معلم فسایی موی سر 9دانش‌آموز را کوتاه کرد

فهیمه سادات طباطبایی|خبرنگار:

بعد از معلم آبادانی که موی دانش‌آموز ابتدایی خود را در مدرسه با قیچی کوتاه کرد این بار معلمی در شهرستان فسای استان فارس موی 9دانش‌آموز دختر دوم ابتدایی را در کلاس کوتاه کرد که به گفته خودش از مزاحمت مو برای دانش‌آموزان در نیمکت‌های پشت سرشان جلوگیری کند. خبری که خیلی زود از سوی مسئولان آموزش و پرورش تأیید شد و حتی مسلم امینی نژاد، رئیس آموزش و پرورش فسا در این‌باره به همشهری گفت:  «اطلاع پیدا کردیم که معلم پایه دوم ابتدایی یکی از مدارس فسا موی 9دانش‌آموز دختر خود را کوتاه کرده که ما پیگیر شدیم و هم‌اکنون این معلم ابراز پشیمانی کرده و گفته نیتش از بین بردن مزاحمت موی این دانش‌آموزان در ردیف‌های عقب بوده است چرا که موی آنها روی دفتر و کتاب بچه‌ها می‌ریخت و فرایند یادگیری را در کلاس مختل کرده بود.» امینی‌نژاد تأکید کرده که «این کار اصلا مورد تأیید آموزش و پرورش نیست و درحال حاضر برخی خانواده‌های دانش‌آموزان، از شاکیان این معلم هستند و آموزش و پرورش نیز موضوع را از طریق مراجع ذی‌صلاح اداری پیگیری خواهد کرد.»

این اتفاق در حالی 2 بار در طول یک هفته گذشته رخ داده که مسئولان آموزش و پرورش اقدام معلم آبادانی را هم به‌شدت محکوم کرده و حتی از پیگیری قضایی او خبر داده بودند و حتی دادستان آبادان از تشکیل پرونده قضایی برای معلم خاطی خبرداد. همچنین در یک هفته گذشته کارشناسان تعلیم و تربیت، این روش‌ها را مخل تربیت صحیح و منطقی دانش‌آموزان معرفی کرده و از معلمان خواسته بودند از اقدامات خودسرانه جلوگیری کنند؛ اما با وجود همه اینها با گذشت کمتر از یک هفته شاهد تکرار این موضوع در منطقه‌ای دیگر از کشور هستیم؛ اتفاقی که می‌تواند آثار سوء بسیاری در فضای آموزشی کشور و روحیه دانش‌آموزان داشته باشد.

کوتاه کردن موی سر، مصداق تنبیه بدنی است

مظفر الوندی، دبیر سابق مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک درباره آثار سوء این نوع برخوردهای سلبی با کودکان به همشهری گفت: این کار یک نوع تنبیه بدنی محسوب می‌شود و قطعا باعث تحقیر و از بین بردن اعتماد به نفس کودکان هم در کوتاه‌مدت و هم بلندمدت خواهد شد. الوندی با بیان اینکه هم خانواده دانش‌آموزان و هم نهادهای مدنی می‌توانند از این موضوع در مراجع ذی صلاح قوه قضاییه شکایت کنند، افزود: تکرار این موضوع نشان داده که برخوردهای آموزش و پرورش با این خلاف قانونی، کافی و اثر بخش نبوده و باید مراجع حقوقی به این موضوع ورود کنند. دبیر سابق مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، کوتاه کردن اجباری موی دانش‌آموزان را در مدرسه اوج بد سلیقگی و بی‌هنری یک معلم خوانده و تصریح کرد: ظرفیت حقوقی در این‌باره وجود دارد و براساس ماده 66قانون مجازات کیفری باید با این معلم برخورد شود. وی ادامه داد: در گذشته با بهانه‌های بهداشتی موی سر دانش‌آموزان را از ته می‌تراشیدند و در زندان‌ها هم این موضوع تکرار می‌شد که چون از نظر روانشناسی، یک نوع عمل تحقیر‌کننده به‌حساب آمد، آن را لغو کرده و حتی هم‌اکنون در زندان‌ها هم اجازه ندارند این کار را با مجرم انجام دهند چه برسد به دانش‌آموزان و کودکان در مدرسه.

