گزارش
هزینه‌های میلیونی «رفع اشکال»
خانواده‌ها، نگران افت تحصیلی دانش‌آموزان در دوران کرونا هستند؛ این اتفاق تغییراتی اساسی در قیمت‌های تدریس خصوصی ایجاد کرده است
زهرا رستگارمقدم، روزنامه‌نگار
حضور کوتاه‌مدت دانش‌آموزان در مدارس، پس از همه‌گیری کرونا، حالا محصل‌هایی را پای برگه‌های امتحانی نشانده است که در تجربه تحصیلی خود امتحان را به شکل آنلاین و از خانه نیز تجربه کرده‌اند، اما پس از این غیبت و دوری از مدارس، امتحانات، بازار معلم‌های خصوصی را داغ‌تر از پیش کرده است. گفته می‌شود بعضی معلم‌ها حتی فرصت خالی کردن ساعتی برای یک دانش‌آموز جدید را بین برنامه‌های خود ندارند. خانواده‌هایی که این روزها شاهد افت تحصیلی فرزندان خود بوده‌اند، با نگرانی از آینده تحصیلی آنها، برایشان معلم‌های خصوصی به خانه می‌آورند. حال آنکه این کلاس‌های ساعتی نیز مانند هر نوع خدمات دیگری، با افزایش قیمت روبه‌رو بوده است. اما قیمت‌ها در این چند سال چه تغییری کرده و آیا استقبال از معلم‌های خصوصی پس از کرونا بیش از گذشته شده است؟
کلاس‌های خصوصی پیش از دبستان
آن دسته از پدر و مادرهایی که پس از 3سالگی فرزندشان، او را به مهدکودک فرستاده و خیال خود را از آموزش دادن راحت می‌کردند، حالا چند سالی است که با ترس از بیمار شدن دلبندشان خانه را به هر مکانی ترجیح داده‌اند. همین امر باعث شده مهارت‌های ابتدایی که در این محیط‌های آموزشی به کودکان آموزش داده می‌شد، جایشان خالی بماند و آن دسته که باید آماده رفتن به مدرسه در سال تحصیلی آتی باشند، با خلأ‌های اینچنینی مواجه شوند. فرزانه که مربی کودکان است می‌گوید با تعطیلی مدارس و مهدکودک‌ها در دوران همه‌گیری کرونا، استقبال پدر و مادرها از کلاس‌های خصوصی بیشتر شده است. او می‌گوید: «با بازگشایی مدارس و مهدکودک‌ها، پدر و مادرهایی که حالا باید فرزندان‌شان را به مدرسه بفرستند، با مشکلاتی مواجه شده‌اند؛ مثلا کودک 5و 6ساله‌ای که باید بعضی از مهارت‌ها را در مهد و پیش‌دبستانی یاد می‌گرفت، حال بدون چنین آورده آموزشی و تعلیمی پا به مدرسه خواهد گذاشت؛ از این‌رو یا مدارس با آزمون‌ها و تست‌هایی از دانش‌آموزان از ثبت‌نام این کودکان ممانعت می‌کنند یا با قبول کردن کودک در مهارت‌هایی که باید به آن تجهیز می‌شده و نشده است، او را به‌عنوان دانش‌آموزی ضعیف می‌پذیرند. به همین‌خاطر پدر و مادرها سعی می‌کنند با صرف هزینه‌های شخصی این نقص را جبران کنند و برای فرزندشان معلم بگیرند.» این مربی مهد می‌گوید قیمت هر ساعت آموزش در این سطح به نسبت تهران و شهرستان متفاوت است. او می‌گوید برای هر ساعت در شهرستان 150هزارتومان و در تهران 200هزار تومان درنظر گرفته می‌شود که کف هزینه در آموزش است. البته این عدد می‌تواند نسبت به هر منطقه و با تخصص مربی متفاوت باشد؛ مثلا آن دسته که به کودکان زبان انگلیسی آموزش می‌دهند، برای هر ساعت آموزش آنلاین از 180تا 300هزار تومان دریافت می‌کنند.
