نام راستین و کامل نظام جمهوری اسلامی چیست؟

شهید آیـت‌الله سـید محمد بهشتی: نام نظام سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی چیست؟ اسم آن را چه نوع نظامی بگذاریم؟ در این نوع‌بندی‌ها و رده‌بندی‌ها، مقولات سیاسی دنیا کدامند؟ حقیقت این است که برداشت تشیع راستین از اسلام، مناسب‌ترین نام را برای این نظام قبلاً پیش‌بینی کرده است. می‌توانید با این اشاره‌ای که کردم خودتان بگویید تشیع راستین برای نظام سیاسی اسلام چه عنوان گویایی را انتخاب کرده است؟ «نظام امت و امامت». نظام سیاسی‌اجتماعی جمهوری اسلام، نظام امت و امامت است و حق این است که با هیچ‌یک از این عناوینی که در کتاب‌های حقوق سیاسی یا حقوق اساسی آمده قابل تطبیق نیست. اتفاقاً یک‌بار انقلابیون ایران این تجربه را کردند و پای چشم‌شان خورد. برای رهایی از استبداد انقلاب کردند. بعد گفتند حالا می‌دانید چه جایش بگذارید؟ مشروطه. چون این عنوانی که برای نظام جدید انتخاب شده بود عاریه‌ای بود و مربوط به فرهنگ اسلام نبود، حتی آن تأثیری را که در صاحبان اصلی این فکر عاریتی می‌توانست داشته باشد برای ما نداشت. خاصیت چیز عاریتی همین است.
به همین دلیل، ما فکر می‌کنیم عنوان نظام ما باید نظام امت و امامت باشد. منتها، در اثنای انقلاب، چون این عنوان هنوز برای توده مردم روشن نبود، به‌عنوان شعار اول حکومت اسلامی انتخاب شد که بسیار هم خوب و گویا بود و سپس وقتی معلوم شد این نظام حکومتی رئیس‌‌جمهور هم دارد، آن‌وقت گفته شد جمهوری اسلامی. ولی نام راستین و کامل این نظام، «نظام امت و امامت» است. در رأس این نظام، اصول عقیدتی و عملی اسلام براساس کتاب و سنت است. همه‌‌چیز باید از این قله سرازیر شود.
 منبع: کتاب مبانی نظری قانون اساسی، صفحه 38