گزارش
مشق 100هزار میلیارد تومانی
12درصد از مدارس ایران نیازمند مقاوم‌سازی و 6درصد محتاج تخریب و بازسازی هستند
زهرا رستگارمقدم - روزنامه‌نگار
20درصد مدارس فعلی فرسوده هستند. این آمار را یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش در آیین افتتاح ۱۵۰مدرسه بنیاد برکت اعلام می‌کند؛ رقمی که با آمار ارائه‌شده توسط مهرالله رخشانی‌مهر، معاون وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور که در زمستان سال گذشته به رسانه‌ها اعلام کرده بود چندان تفاوتی ندارد. او گفته بود که در سال۱۳۹۵ میزان مدارس فرسوده کشور ۳۰درصد بوده، اما با تلاش‌های انجام‌شده در راستای ساخت فضا‌های آموزشی، میزان مدارس فرسوده با 10.5درصد کاهش به 19.5درصد رسیده است؛ به این معنا که اکنون بیش از ۸۰درصد مدارس کشور استاندارد هستند. حالا اما با توجه به بودجه سال۱۴۰۱ که برای سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور درنظر گرفته شده است و این عدد ۱۷درصد نسبت به سال۱۴۰۰ رشد داشته، امید است روند نوسازی مدارس نیز پس از 2سال دوری دانش‌آموزان از محیط درس سرعت بگیرد. اما وضعیت نوسازی مدارس چگونه است؟
نوسازی مدارس در همه این سال‌ها و سال‌های بعد
اواسط دهه 80اطلاعات و آماری درباره وضعیت مدارس گرفته شد. آن زمان مشخص شد 70درصد مدارس کشور فرسوده هستند و 30درصد از استحکام لازم برخوردارند. پس از آن مجلس، اعتباری به مبلغ 4میلیارد دلار برای بازسازی مدارس فرسوده مصوب کرد. در طول 10سال تعداد زیادی از این مدارس فرسوده بازسازی شدند. در سال1395 اما، آمار جدید نشان از این داشت که عدد فرسودگی بسیار کاهش داشته و 70درصد مدارس ایمن و 30درصد همچنان فرسوده مانده بودند. از آن سال تا 1400 نیز بازسازی در اولویت کار قرار گرفت و در پایان سال این عدد فرسودگی به 19.2درصد کاهش یافت.
میثم حاجی‌پور، مدیرکل حوزه ریاست سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور می‌گوید: «19.2درصد از مدارس کشور هنوز نیازمند تخریب و بازسازی یا مقاوم‌سازی هستند یعنی 12.7درصد نیازمند مقاوم‌سازی و 6.5درصد نیازمند تخریب و بازسازی هستند؛ یعنی 80درصد مدارس کشور هم‌اکنون از استانداردهای کافی برخوردارند.»
حاجی‌پور می‌گوید که کردستان، آذربایجان‌شرقی، تهران و حالا البرز استان‌هایی هستند که بیشترین نیاز را به تخریب، نوسازی و مقاوم‌سازی نسبت به استان‌های دیگر دارند. از سویی او به بودجه اختصاص یافته در این‌باره اشاره کرده و می‌گوید: «بازسازی و نوسازی مدارس برای همین 19.2درصد به حدود 100هزار میلیارد تومان پول و اعتبار نیازمند است. در 1401 و در پیوست یک قانون بودجه، برای مدرسه‌سازی مجموعا حدود 6هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده که اگرچه نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده، اما تا اعتبار موردنیاز بسیار فاصله دارد.»
حاجی‌پور با قدردانی از خیران مدرسه‌ساز که با آموزش و پرورش همکاری‌های خوب و سازنده‌ای داشته‌اند، می‌گوید: «تعهدات خیران سال به سال روند افزایشی داشته است. این عدد در سال1377 که جامعه خیرین مدرسه کشور شکل گرفت، حدود 17میلیارد تومان بود، اما در سال1400 و بعد از این 24سالی که از شکل‌گیری این جامعه گذشته است، 3400میلیارد تومان تعهدات خیران مدرسه‌ساز بوده است. آنها همچنان پای کار مدرسه‌سازی ایستاده‌اند و به‌میزانی که در توان دارند به این رویه کمک می‌کنند، اما هم رشد جمعیت دانش‌آموزی و هم حاشیه‌نشینی‌ها و... عواملی هستند که دست به‌دست هم داده‌اند تا نیازمندی‌های فضای آموزشی را بیش از پیش کنند. زمانی جمعیت دانش‌آموزی کشور بین 10 تا 11میلیون نفر بود، اما حالا نزدیک به 15میلیون دانش‌آموز در کشور وجود دارد.»
خیران چه نقشی در مدرسه‌سازی ایفا می‌کنند؟
بنیاد برکت بین ۳۰ تا ۵۰درصد هزینه ساخت از ۱۵۰مدرسه را پرداخت می‌کند. مابقی توسط سازمان نوسازی مدارس تأمین اعتبار شده است. هم‌اکنون یک‌هزار مدرسه کانکسی و خشتی و گلی در کشور وجود دارد که بخشی از هزینه‌های تبدیل این مدارس تأمین شده و آموزش و پرورش متعهد به تأمین مابقی هزینه‌هاست. در سال۱۳۳۷ نخستین‌بار اقدامات خیرخواهانه خیران نظام‌مند شد و در همان سال یک‌میلیاردو۷۰۰میلیون تومان برای ساخت مدرسه جمع‌آوری شد که این مبلغ به ۴هزار میلیارد تومان در سال گذشته رسیده است. ناصر قفلی، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور می‌گوید: «سال گذشته برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام در ساخت مدارس ۵هزار میلیارد تومان توسط دولت تعهد‌شده بود که 2500میلیارد تومان آن پرداخت شده و مابقی هنوز پرداخت نشده است. ما در تهران خیر داریم، اما زمین نداریم. شهرداری باید به ما حداقل ۱۰۰قطعه زمین بدهد؛ مثلا در منطقه۲۲ تهران با ۵۰۰هزار نفر جمعیت مواجهیم که به ۳۰۰مدرسه نیازمندند و فقط ساخت ۱۰۰مدرسه برای آن درنظر گرفته شده است.»
او در آیین افتتاح مدارس بنیاد برکت ادامه می‌دهد: «بسیاری از دانش‌آموزان بعد از مقطع ابتدایی از تحصیل انصراف می‌دهند، این موضوع نیازمندی به احداث هنرستان و مراکز مهارت‌آموزی را نشان می‌دهد. فرزندان ما با تئوری به جایی نرسیدند ما رایزنی‌هایی داشتیم که در کنار شهرک‌های صنعتی هنرستان‌ها را ایجاد کنیم و مراکز مهارت‌آموزی در سرتاسر کشور گسترش یابد. همه این طرح‌ها که با همکاری سازمان نوسازی مدارس در حال پیگیری است نیازمند تخصیص اعتبار است.»
در همینه زمینه :
