اومیکرون دست‌بردار نیست

اومیکرون و زیرسویه‌های آن‌که هر روز جهش جدیدی دارند، چالش جدی درباره پاندمی کرونا در جهان شده اند. با وجود اینکه همین حالا بسیاری از نقاط دنیا درگیر زیرسویه‌ BA5 اومیکرون هستند، 10کشور ازجمله هند زیرسویه جدید دیگری تحت عنوان BA2.75 را گزارش کرده‌اند که ویژگی‌های آن هنوز شناسایی نشده، اما مجید مختاری، عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا چندی پیش سرایت‌پذیری این زیرسویه هندی را 1.5 تا ۲برابر بیش از BA4 و BA5 عنوان کرد و گفت: «مرگ‌ومیر BA2.75 تاکنون نسبت به سایر زیرسویه‌ها تفاوتی نداشته و بر این اساس، هنوز به‌عنوان سویه نگران‌کننده مطرح نیست.» حالا حمید سوری، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی هم در این‌باره توضیحات بیشتری به همشهری می‌دهد و می‌گوید: «طی 2هفته گذشته موارد گزارش شده از کووید-19 در جهان نزدیک به 30درصد افزایش یافته و زیرشاخه BA2.75 اومیکرون هم در کشورهایی مانند هند شناسایی شده است. هنوز توالی‌های محدودی از این واریانت فرعی برای تجزیه و تحلیل وجود دارد، اما به‌نظر می‌رسد این زیرشاخه چند جهش در دامنه اتصال گیرنده پروتئین اسپایک دارد؛ بنابراین واضح است که این بخش کلیدی ویروس، خود را به گیرنده انسانی متصل می‌کند. البته هنوز زود است که بدانیم آیا این زیرشاخه دارای ویژگی‌های فرار ایمنی بیشتر است یا از نظر بالینی، بیماری‌زایی شدیدتر دارد. در این‌باره باید زمان بگذرد و ردیابی و شناسایی طغیان‌ها صورت بگیرید. این خیلی مهم است که بدانیم شیوع این زیرشاخه در دنیا و به‌ویژه کشور هند بر چه اساسی خواهد بود.»‌ او معتقد است در اپیدمی‌های پیشرونده هر تغییر یا اتفاق کوچکی را باید جدی گرفت و تا خلافش ثابت نشده که واقعا جدی نیست، نباید به آن بی‌توجه بود: «موارد ابتلا به BA2.75 نسبت به یک ماه پیش گسترش پیدا کرده و باید در این‌باره نگران بود؛ این در حالی است که تقریبا تمامی پیک‌های قبلی از کانون‌های کوچک شروع شدند و این مسئله را در واریانت دلتا هم داشتیم که از هند آغاز و از مرزهای شرقی وارد کشور شد. با ورود دلتا به کشور شاهد شیوع گسترده آن بودیم و به‌دلیل میزان کشندگی بالا، مرتفع‌ترین پیک در ایران رقم خورد، اما در بقیه پیک‌‌ها، واریانت‌های هشداردهنده از چین، اروپا، آفریقا و آمریکای جنوبی وارد کشور ما شدند و به کشندگی دلتا نبودند؛ مانند سویه گاما که به محض ورود به کشور در همان منطقه تجاری عسلویه زمینگیر شد.» این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی همچنین از نبود برنامه‌ای جامع برای مدیریت اپیدمی در کشور انتقاد دارد و در این‌باره به ایلنا گفت: «اپیدمی شرایط ایستایی ندارد و باید نسبت به آن واکنش متناسب داشت. روند کاهشی ویروس طی ماه‌های اخیر را باید به نوعی ترحم آن نسبت به جامعه بشری دانست؛ چراکه اگر افراد بمیرند میزبانی هم برای بقای ویروس وجود نخواهد داشت و بر همین اساس واکنش آن هوشمندانه بوده است.» او ادامه می‌دهد: «ما نمی‌توانیم چندان مداخله‌ای در وضعیت ویروس داشته باشیم. این ویروس، جهش‌ها و واریانت‌های خود را ادامه می‌دهد و مستقل از عملکرد ما رفتار می‌کند. آنچه به ما ارتباط دارد نخست رفتارهای ما در جامعه و دوم مدیریتی است که برای این بیماری اعمال می‌کنیم. تا زمانی که زنجیره انتقال، افراد حساس و رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی وجود داشته باشد، قطعا اپیدمی ادامه دارد. ما اکنون در کشورمان تمامی متغیرهایی را که برای تداوم زنجیره بیماری لازم است داریم. به اندازه کافی فرد حساس در جامعه وجود دارد و سطح رعایت پروتکل‌ها هم به‌شدت کاهش پیدا کرده است. برنامه جامعی هم برای کنترل بیماری وجود ندارد و طرح شهیدسلیمانی هم به‌عنوان تنها برنامه‌ این حوزه کنار گذاشته شده است.» به‌گفته سوری تا زمانی که چنین فضایی وجود داشته باشد به جای اثربخشی برای کاهش چرخش ویروس باید تسلیم مقدورات و شرایط روزگار باشیم: «الان برنامه بسیاری از کشورها این است که بار اپیدمی را کاهش دهند و میزان مرگ‌ومیر در بسیاری از کشورهایی که جمعیت مشابه ایران دارند، یک‌ششم کشور ماست، اما همیشه از نظر باری که اپیدمی روی جمعیت گذاشته، ایران جزو 15کشور اول دنیا بوده است.» این اپیدمیولوژیست معتقد است نوساناتی که هم‌اکنون رخ می‌دهد چندان معنادار نیست که براساس آن انتظار داشته باشیم خاتمه اپیدمی یا پیک رقم بخورد؛ چراکه یکی از بازیگران این صحنه ویروس است و مشخص نیست چه اتفاقی برای آن رخ خواهد داد؛ به همین دلیل نمی‌توان پیش‌بینی درستی داشت: «با این حال با فرض ثبات شرایط ویروس، اگر اقدامات مناسبی را در پیش ‌بگیریم تا حدی می‌توانیم اپیدمی را کنترل کنیم. اگر قرار باشد جهش جدیدی در ویروس کرونا رخ دهد با توجه به تجمعات محرم و اتفاقات پیش‌رو مانند راهپیمایی اربعین، جام‌جهانی فوتبال و مسائل دیگر قطعا نباید روند صعودی ابتلا را کاهش یافته تلقی کرد. تا یک ماه دیگر هم مدارس و دانشگاه‌ها بازگشایی می‌شوند و این به معنای افزایش مواجهه بیشتر و در نتیجه شانس ابتلای بیشتر است.»