سینما
«لامینور» توقیف نیست و احتمالا عید فطر اکران می‌شود
تعجیل جنجال‌آفرین
عجله شورای صنفی نمایش در اعلام فیلم‌های اکران نوروزی بحران آفرید
یاور یگانه - روزنامه‌نگار
روز یکشنبه که خط خوردن فیلم «لامینور»، آخرین ساخته داریوش مهرجویی، از اکران نوروزی قطعی شد، می‌شد حدس زد که کارگردان «هامون» به این مسئله بی‌تفاوت نخواهد ماند و به حذف فیلمش واکنش نشان می‌دهد. همان یکشنبه شب، ویدئویی از مهرجویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد این کارگردان باسابقه و استخوان‌خردکرده چقدر از بابت کنار گذاشتن فیلمش عصبانی و آزرده شده است. کسانی که مسبب به‌وجود آمدن این وضع هستند حتما پیش خودشان خیال می‌کردند که مهرجویی 82ساله کم‌حوصله‌تر از آن است که بخواهد سر حذف فیلمش قیل‌و‌قال کند و آنها را به دردسر بیندازد. اما این تخمین غلط می‌تواند به‌دلیل شناخت نداشتن از شخصیت مهرجویی باشد. مهرجویی نه فقط به اتفاقاتی که برای فیلم‌هایش می‌افتد بی‌اعتنا نیست، بلکه حتی معمولا به مسائل و پدیده‌های اجتماعی هم واکنش نشان می‌دهد. هنوز فراموش نکرده‌ایم سر قضیه قصور پزشکی در پرونده کیارستمی، مهرجویی حسابی برآشفت و حرف‌های تند و خشمناکی را بر زبان آورد.
دلیل دیگر این تخمین غلط، دست‌کم گرفتن میزان همدلی‌ای است که در شبکه‌های اجتماعی به ویدئوی مهرجویی نشان داده شد و هنوز هم ادامه دارد. مهرجویی یکی از کارگردانان بسیار محبوب سینمای ایران است و حرف‌هایش از تأثیر اجتماعی برخوردار است و طبیعتا خشم و ناراحتی او می‌تواند ناراحتی و آزردگی آدم‌های زیادی را به‌دنبال داشته باشد. اما آیا لازم بود «لامینور» و مهرجویی کارشان به اینجا بکشد؟ آیا نمی‌شد در جریان اعلام فیلم‌های اکران نوروزی مدیریت بهتری انجام شود که چنین وضعی ایجاد نشود؟ علت اصلی بحرانی که سر اکران شدن یا نشدن «لامینور» به‌وجود آمده چیست؟
تعجیل و ناهماهنگی
درحالی‌که پس از جشنواره فیلم فجر همه منتظر بودند که بدانند چه فیلم‌هایی در نوروز 1401 به روی پرده می‌رود، روز 2اسفند مرتضی شایسته، سخنگوی شورای صنفی نمایش، خبر از اکران 7فیلم داد که «لامینور» یکی از آنها بود. اگر شورای صنفی نمایش در اعلام نام فیلم‌های اکران نوروز تعجیل نمی‌کرد و هماهنگ‌تر با سازمان سینمایی عمل می‌کرد، الان کار به اینجا نمی‌رسید که مهرجویی این چنین برآشوبد و به واسطه ناراحتی او افراد دیگر هم ناراحت شوند.
