سازمان سینمایی در ترکیب نامزدها دانستند؛ به‌خصوص اینکه در روزهای اخیر برخی انتقادهای تندی نسبت به انفعال خانه سینما در قبال آنچه دخالت سازمان سینمایی در انتخابات هیأت‌مدیره خوانده می‌شد، داشتند. مهم‌ترین واکنش از سوی محمد‌مهدی عسگرپور، مدیرعامل اسبق خانه سینما صورت گرفته بود. محور اصلی انتقادات عسگرپور هم انفعال مدیریت خانه سینما نسبت به رفتارهای وزارت ارشاد بود: «پرسش من این است که اساسا نهاد صنفی چه کاری انجام می‌دهد؟ آیا باید صرفا نقش تسهیل‌کننده اجرای اوامر وزارت ارشاد را داشته باشد؟ گاهی اوقات این موقعیت خطا را با سکوت یا با بی‌عملی یا حتی با انفعال تسهیل می‌کنیم. اگر قرار است این نقش را داشته باشیم، بی‌شک باید منتظر این هم باشیم که ضلع سوم که خود هنرمندان هستند، برای دفاع از کیانشان وارد ماجرا شوند. این فرمولی نیست که من آن را کشف کرده باشم. سیر طبیعی امر است که اگر ضلع اول کار خودش را درست انجام ندهد و ضلع دوم دچار انفعال باشد، ضلع سوم کارش را خودش انجام می‌دهد، حالا هرکسی به طریق خودش؛ یعنی یکی با نوشتن نامه، دیگری با رفتن یا نرفتن به جشنواره داخلی یا خارجی.» از سوی دیگر عده‌ای دامنه انفعال مدیریت خانه سینما را در قبال مشکلات پیش آمده برای سینماگران در دولت قبلی جست‌وجو می‌کردند و عملکرد شاهسواری را زیر سؤال می‌بردند: « دردوره مدیرعاملی شاهسواری در خانه سینما مشکلات مختلف سینماگران با سکوت هیأت‌مدیره خانه سینما و مدیرعامل آن روبه‌رو شد و در برابر مسائلی مانند توقیف بی‌رویه و سلیقه‌ای فیلم‌‌های مجوزدار از سوی سازمان سینمایی وزارت ارشاد دولت روحانی، شیوع کرونا و بحران کاری و معیشتی اهالی سینما، قاچاق فیلم‌های سینمایی، مشکلات بیمه‌ای اهالی سینما، ورود صداوسیما به موضوع مجوزهای نمایش خانگی و تاسیس نهاد ساترا و... خانه سینما که نام نهاد صنفی سینمای ایران را یدک می‌کشد، اقدام مؤثری انجام نداد.» این طیف استعفای شاهسواری از مدیرعاملی خانه سینما را در شرایطی که طبق قانون دیگر نمی‌توانست در این سمت ابقا شود به نذر روغن ریخته پای امامزاده تعبیر کردند؛ استعفایی که محمدعلی نجفی اعلام کرد حاضر به پذیرشش نیست.

استعفایی که پذیرفته نشد 
رئیس هیأت‌مدیره خانه سینما اعلام کرد: استعفای منوچهر شاهسواری از مدیرعاملی خانه سینما پذیرفته نشده است. محمدعلی نجفی در گفت‌وگویی به ایسنا گفت: آقای شاهسواری در نامه‌ای محرمانه به بنده درخواست استعفای خود را مطرح کردند که این موضوع در هیأت مدیره مطرح شد، ولی با آن موافقت نشد. او گفت: از آنجا که روز 9شهریور مجمع عمومی و انتخابات خانه سینما باید با حضور مدیرعامل برگزار شود، استعفا پذیرفته نشده و فعلا مسکوت باقی می‌ماند. نجفی درباره وضعیت انتخابات هیأت‌مدیره و کاندیداها که وزارت ارشاد بر بررسی صلاحیت آنها تأکید دارد، توضیحی نداد، ولی ابراز امیدواری کرد که برنامه‌ریزی روز نهم شهریور - برای برگزاری مجمع عمومی و انتخابات - اتفاق بیفتد.

