اهالی«تلخاب» در انتظار تصمیم وزارت نیرو

سیده‌زهرا عباسی - روزنامه‌نگار

‌‌روستای تاریخی تلخاب از سال1395 یعنی یک‌سال بعد از بهره برداری سد و نیروگاه سیمره در شهرستان بدره استان ایلام درگیر رانش زمین است؛ رانشی که اردیبهشت 11سال پیش در بخشی از زمین‌های کشاورزی منتهی به منازل مسکونی روستا رخ داد و حفره بزرگی ایجاد کرد. مردم روستا طی 6سال گذشته با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنند به‌طوری که بسیاری از ساکنان مجبور به ترک منطقه شدند و آن‌هایی هم که امکان مهاجرت نداشتند، سال‌هاست با ترس و دلهره زندگی می‌کنند.
اهالی منطقه می‌گویند زمین‌های پایین‌‌دست روستای تلخاب قرار بوده ‌ به‌علت فشار آب سد سیمره طی سال‌های گذشته بتن‌ریزی شود، اما این اتفاق نیفتاده و دلیل اصلی رانش‌ها در منطقه هم همین کم‌توجهی است.
حالا بعد از سال‌ها بی‌نتیجه ماندن وعده‌های مختلف درباره رسیدگی به این مشکل، استاندار ایلام در بازدید اخیر خود دستور تعیین تکلیف روستای تلخاب با قید فوریت را صادر کرده است.

چالش‌ تلخاب و سیمره 
محوطه تلخاب یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در دره‌شهر است که قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسد و سال۱۳۸۵ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده. روستای تلخاب در این منطقه هم در دهستان هندمینی در شهرستان بدره واقع شده ‌است و بیش از 700نفر جمعیت دارد.
رانش زمین نخستین چالش اهالی تلخاب با سد سیمره نیست. پیش از آبگیری سد به‌گفته مسئولان محلی، انفجاری برای ایجاد تونل در این منطقه صورت گرفته که موجب خسارت به روستا شد. در سال۹2-۹1 هم نیروگاهی درست روبه‌روی روستا ایجاد شد و بعد از آن رانشی در جبهه شمالی روستا و در اراضی کشاورزی به فاصله ۵۰۰متر اتفاق افتاد.
یکی از گمانه زنی‌ها درباره رانش در این روستا همجواری سد و نیروگاه سیمره و تأثیرگذاری آن در روستای تلخاب است و مسئولان محلی بارها تأکید کرده‌اند اگر سد روی تراز ۷۱۳ آبگیری شود حدود ۳۰ تا ۴۰ خانوار نزدیک‌تر به سد در معرض خطر شدید قرار خواهند داشت.
 
تفاهم بنیاد مسکن و وزارت نیرو 
معاون عمرانی استاندار ایلام که در بازدید هفته گذشته از این روستا حضور داشته است به همشهری توضیح می‌دهد: روستای تلخاب از توابع شهرستان بدره با 280خانوار در پایین‌دست سد سیمره قرار دارد و چند سالی است دیوار خانه برخی از  اهالی آن در نتیجه یک‌سری اتفاقات ژئوتکنیکی ترک خورده است.
سعید هژبری با بیان اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد بخشی از ترک‌ها سازه‌ای و مربوط به مسائل ژئوتکنینی و نشست و فرونشست زمین است، می‌افزاید: با توجه به مشکلات روستا مشاوری از سوی شرکت آب نیروی ایران و مسئول سد سیمره انتخاب و مطالعاتی در این‌باره انجام شد. براساس بررسی‌ها یک زون از روستا شامل 47واحد مسکونی در معرض خطر شناخته و به جابه‌جایی آنها توصیه شده است.
به‌گفته وی، وزارت نیرو و بنیاد مسکن تفاهمنامه‌ای در این‌باره امضا کرده‌اند تا پس از اتخاذ تصمیم نهایی درباره جابه‌جایی خانه‌ها بنیاد مسکن به مکان‌یابی و ساخت واحدهای مسکونی با اعتبار وزارت نیرو اقدام کند.

بازدید از همه واحدهای روستا
در فاز اول جابه‌جایی 47خانه تملک و جابه‌جا خواهد شد و نظر مشاور این است که بقیه مناطق روستا فعلا مشکلی ندارند.
معاون عمرانی استاندار ایلام با بیان اینکه موضوع روستای تلخاب در سفر استاندار به شهرستان بدره در دستور کار ویژه قرار گرفت، می‌گوید: با دستور استاندار بقیه واحدهای مسکونی روستا هم مورد بازدید قرار خواهند گرفت تا اگر آنها هم مسائل سازه‌ای دارند برای‌شان تصمیم‌گیری شود. ما پیشنهاد دادیم زمین تعیین شده برای جابه‌جایی متناسب با همه جمعیت روستا باشد تا اگر واحدهای دیگر هم مشکل داشتند در همین سایت جانمایی شوند. هژبری با بیان اینکه زمین نزدیک روستا تعیین شده است، ادامه می‌دهد: قرار شد این موضوع در کوتاه‌ترین زمان ممکن تعیین‌تکلیف شود و وزارت نیرو و بنیاد مسکن در این‌باره اقدام کنند. او تأکید می‌کند فعلا مشکل مشابهی در مناطق دیگر اطراف سد وجود ندارد.

تعیین تکلیف بالادست و پایین‌دست سد
همه مشکلات سد سیمره اما به رانش زمین در روستای تلخاب محدود نمی‌شود و بعد از گذشت 6سال از بهره‌برداری مشکلات مناطق بالادست و پایین‌دست سد سیمره به قوت خود باقی است. همچنین به‌گفته‌ کشاورزان منطقه، هر سال به‌ویژه در زمان بارش‌ها رهاسازی آب سد سیمره موجب می‌شود بسیاری از اراضی کشاورزی و باغات منطقه زیر آب برود و کشاورزان و باغداران متحمل خسارات بالایی ‌شوند.
استاندار ایلام پیش از این تأکید کرده بود برای رفع مشکلات مردم مناطق 2حوزه بالادست و پایین‌دست سد سیمره در مکاتبه‌ای با معاون اول رئیس‌جمهوری موضوع با جدیت پیگیری می‌شود. حسن بهرام‌نیا گفته بود که میزان اعتبار مورد نیاز برای تملک اراضی مناطق بالادست سد را پیگیری خواهد کرد و میزان خسارات در حوزه‌های مختلف نیز باید کارشناسی و با دقت برآورد شود.
معاون عمرانی استاندار ایلام در این‌باره نیز توضیح می‌دهد: روستاهایی در محل آب‌گیر سد وجود دارد که قرار بود توسط وزارت نیرو تملک و تعیین تکلیف شوند، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.
هژبری با بیان اینکه وزارت نیرو باید درباره ارتفاع آب‌گیری سد تصمیم‌گیری کند، می‌افزاید: تعداد روستاهایی که باید تعیین تکلیف و جابه‌جا شوند بعد از تصمیم وزارت نیرو مشخص خواهد شد. از سوی دیگر منتظریم وزارت نیرو اعتبار را تامین کند و بعد از تصمیم‌گیری و تامین اعتبار ما آمادگی انجام اقدامات لازم در این‌باره را داریم.

   با توجه به اینکه سد سیمره طی سال‌های گذشته مسائل بسیاری برای مردم منطقه در روستاهای پایین‌دست و بالادست ایجاد کرده، تعیین تکلیف اراضی کشاورزی و همچنین روستاهای حاشیه سد به مهم‌ترین خواسته اهالی  تبدیل شده است.