اکران نوروز همیشه اکران حساسی است و شورای صنفی نمایش برای اعلام اسامی فیلم‌های اکران سال نو با سازمان سینمایی تعامل می‌کند. قاعدتا اگر شورای صنفی می‌توانست درباره اکران نوروزی به تنهایی تصمیم بگیرد، همان 7فیلمی که اوایل اسفند اعلام شدند و «لامینور» هم یکی از آنها بود، بدون هیچ مشکلی راهی اکران می‌شدند. اما وضعیتی که پیش آمده نشان می‌دهد که حداقل در بحث اکران نوروز به جز شورای صنفی نمایش، باید نظرات سازمان سینمایی هم را درنظر گرفته شود و به‌طور مستقل نمی‌تواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند. محمدرضا فرجی، مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی، چند روز بعد از صحبت‌های شایسته از انقضای پروانه نمایش «لامینور» خبر داد. به‌گفته وی، پروانه نمایش «لامینور» 2 سال پیش صادر شده و دیگر اعتبار ندارد و تهیه‌کننده فیلم، یعنی رضا درمیشیان، باید زودتر درخواست پروانه مجدد می‌داده است. درمیشیان در جواب این صحبت فرجی اعلام کرد: «برخلاف اظهارات نادرست درخصوص عدم‌درخواست تمدید پروانه نمایش «لامینور»، این درخواست از سه ماه پیش به سازمان سینمایی ارائه شده و هیچ‌گونه تأخیری صورت نگرفته و باتوجه به سه بار بازبینی مجدد فیلم در یک هفته اخیر و بازبینی فیلم توسط جناب وزیر و ریاست سازمان سینمایی در انتظار تمدید پروانه نمایش هستیم.» پس دلیل حذف «لامینور» از اکران عید، پروانه نمایش نداشتن آن نبوده است. پس چه علتی داشته؟ بعد از کنار گذاشتن «لامینور» از اکران نوروز، یکی از علل این تصمیم همزمانی اکران این فیلم با شب‌های قدر عنوان شد. «لامینور» فیلمی موزیکال است، به این معنی که موسیقی در آن مثل فیلم «سنتوری» نقش دارد و اکران آن در شب‌های قدرصورت خوشی نداشته است.
به‌نظر می‌رسد عنوان کردن این موضوع بیشتر توجیهی برای حذف فیلم مهرجویی است، وگرنه سینماها در شب‌های قدر تعطیل هستند و حتی می‌شد اکران «لامینور» در شب‌های قدر یکی، دو روزی بیشتر از سایر فیلم‌ها به تعویق بیفتد. شواهد و قرائن حاکی است که همان تعجیل اولیه در اعلام اسامی فیلم‌های اکران نوروزی علت اصلی وضع ایجاد شده است.
وقتی «لامینور» از اکران کنار گذاشته شد می شد حدس زد که این فیلم هم به سرنوشت «سنتوری» دچار شود و هرگز رنگ پرده را نبیند و بعد از مدتی به شکل قاچاق سر از فضای مجازی درآورد. اما حبیب ایلبیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی، در اظهارنظری این مسئله را منتفی دانست و گفت: «آقای مهرجویی از بزرگان و پیشکسوتان سینماست و برای همه ما قابل احترام است. درخصوص فیلم «لامینور» هم بارها به تهیه‌کننده فیلم گفته‌ایم که فیلم مشکلی برای پروانه نمایش ندارد و مسیر اکران آن باز است؛ دلیل این هیاهو و حواشی را نمی‌فهمیم. فیلم فقط در جدول اکران
نوروز نیست.»
حالا پیشنهاد اکران عید فطر یا هر زمانی که تهیه‌کننده «لامینور» مایل باشد، مطرح شده است. با این حال، مهرجویی که از کنار گذاشتن فیلمش خیلی ناراحت شده، در ویدئویی که منتشر کرده گفته در اعتراض به این مسئله به همراه دستیارانش در وزارت ارشاد تحصن خواهد کرد.
مکث
واکنش رامبد جوان
رامبد جوان با انتشار ویدیوی مهرجویی در صفحه اینستاگرامش نوشت: «ما سال‌ها و شاید دهه‌ها به آقای داریوش مهرجویی نگاه کردیم. از فیلم‌هایش و خودش یاد گرفتیم. او بزرگ سینمای ماست. این حال او، یعنی اندوه عمومی سینماگران ایرانی. این حال او یعنی تزریق ناامیدی به اهل هنر و تمام کسانی که دلی در سینه دارند و بابت ناراحتی کارگردان بی‌نظیر سینمای ما، غصه می‌خورند. چه کنیم با زخم‌های شما، استاد مهرجویی؟ غمگینیم برایتان.» همچنین، شورای مرکزی کانون کارگردانان سینمای ایران نیز بیانیه‌ای در این‌باره منتشر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده: «کانون کارگردانان سینمای ایران از آقای خزاعی ریاست محترم سازمان سینمایی که پیگیر حل این مشکل است، می‌خواهد قبل از اقدام استاد مهرجویی به تحصن در وزارت ارشاد، پروانه نمایش فیلم سینمایی «لامینور» را تمدید کرده و بدعتِ بازبینی مجدد دیگر فیلم‌های سینمایی دارای پروانه نمایش را نیز پایان دهند.»
