گزارش
بازار پرندگان فریدونکنار بسته شد
کارشناسان می‌گویند: جمع شدن بازار فریدونکنار در جلوگیری از کشتار و عرضه پرندگان مهاجر لازم اما ناکافی است
زهرا رفیعی- روزنامه‌نگار
بازار پرنده‌فروشی فریدونکنار با ورود دستگاه قضایی در انتهای فصل شکار پرندگان مهاجر بسته شد. این، خبر خوبی است که رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس یازدهم می‌دهد و می‌گوید که این «بسته شدن» همیشگی خواهد بود. برخی از متخصصان اما معتقدند که این، کافی نیست چرا که بازارهای علنی مثل فریدونکنار بخشی از کوه یخ قاچاق حیات‌وحش در ایران است. سمیه رفیعی می‌گوید که فروش غیرقانونی انواع پرندگان وحشی در این بازار غیرقانونی از حدود یک‌دهه قبل موجب افزایش قابل‌توجه شکار غیرمجاز پرندگان مهاجر شده است. پیش از این، فروش پرندگان حمایت شده به‌خصوص در فصول مهاجرت بسیار محدود و به‌صورت زیرزمینی انجام می‌شد. متأسفانه با ایجاد بازار پرندگان فریدونکنار به‌صورت غیرقانونی ضمن افزایش تقاضای خرید پرندگان حمایت شده و ایجاد چرخه مالی بالا، عملا این محل به محملی برای فعالیت‌های غیرقانونی تبدیل شده بود که بعضا مورد حمایت برخی افراد با نفوذ نیز قرار می‌گرفت. خوشبختانه با نظر مثبت قوه قضاییه و دستور مقام محترم قضایی مقرر شد ضمن افزایش عوامل انتظامی و نیروهای محیط‌بانی از ورود خودروهای حامل پرندگان صید شده غیرمجاز از شهرستان‌ها و استان‌های همجوار به شهرستان فریدونکنار و ادوات صید جلوگیری شده و با متخلفان در این زمینه به‌شدت برخورد شود.
تهدید حیات وحش در بازار زیرزمینی
بازار فریدونکنار بخشی از چرخه شکار و صید غیرقانونی پرندگان مهاجر است ولی همه آن نیست. علیرضا شهرداری از مخالفان سرسخت برپایی بازار فروش پرندگان مهاجر در فریدونکنار معتقد است که اگر همه اجزای مقابله با شکار غیرقانونی به‌صورت کامل، همزمان و مستمر انجام نشود، بسته شدن این بازار راه به جایی نخواهد برد. او در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: اگرچه مخالفان شکار، نسبت به شکار مجاز هم ایراداتی وارد می‌دانند و در نهایت آن را راهکاری به‌منظور جلوگیری از شکار غیرمجاز می‌دانند، اما اعتراض اصلی آنها بر میزان و تعداد شکارهای غیرمجاز است و همیشه خواسته‌اند که قانون، جلوی شکارهای غیرمجاز را بگیرد. بشخصه از بسته شدن بازار فریدونکنار بسیار خوشحالم به شرطی که بند‌های دیگر قانون ممنوعیت شکار و مجازات متخلفان نیز اجرا شود؛ به‌طور مثال قاچاق حیات‌وحش در کشور ممنوع است ولی به‌صورت علنی در فضای مجازی فروخته می‌شود؛ بازار فریدونکنار هم مثل بازار فروش حیات‌وحش مولوی که چند سال پیش برچیده شد، خواهد شد. ممنوع ماندن یک تخلف نیاز به نظارت مستمر و طولانی‌مدت دارد و نیروی ضابطی می‌خواهد که همدست متخلف نشود. بارها شاهد بوده‌ایم که ناظر، دوست، همشهری یا فامیل متخلف بوده است. در غیراین‌صورت شاهد زیرزمینی شدن بازار فروش و افزایش تعارضات متخلفان و نیروهای یگان حفاظت خواهیم شد. آیا در کنار بستن بازار، برای تورها، دام‌گاه‌ها و اسلحه‌های شکاری هم کاری خواهد شد؟ آیا قوانین بازدارنده و مجازات متخلفان هم به مانند روش‌های صید به روز خواهند شد؟ زمستان سال گذشته بود که تعداد قابل‌توجهی از شکارچیان با بستن نقاب بر چهره‌هایشان پیاده، راهی منطقه حفاظت شده میانکاله شده و با تنها 2 محیط‌بان منطقه، درگیری لفظی پیدا کرده و به سمتشان تیراندازی کردند. اگرچه تشنج منطقه در ظاهر چند روزی ادامه داشت و در نهایت با ورود نیروهای انتظامی، چند نفری دستگیر و به مراجع قضایی تحویل داده شدند، اما این اتفاق خبر از وقاحت شکارچیان غیرمجاز و چرخه مالی بالای شکار دارد و به‌نظر می‌رسد بسته ماندن این بازار که با کمک شهرداری برپا شده بود تأثیر چندانی در منصرف شدن این افراد نداشته باشد و معلوم نیست که آیا قتلگاه فریدونکناردر دامگاه‌های این منطقه هم بسته خواهد شد یا خیر؟
اصل بازار در فضای مجازی است
بخش عمده کوه یخی که از آن یاد شد در فضای مجازی قرار دارد و تجارت اصلی به‌صورت علنی انجام نمی‌شود. علیرضا ساجدین، رئیس مرکز فوریت‌های سایبری‌یگان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: جمع شدن بازار فریدونکنار اتفاق بسیار مهم و خبر خوبی است، در این بازار تخلفات بسیاری رخ می‌داد. ما باید بتوانیم نظارت را بر همه اماکن با همکاری همه سازمان‌ها ازجمله وزارت بهداشت و دامپزشکی انجام دهیم. در مورد قاچاق حیات‌وحش به‌خصوص پرندگان، تا خریدار نباشد، فروشنده هم نخواهد بود. متأسفانه رونق بازارها به‌دلیل درخواست مردم است. از میمون تا کلاغ خریدار دارد. آموزش به مردم این زنجیره را قطع می‌کند. حیات‌وحش حیوان خانگی نیست. چرا که نه‌تنها نمی‌توانیم حقوق آن حیوان را رعایت کنیم، عامل شیوع بیماری‌های مشترک انسان و حیوان خواهیم شد. نخریدن و نخواستن بهترین راه کنترل قاچاق حیات وحش است. او با اشاره به نحوه نظارت بر قاچاق حیات وحش در مراکز عرضه حضوری مثل پت‌شاپ‌ها و غیرحضوری مانند شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: با گسترش فضای مجازی، بازارهای حضوری به مکانی برای مشتری‌یابی و سفارش‌گیری تبدیل شده است و اصل بازار در فضای مجازی رونق دارد. جمع شدن بازار فریدونکنار به افرادی که تصور می‌کنند دایر بودن این بازار دلیل بر موجه بودن آن است، این پیام را می‌دهد که خرید حیات‌وحش تخلف و جرم است. من و شما هم اگر ببینیم یک بازار به‌صورت علنی، دایر است فکر می‌کنیم که همه مجوز‌ها را دارد، بهداشتی و سالم است و اطمینان حداقلی به آن پیدا می‌کنیم؛ درصورتی که در مورد فریدونکنار اصلا اینطور نیست. او از همه شهروندان خواست که اگر تخلفی در مورد خرید و فروش حیات‌وحش دیدند و یا حیات‌وحش را بیرون از زیستگاهش مشاهده کردند مراتب را حتما از طریق شماره تلفن سامانه1540 که متعلق به سازمان حفاظت محیط‌زیست است، اطلاع دهند.