انتقاد شدید از برخی اعضای هیأت‌مدیره
نجفی در گفت‌وگویی با مهر به انتقاد شدید از برخی اعضای هیأت‌مدیره خانه سینما، از رسانه‌ای شدن خبر استعفای شاهسواری ابراز تأسف کرد. او گفت: «قرار ما بر این بود که کسی درباره این استعفا صحبت نکند. درواقع روز چهارشنبه دوم شهریورماه ساعت۱۵ در خانه سینما جلسه هیأت‌مدیره در ارتباط با جشن خانه سینما برگزار شد که آقای توحیدی در این جلسه درباره جشن صحبت کرد. بعد از اینکه آقای توحیدی خانه سینما را ترک کرد، نامه آقای شاهسواری توسط خانم منشی به من داده شد و من نامه را که در آن بسته بود، باز کردم و به هیأت‌مدیره دادم و مشخص شد که آقای شاهسواری به دلایلی استعفا داده‌ من در آن جلسه گفتم که ارائه این نامه را در صورتجلسه بنویسید، اما حق ندارید تا زمان انتخابات روز چهارشنبه ۹شهریورماه خبر این استعفا را مطرح کنید.»
رئیس هیأت‌مدیره خانه سینما تأکید کرد: «متأسفانه عده‌ای که از داخل هیأت‌مدیره هستند، احتمالاً این خبر را رسانه‌ای کرده‌اند؛ چرا که فرد دیگری غیر از هیأت‌مدیره از استعفای منوچهر شاهسواری خبر نداشت. در چنین شرایطی من به‌عنوان رئیس هیأت‌مدیره خانه سینما دچار تردید شده‌ام؛ یعنی احتمال اینکه من خودم نیز دیگر حاضر نباشم با چنین افرادی همکاری کنم، بسیار زیاد است. از نظر من حضور این افراد برای خانه سینما فقط و فقط جز ضرر برای صنوف چیزی ندارد.»
نجفی گفت: «الان که با شما صحبت می‌کنم، نمی‌گویم تصمیم قطعی گرفته‌ام، اما نسبت به ادامه فعالیت خود دچار تردید شده‌ام. نزدیک به ۲سال است چنین رفتارهایی را از سوی برخی از اعضای هیأت‌مدیره تحمل می‌کنم؛ به‌عنوان مثال زمانی که می‌خواستیم آقای شاهسواری را به‌عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب کنیم، مجبور شدم در هیأت‌مدیره یکی از اعضای هیأت‌مدیره را از جلسه بیرون کنم. این فرد شرایطی را ایجاد کرد که من واقعاً خجالت می‌کشم مطرح کنم. می‌خواهم بگویم کسانی در هیأت‌مدیره خانه سینما حضور دارند که در حد خانه سینما نیستند.»
او در پاسخ به اینکه دلایل استعفای منوچهر شاهسواری چه چیزهایی بوده است هم توضیح داد: «تحمل نکردن همین شرایط مهم‌ترین دلیل وی برای استعفا بود. متأسفانه وی فشار زیادی را برای حل مشکلات صنوف تحمل می‌کرد و هیأت‌مدیره مانند یک سد جلوی وی ایستاده بودند؛ مثلاً مدیرعامل تحت فشار بود که هیأت انتخاب اسکار را معرفی کند و هیأت‌مدیره می‌گفت چرا به ما در این‌باره اطلاع ندادید.»
رئیس هیأت‌مدیره خانه سینما ادامه داد: «متأسفانه به‌دلیل انتخاب نادرست صنوف، صنف‌های تأثیرگذار در هیأت‌مدیره خانه سینما حضور ندارند. تأکید می‌کنم که هم‌اکنون نمی‌گویم استعفا داده‌ام یا می‌دهم، اما دچار تردید در ادامه فعالیت خود هستم.»

مکث
بازگشت به حاشیه 

خانه سینما که در دولت دهم بعد از درگیری‌های متعدد با رئیس سازمان سینمایی وقت، انحلال را هم تجربه کرده بود، پس از بازگشایی در دولت یازدهم، کمتر خبرساز شده بود. بنای مدیریت خانه سینما در سال‌های اخیر، تعامل با دولت بود و همین موضوع از سوی برخی از سینماگران به انفعال تعبیر می‌شد. در موضوع تأیید صلاحیت نامزدهای انتخابات هیأت‌مدیره از سوی وزارت ارشاد هم واکنش اعتراض‌آمیزی از سوی مدیرعامل و رئیس هیأت‌مدیره رسانه‌ای نشد، اما با انتشار خبر استعفای شاهسواری، مسئله تأیید صلاحیت‌ها هم دوباره مورد توجه قرار گرفته و به‌نظر می‌رسد در آستانه برگزاری مجمع عمومی باید منتظر حاشیه‌ها و جنجال‌های تازه‌ای شد که در سال‌های اخیر در مورد جامعه اصناف سینمایی کشور مسبوق به سابقه نبوده است؛ اتفاق‌هایی که شاید بر برگزاری مجمع عمومی و انتخابات هیأت‌مدیره هم سایه بیفکند. 
انتخابات هیأت‌مدیره خانه سینما قرار بود روز دوم مردادماه برگزار شود که چند ساعت مانده به شروع مجمع عمومی، با ارسال نامه‌ای از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بررسی صلاحیت نامزدها لغو و به زمانی دیگر موکول شد. برای آن تاریخ این اسامی نامزد انتخابات شده بودند: علی دهکردی از انجمن بازیگران، محمدمعین صمدی از انجمن انیمیشن، امیرحسین قدسی از انجمن طراحان فیلم، علی لقمانی از انجمن فیلمبرداران، مسعود اطیابی از انجمن مدیران تولید، رضا درستکار از انجمن نویسندگان و منتقدان سینما، حبیب اسماعیلی از انجمن مؤسسات پخش، علیرضا حسینی از انجمن تهیه‌کنندگان مستند، رسول صدرعاملی از انجمن کارگردانان، فرهاد توحیدی از انجمن فیلمنامه‌نویسان، مجید امانی‌زاده از انجمن مدیران تدارکات و منوچهر محمدی از شورای تهیه‌کنندگان. از این فهرست ظاهراً صلاحیت فرهاد توحیدی تأیید نشده است. پیش از این هم نام مجید برزگر در فهرست نامزدها به چشم می‌خورد که این سینماگر ‌ در نهایت از حضور در انتخابات انصراف داد. در خبرهای غیررسمی از رسول صدرعاملی و منوچهر محمدی هم به‌عنوان افرادی که صلاحیتشان از سوی ارشاد تأیید نشده، نام برده شده بود که ظاهراً این اخبار صحت نداشته است‌.