رکاب بیشتر

فاطمه عباسی - روزنامه‌نگار

تا قبل از اینکه شهرها به محاصره خودروها درآیند، دوچرخه نقش پررنگی در تردد افراد و سفرهای درون‌شهری داشت. اما با تولید انبوه خودرو، استفاده از دوچرخه کاهش یافت و خودرو مد حمل‌ونقلی غالب در تمام شهرها شد. بعد از آن هم توسعه شهرها براساس خودرو شکل گرفت و دوچرخه بیشتر جنبه تفریحی پیدا کرد. تسلط خودروها بر شهرها با وجود مزایای بسیار اما مضرات غیرقابل‌انکاری مانند آلودگی هوا، آلودگی صوتی، ترافیک، اغتشاشات بصری و افزایش تصادفات و... را در پی داشت. مضراتی که مدیران شهری را در برخی از شهرهای کشور به این فکر واداشت که باید برای کاهش اثرات منفی ناشی از تردد خودرو و افزایش کیفیت زیست شهروندان رویکرد خود را تغییر دهند. بنابراین فصل جدیدی در صنعت حمل‌ونقل آغاز و اقدامات بسیاری از توسعه زیرساخت تا وضع قوانین مناسب برای تردد دوچرخه انجام شد. طرح‌هایی هم در شهرهای مختلف به اجرا درآمد، طرح‌هایی مثل احداث ایستگاه‌های دوچرخه، اختصاص بخشی از معابر به لاین دوچرخه، سه‌شنبه‌های بدون خودرو و راه‌اندازی سیستم دوچرخه‌های اشتراکی، اما دوچرخه هنوز نتوانسته‌ است در میان سایر مدهای حمل‌ونقلی جایگاه مناسبی پیدا کند و هنوز از جنبه تفریحی به آن نگاه می‌شود. به همین دلیل هم مدیران شهری در پایتخت قصد دارند موج تازه‌ای ایجاد کنند تا سهم دوچرخه در تهران که هم به سلامت شهروندان، کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و غیره کمک می‌کند، افزایش پیدا کند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران هم گفته که حداکثر سهم دوچرخه در جابه‌جایی روزانه ۱۰ تا ۱۵ درصد است که زیر 0.1درصد از کل جابه‌جایی‌های تهران است و این نشان می‌دهد رویکردهای قبلی موفقیت‌آمیز نیست؛ درحالی‌که باید در افق سالانه ۱۹۰هزار جابه‌جایی با دوچرخه انجام می‌شد که نشده است و باید مدل‌های قبلی تغییر کند. راهکار مدیریت شهری هم این است که از سرمایه‌گذاران حمایت کنند تا آنها دوچرخه را به‌عنوان یک وسیله حمل‌ونقلی در تهران جا بیندازند و شهرداری هم زیرساخت‌ها را تکمیل کند؛ چرا که زیرساخت‌های زیادی در شهر ایجاد شده اما پراکنده است. با تکمیل شبکه دوچرخه در شهر، افزایش تعداد ایستگاه‌های دوچرخه و فرهنگسازی در زمینه استفاده از این وسیله به‌عنوان حمل‌ونقل پاک، می‌توان امیدوار بود که در سال‌های آینده شهر دودگرفته تهران، از حصار خودروها رها شود.