کوتاهی موی سر اجباری؛ مصداق کودک آزاری

مونیکا نادی، وکیل دادگستری و عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز در این‌باره به همشهری گفت: به‌طور کلی مدارس باید جایی برای رشد و نمو دانش‌آموزان باشند ولی در این سال‌ها اغلب محلی حاشیه‌ساز شده‌اند که در کنار خبرهای مربوط به آزار جسمی و تنبیه بدنی، شاهد اقدامات خودسرانه برخی معلمان در برخورد با دانش‌آموزان مانند کوتاه کردن اجباری موی سر هستیم. این عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان با بیان اینکه آموزش نظم و انضباط جزو یکی از وظایف آموزش و پرورش است و باید صورت گیرد، افزود: اما باید در این آموزش‌ها شأن کودکان حفظ شود، همچنین دولت ایران پیمان‌نامه بین‌المللی حفظ حقوق کودکان را که در آن به محافظت تمام اشکال جسمی، روحی و رفتاری کودکان و استانداردسازی فضای آموزشی تأکید شده امضا کرده و از این منظر اقدام معلم آبادانی و فسایی هر دو خلاف این پیمان نامه است. نادی ادامه داد: این اقدام یک نوع خشونت جسمی و روانی است چراکه به نوعی هم به بدن کودک تعدی شده و هم از نظر روانی تحقیر و آزرده شده و مصداق کودک آزاری است و از این منظر قابل پیگیری در دادگاه خواهد بود. همچنین این عمل طبق قوانین داخلی آموزش و پرورش که توسط شورای‌عالی این وزارتخانه نگاشته شده خلاف است و باید در هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری بررسی شود. شپش موی سر و شیوع آن بین دانش‌آموزان مثالی بود که این عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان به آن اشاره کرد و گفت: طبق قوانین داخلی آموزش و پرورش، حتی برای این مورد هم مسئولان مدرسه اجازه کوتاه کردن موی سر دانش‌آموز را ندارند و باید این موضوع را با والدین دانش‌آموز در میان بگذارند.

خلأ  قانونی و بازگشت معلم متخلف به مدرسه

اما نحوه ادامه کار معلمان متخلف در مدارس که همواره از سوی افکار عمومی مطرح می‌شود از مواردی بود که نادی درباره آن گفت: متأسفانه خلأ قانونی در این‌باره وجود دارد و فرد متخلف می‌تواند بر سر شغل خود دوباره حاضر شود و همین باعث تکرار تخلف در موقعیت‌های دیگر خواهد شد. تنها راه‌حل برای جلوگیری از این تخلفات، آگاه‌سازی‌ و فرهنگسازی است، باید در سرفصل دروس ضمن خدمت معلمان، آموزش حقوق کودکان قرار گیرد و حتی این موضوع باید در مدارس و برای کودکان هم برنامه‌ریزی شود تا با مطالبه‌گری به موقع شاهد پیچیده‌تر شدن آزارهای جسمی و روانی کودکان در مدارس نباشیم.

 همه معلمان ما خطاکار نیستند

مسعود شکوهی، مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش درباره علت مرتکب شدن تخلفاتی از سوی برخی معلمان به همشهری گفت: ما برای مربیان‌مان، هم قبل از ورود به مدرسه و هم در طول سال‌های تدریس، آموزش ضمن خدمت برگزار می‌کنیم و تمام این موارد را به آنها متذکر می‌شویم اما اینکه یک یا 2 اتفاق اینچنینی در مدارس بیفتد هم غیرطبیعی نیست و ضریب خطای آموزش‌ها محسوب می‌شود و نمی‌توان مدعی شد که آموزش‌های ما اثر بخش نیست. او تأکید کرد: تخلفات اداری در هر مجموعه‌ای رخ می‌دهد و اینطور نیست که همه مربیان ما تخلفی مشابه با آنچه معلم آبادانی و فسایی داشتند را مرتکب شوند. از سویی باید جدا از این اخبار، تخلفات را موردی و از نزدیک مطالعه کرد تا ببینیم دقیقا چه اتفاقی رخ داده تا براساس تحلیل‌های کارشناسی اقدام کنیم. مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه آیا حقوق کودکان در آموزش‌های ضمن خدمت وجود دارد یا نه، گفت: ما آموزش حقوق شهروندی را در برنامه‌های امور زنان و انجمن اولیا و مربیان دنبال می‌کنیم.