گران‌ترها تضمینی درس می‌دهند
اما محبوبه که از معلم‌های باسابقه آموزش و پرورش است و در مقطع متوسطه اول درس می‌دهد، می‌گوید درخواست معلم خصوصی بیش از گذشته شده است. او که خود چندان علاقه‌ای به برگزاری این کلاس‌ها ندارد، می‌گوید: «پس از مدتی که همه‌گیری کرونا دانش‌آموزان و معلم‌ها را خانه‌نشین کرده بود، درخواست‌ها برای برگزاری کلاس‌های خصوصی بیش از پیش رونق گرفت. والدین معتقد بودند فرزندان‌شان با برگزاری کلاس‌های مجازی درست آموزش داده نمی‌شوند؛ از این‌رو به معلم‌های خصوصی روی آوردند.» او می‌گوید قیمت این کلاس‌ها نیز مانند هر نوع افزایش قیمت خدمات و کالا در کشور، افزایش داشته است. اما چون او در معدود کلاس‌هایش همچنان با همان مبلغ گذشته کار می‌کند، معتقد است این هزینه بیشتر صرف کرایه رفت‌وآمدش به خانه دانش‌آموزان می‌شود. البته می‌گوید که سطح مالی خانواده و محل زندگی او در تعیین این قیمت‌ها بین معلم‌ها بی‌تأثیر نیست: «معلم‌ها در این بازار، تدریس‌شان با قیمت‌های متفاوتی ارائه می‌شود؛ بنابراین معمولا برای کاهش هزینه‌ها از معلم‌هایی کمک خواسته می‌شود که تازه‌کار یا دانشجویانی که به دروس مسلط هستند. از سویی این کلاس‌ها از چند جلسه بیشتر تجاوز نمی‌کند؛ چون در غیراین صورت هزینه پرداخت کلاس برای خانواده ممکن نخواهد بود؛ بنابراین معلمی که مدام بخواهد وضعیت تحصیلی دانش‌آموزش را رصد کند و آموزش پایه‌ای و کامل به او بدهد، معمولا مربوط به محله‌های بالاتر و مرفه‌تر است؛ چون خانواده‌ها در محله‌های پایین معمولا تلاش می‌کنند با یک جلسه، این خسران را در فرزندشان جبران کنند؛ حال آنکه هم دانش‌آموز درست آموزش نمی‌بیند و هم خرج این مبلغ برای خانواده بیهوده خواهد بود. کسی که نیاز به معلم خصوصی پیدا می‌کند، با یک جلسه مشکلش رفع نمی‌شود.» محبوبه می‌گوید بعضی از همکارانش که سرگروه درسی خاص در منطقه هستند، در روزهای منتهی به امتحان، روزهایشان به کلی پر از ساعات کلاس‌های خصوصی و فشرده است. محبوبه درباره مبالغی که این معلم‌ها دریافت می‌کنند، می‌گوید: «این رقم در معلم‌های شناخته‌‌شده و آنها که در مدارس خاص تدریس می‌کنند با دیگر معلم‌ها متفاوت است؛ مثلا درمورد معلم‌هایی که در مدرسه‌هایی خاص و مشهور تدریس می‌کنند، این رقم سر به فلک می‌گذارد و گاه به جلسه‌ای 700هزار تومان هم می‌رسد. بستگی به این دارد که محله و سطح رفاهی خانواده چگونه باشد یا چه درس تخصصی آموزش داده شود یا معلم در کدام مدارس مشغول به‌کار باشد. البته روش‌ها نیز متفاوت است. بعضی تضمینی درس می‌دهند و بعضی برای رفع اشکال کلاس برگزار می‌کنند؛ بنابراین قاعده و قانون خاصی در این‌باره تعریف نشده است و هرکس بنا بر آنچه خود تعریف می‌کند از مردم پول می‌گیرد.»
عربی ساعتی 600هزار تومان
سوی دیگر ماجرا اما خانواده‌هایی هستند که حالا در بین صحبت‌های مادران و خانواده‌های دیگر، نگران افت تحصیلی فرزندان خود شده‌اند. بعضی خود از نزدیک شاهد این افت تحصیلی بوده و بعضی برای اینکه فرزند خود را در سال بعد در مدرسه‌ای با امکانات بهتر ثبت‌نام کنند، روی به این کلاس‌ها می‌آورند. آزمون‌های ورودی بعضی مدارس و شبه‌کنکورها شاید همچنان مواردی است که این بازار را داغ نگه داشته است. از سویی توجه به یادگیری زبان، از مواردی است که بیش از پیش بازار کلاس‌های خصوصی زبان را گرم و گاه قیمت‌ها را با رکوردشکنی مواجه کرده است.
ریحانه دانش‌آموز دوره متوسطه است. او درباره تجربه خودش در این‌باره می‌گوید که برای تقویت درس عربی مجبور به کمک گرفتن از معلم خصوصی شده است. او می‌گوید: «با یک معلم عربی باسابقه حدود 10سال کار، قرارداد بستیم. او برای یادگیری بعضی مباحث درسی آمده بود و قرار شد برای هر جلسه 600هزار تومان دریافت کند که این عدد نسبت به قیمت‌های پیش از کرونا 50درصد افزایش داشته است.» مادر ریحانه معتقد است: «افزایش قیمت معلم خصوصی به واسطه کرونا نسبت به اندازه تورم در بخش‌های دیگر بوده است. از سویی معلم‌های خاص در محله‌های خاص تقریبا قیمت‌هایشان خارج از تصور ماست و هر یک با مبلغی کار می‌کنند. مثلا در دوره کرونا قرار بود معلمی به‌صورت آنلاین به دخترم و 2دوست دیگرش درس بدهد. او از هر یک از این افراد یک میلیون تومان خواسته بود؛ یعنی ساعتی 3میلیون تومان. این هزینه هرچند تضمینی هم باشد، به‌نظرم غیرمنطقی است.» او می‌گوید، کلاس زبان آیلتس حداقل ساعتی 300تا 500هزار تومان شده است و این عدد تا یک‌میلیون و گاه بیش از آن تجاوز می‌کند.
