مرگ در میزند
حادثه وحشتناک برای راننده چینی در فرمولیک خیلیها را به یاد تلفات سنگین این مسابقات در سالهای دور انداخت
حادثه وحشتناک در نخستین پیچ مسابقه فرمولیک در انگلیس، بار دیگر یادآوری کرد که بزرگترین رقابت ماشینی دنیا، میتواند همچنان خطرناکترین ورزش دنیا هم باشد. ماشین آلفا رومئوی ژو گوانیو راننده چینی، بهخاطر تصادف زنجیرهای وارونه شد و حتی از نردههای محافظ هم رد شد و نزدیک بود وارد جایگاه تماشاگران شود اما به خیر گذشت.
سالها تلاش سرسختانه فدراسیون بینالمللی اتومبیلرانی یا همان FIA و فرمولیک برای افزایش ایمنی مسابقات، باعث شده تا بسیاری فراموش کنند که این ورزش محبوب، چه مسلخ بیرحمی بوده است. این روزها هواداران جوانتر فرمولیک، ماشینهایی را میبینند که خیلی مرتب و تمیز، در پیستهایی شیک و جذاب با صدایی بلند و دلنشین گاز میدهند و از کنار هم رد میشوند. هر مسابقه فرمولیک، به جشنی برای جولان سلبریتیها تبدیل شده و ستارههای ورزش و موسیقی و سینما قبل از شروع مسابقات، خودشان را به گاراژ تیمها میرسانند و با رانندههای سرشناس عکس یادگاری میگیرند.قبلا اما از این خبرها نبود. فرمولیک نهتنها یک جشن و دورهمی پرزرق و برق نبود، که بوی مرگ میداد. دهه50 میلادی که فرمولیک تازه شروع شده بود، مرگ رانندهها مسئلهای کاملا عادی بود و بین سالهای 1955 تا 1961 میلادی 9راننده جانشان را در همین مسابقات از دست دادند. در واقع تصادفات مرگبار و از دست رفتن رانندهها، بخشی از مسابقات فرمولیک بود. در یک مصاحبه معروف، فرانسوا سورت چند روز پیش از مرگش در مسابقه بزرگ آمریکا در سال1973 به اسپورتس ایلوستریتد گفته بود که «درباره حوادث و تراژدی...[باید بگویم که] زندگی ادامه دارد. ما جایی برای اشک نداریم.»
اما FIA و فرمولیک، جلوی سبقت برای مرگ را گرفتند و یکی از مؤثرترین کمپینهای افزایش ایمنی ورزشکاران را در تاریخ مسابقات خودرویی اعمال کردند. تعداد مرگ رانندهها از 15مورد در دهه50 میلادی، به تنها 2مورد در دهه90 میلادی رسید. در 2دهه اخیر هم مرگ رانندگان در مسابقه، اتفاقی نادر است. بزرگترین شوک تاریخ فرمولیک مرگ رولاند راتسنبرگر و آیرتون سنای افسانهای در یک آخر هفته سال1994 در مسابقه بزرگ سنمارینو بود. سنا، یکی از بهترین رانندگانی است که تاریخ فرمولیک بهخود دیده است و مرگ او بسیار اثرگذار بود. بعد از مرگ او، سختگیری در اعمال موارد ایمنی بیشتر و راهکارهای خلاقانهای هم معرفی شد. در دهههای اخیر، وقتی که خودروها با سرعتی حدود 200کیلومتر به دیوارها و حفاظها برخورد میکنند، ضربه برخورد توسط شاسی جذب میشود و اتاقک رانندهها از آن برخورد وحشتناک درامان میماند. در همین سالها، پیستهای خطرناک یا اصلاح شدهاند و یا از تقویم رقابتها کنار گذاشته میشوند. تیمهای کارشناسی FIA هم با هر برخورد ریز و درشتی یکسان برخورد میکنند و چنان آنها را تحلیل میکنند که جا برای اشتباهات بعدی باقی نگذارند و به روندهای جدیدی برسند که تکرار حوادث مشابه را به صفر برسانند. در همین حادثه پیست انگلیس، راننده چینی بعد از اینکه تقریبا سالم از ماشین بیرون آمد، به یک مرکز درمانی منتقل شد و در آنجا با انتشار عکسی از خود، نوشت که جانش را مدیون هالو است. هالو که از سال2018 استفاده میشود، در واقع یک تکه محافظتی است که بالای کابین راننده گذاشته میشود.
بسیاری این سطح از ایمنی را تمجید میکنند اما برخی میگویند فرمولیک، وقتی که پای مرگ و زندگی در میان بود، ورزش دیگری بود اما قطعا رانندهها دلشان برای آن روزها تنگ نشده است.