تجسم اسکان آینده

فاطمه عباسی - روزنامه‌نگار

کسی از آینده خبر ندارد. به جز تصاویری که در فیلم‌های علمی تخیلی از آینده زمین دیده‌ایم و داستان‌هایی که در کتاب‌هایی از همین ژانر خوانده‌ایم، کسی نمی‌داند سال‌های آینده این کره خاکی قرار است به چه شکلی در بیاید. با این حال تعدادی از معمارها و طراح‌های ساختمان، به بهانه شرکت در مسابقه معماری، نسل جدیدی از آسمان خراش را برای آینده نسل بشر طراحی کرده‌اند که درک ما از معماری عمودی و رابطه آن با محیط‌های طبیعی و ساخته شده را به چالش می‌کشد.
مجله معماری و طراحی ایالات متحده Evolo از سال۲۰۰۶ یک مسابقه معتبر در زمینه «معماری آینده» را برگزار می‌کند که امسال هیأت داوران از بین بیش از ۴۰۰طرح آسمان خراش آینده‌نگر، برندگان را انتخاب کردند، اما آثاری که آنها را تحت‌تأثیر قرار دادند به موضوعاتی مانند گرم شدن کره زمین، بلایای طبیعی و رشد بیش از حد جمعیت پرداخته بودند. به‌طور مثال در زمینه محیط‌زیست طرح آسمان خراش «کلروپلاست شهر»، ساختمانی است که دی‌اکسید کربن را جذب و آن را به نشاسته تبدیل می‌کند./ یا برج «بهار جدید»، مجهز به خطوط انتقال آب، مواد مغذی و کود است که به رشد گیاهان و ارگانیسم‌ها، در نمای بیرونی ساختمان کمک می‌کند. یا مثلا پیشنهاد شده است که سازه‌ای در Dunhuang، شهر چین در لبه صحرای گبی که زمانی توقفگاهی در جاده ابریشم بوده، ساخته شود. این طراحی مجموعه‌ای از واحدهای مسکونی و تجاری است که یک دیوار را تشکیل می‌دهد تا به محافظت از جنگل در برابر باد و شن‌های بیابان کمک کند. همچنین «آسمان‌خراش هایپر ماسک» ساختمانی است که با یک ماسک انعطاف پذیر پوشیده شده و به فیلتر کردن هوای وارد شده از بیرون ساختمان کمک می‌کند. یک طراح چینی هم ساختمانی را طراحی کرده و پیشنهاد ساخت این سازه را در جزایر مارشال، کشوری در اقیانوس آرام مرکزی، برای محافظت از مردم بومی خود در برابر نشت مواد رادیواکتیو از خاک، ارائه کرده است. در زمینه رشد بیش از حد جمعیت هم مجموعه ساختمان‌هایی به اسم «کندانسور شهری» طراحی شده که یک فضای مسکونی است و هدف آن ادغام کارگران مهاجر با جامعه محلی در شهرهایی مانند Shenzen در چین است، یا «سکوهای قارچ‌مانند» که طرحی برای ارائه خانه به کسانی است که در اثر غرق شدن شهر، آواره شده‌اند. برای بلایای طبیعی نیز، یکی از طراحان آسمان‌خراش «پارک سونامی» را طراحی کرده که سونامی را قبل از برخورد به ساحل از بین ببرد. جالب اینکه در بین همه این طرح‌ها، یک آسمان خراش هم طراحی شده که برای انسان نیست و در واقع خانه زنبورها است. هدف اصلی این پروژه حفظ تنوع حشرات و احیای جمعیت آنهاست.