هر ساعت درس یک‌و‌نیم میلیون تومان
مجتبی که معلم مقطع متوسطه دوم است، می‌گوید: «قیمت کلاس‌های خصوصی از ساعتی 150هزار تومان شروع شده و تا یک‌میلیون و 500هزار تومان نیز می‌رسد.» او می‌گوید قیمت‌هایی که از 600هزار تومان به بالا تعیین شده‌اند، معمولا در پایه‌های دوازدهم و مخصوص دانش‌آموزان کنکوری است. از سویی دانش‌آموزان پایه یازدهم نیز از چنین استادانی بهره‌مند می‌شوند. مجتبی می‌گوید: «این کلاس‌های خصوصی با معلم‌های بنام و مشهور کنکور بین دانش‌آموزان، گاه در هر ساعت به یک‌میلیون و 500هزار تومان هم می‌رسد؛ هرچند به شکل معمول تدریس در این کلاس‌ها ساعتی 250هزار تومان است. البته وقتی از ساعتی بودن صحبت می‌شود هر یک ساعت و نیم منظور است که معادل همان ساعت کلاسی دانش‌آموزان خواهد بود و معمولا ساعتی بودن به معنای 60دقیقه آموزش نخواهد بود.»
روشن است که چون نرخ مصوبی در این‌باره تصویب نشده، به نسبت تخصص و تجربه هر فرد این عدد متفاوت است. به‌نظر او، روال آموزشی تغییر نکرده و مطالبات نیز افزایش نداشته است. مجتبی نیز مانند بسیاری از معلم‌های فعال در آموزش و پرورش معتقد است چون این تعطیلی طولانی بوده است، حالا تلاش‌ها برای کلاس‌های خصوصی دیده می‌شود. او می‌گوید: «در دوران کرونا چون کلاس‌ها مجازی برگزار می‌شد، دانش‌آموزان در پروسه آموزش عقب افتاده و نیازمند کلاس‌های خصوصی شده‌اند، اما چون باز هم این حضور ممکن نبود، مجبور به جبران خلأ‌ها به شکل مجازی بودند، ولی اکنون که کلاس‌ها حضوری شده است، این نیاز کمتر حس می‌شود. پرتکاپوترین معلم نیز 5روز در هفته فعال خواهد بود. این معلم از صبح تا ظهر به مدرسه می‌رود و معمولا عصرها آزاد، کار می‌کند و اگر در هر روز یک کلاس خصوصی هم داشته باشد، روزها و هفته خود را پر کرده است. اما آنطور که به‌نظر می‌رسد ترافیک تقاضا برای معلم‌ها وجود ندارد؛ بنابراین آن رقمی که عجیب باشد نیز به‌دست نخواهد آمد؛ چون به‌واقع هیچ معلمی نمی‌تواند به‌طور کامل روز خود را به این کار اختصاص دهد؛ مگر معلم‌هایی که در مدرسه مشغول به تدریس نباشند و بیشتر در زمینه دروس کـنـکـوری فعالیـت کـنـنـد.»
نکته‌ها
برای هر ساعت آموزش کودکان در شهرستان 150هزارتومان و در تهران 200هزار تومان درنظر گرفته می‌شود که کف هزینه در آموزش است. البته این عدد می‌تواند نسبت به هر منطقه و با تخصص مربی متفاوت باشد؛ مثلا آن دسته که به کودکان زبان انگلیسی آموزش می‌دهند، برای هر ساعت آموزش آنلاین از 180تا 300هزار تومان دریافت می‌کنند
درمورد معلم‌هایی که در مدرسه‌هایی خاص و مشهور تدریس می‌کنند، این رقم سر به فلک می‌گذارد و گاه به جلسه‌ای 700هزار تومان هم می‌رسد. بستگی به این دارد که محله و سطح رفاهی خانواده چگونه باشد یا چه درس تخصصی آموزش داده شود یا معلم در کدام مدارس مشغول به‌کار باشد. البته روش‌ها نیز متفاوت است. بعضی تضمینی درس می‌دهند و بعضی برای رفع اشکال کلاس برگزار می‌کنند؛ بنابراین قاعده و قانون خاصی در این‌باره تعریف نشده است و هرکس بنا بر آنچه خود تعریف می‌کند از مردم پول می‌گیرد
افزایش قیمت معلم خصوصی به واسطه کرونا نسبت به اندازه تورم در بخش‌های دیگر بوده است. از سویی معلم‌های خاص در محله‌های خاص تقریبا قیمت‌هایشان خارج از تصور ماست و هر یک با مبلغی کار می‌کنند. مثلا در دوره کرونا قرار بود معلمی به‌صورت آنلاین به دخترم و 2دوست دیگرش درس بدهد. او از هر یک از این افراد یک میلیون تومان خواسته بود؛ یعنی ساعتی 3میلیون تومان
در همینه زمینه :
گزارش
اندیشه‌ورزی
محیط زیست
