پکن، ناجی مسکو در جدال با غرب
چین که در سالهای اخیر روابط تجاری خود را با روسیه ارتقا داده، امید مسکو برای در امان ماندن از گزند تحریمهای سنگین غرب است
مسکو بهخاطر حمله به اوکراین، با تحریمهای سنگین غرب مواجه شده است، اما در همین شرایط هم یک متحد دارد که میتواند با کمک آن در مقابل تحریمها مقاومت کند،« چین ».
به گزارش نیویورکتایمز، واردات نفت از روسیه توسط چین از 2ماه قبل از واردات در عربستان پیشی گرفت. 6روز قبل از شروع کارزار نظامی، روسیه قراردادی بلندمدت با چین به ارزش حدود 20میلیارد دلار بست تا حدود 100میلیون تن زغالسنگ به چین بفروشد و چند ساعت قبل از بمباران اوکراین، چین با وجود نگرانیها درباره آفت محصولات روسیه برای خرید گندم از کشور همسایه موافقت کرد.
شراکت استراتژیک
همچون دهه 1950میلادی، زمانی که مائو زدونگ همکاری نزدیکی با جوزف استالین و نیکیتا خروشچف داشت، چین دوباره خود را به روسیه نزدیک کرده است. همزمان با افزایش احتیاط آمریکا و اتحادیه اروپا درباره چین، رهبران چین به این نتیجه رسیدهاند که بهترین چشمانداز ژئوپلتیک برای آنها پیوند زدن عظمت صنعتی این کشور با اقیانوس منابع طبیعی روسیه است.
توافقهای اخیر در بخش انرژی و غذا، نشانههایی از اتحاد اقتصادی چین و روسیه هستند.
آمریکا و اروپا امیدوارند که تحریمها روسیه را وادار کند تا درباره سیاستهایش تجدیدنظر کند، اما وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین گفته است که چین مخالف استفاده از ابزار تحریمهاست. در همین حال، حمله روسیه به اوکراین، در میان رهبران چین که معتقدند احترام به حاکمیت ملی مقدس است، وضعیت پیچیده دیپلماتیکی ایجاد کرده است. شی جینپینگ، رئیسجمهور چین بهصورت عمومی از روسیه انتقاد نکرده است، اما میتواند از روابط اقتصادی خوب خود با روسیه استفاده کند تا مسکو را متقاعد کند که بحران را سریعا حل کند.
تا حالا، بیشتر واردات انرژی و غذای چین از دریاهایی که توسط ناوهای آمریکایی و هندی گشتزنی میشوند به این کشور میرسیده است. رهبران چین اخیرا بر تقابل احتمالی تمرکز کردهاند و هزینههای نظامی خود را بهصورت چشمگیری افزایش دادهاند. همین باعث شده است تا اتکای آنها در مورد مایحتاج حیاتی به روسیه بیشتر شود. چین و روسیه مرزی به طول 2هزار و 700مایل (حدود 4هزار و 250کیلومتر) دارند و در سالهای اخیر، چین به بزرگترین منبع واردات روسیه و بزرگترین مقصد صادرات مسکو تبدیل شده است.
آندی ماک، محقق مرکز چین برای جهانیسازی در چین گفته است: «با توجه به تنشهای ژئوپلیتیک، روسیه، متحد ژئوپلیتیک طبیعی برای چین است.»
توافق حیاتی
تحریمهای غرب علیه روسیه، ابتدا موارد مشخصی مانند بخش فناوری را دربرمیگرفت، اما در ادامه بخش بانکی و انرژی این کشور هم مورد هدف قرار گرفت. روابط چین و روسیه، در سالهای اخیر رو به رشد بوده است و اخیرا در جریان بازدید پوتین از پکن در افتتاحیه المپیک زمستانی در این شهر، 2کشور بر سر پیمان عدمتعرض با هم به توافق رسیدند. تقویت روابط به پوتین این اعتماد به نفس را داده است تا نیروهای نظامی خود را از نزدیکی مرز چین آزاد کند و به سمت مرزهای غربی بفرستد. این روابط، همچنین به همکاریهای اقتصادی بیشتر ختم شده است. ژان پیهر کابستن، استاد علوم سیاسی در دانشگاه هنگکنگ گفته است: «توافق اخیر چین و روسیه اثری درازمدت بر نظم جدید جهانی دارد.»
تهدید تحریمها
شرکتهای چینی، ممکن است بهخاطر تحریمهای جدید با مجازاتهای شدید آمریکا مواجه شوند و اگر با روسیه تجارت کنند، از دسترسی به فناوری و سیستم مالی آمریکا محروم خواهند شد. زدتیای و هواوی، قبلا بهخاطر تلاش برای تجارت با کشورهایی که در لیست تحریم آمریکا بودهاند با مشکلاتی مواجه شدهاند. علاوه بر این، چین هم قانونی دارد که براساس آن، شرکتهایی که از تحریمهای فراسرزمینی آمریکا پیروی میکنند را جریمه کند. همه اینها، زندگی را بر شرکتهای چینی سخت خواهد کرد. مارتین شورزمپا، محقق ارشد مؤسسه پترسون در اقتصاد بینالمللی گفته است: «اگر از قوانین آمریکا تبعیت نکنند، در آمریکا به دردسر خواهند افتاد و اگر از قوانین چین تبعیت نکنند، در چین با جریمه و مجازات مواجه خواهند شد.»
قوانینی که دولت آمریکا وضع کرده، شامل شرکتهایی میشود که کالاهایی با فناوریهای آمریکایی تولید میکنند؛ این موارد شامل شرکتهای بزرگ تولیدکننده چین در تایوان و شانگهای میشود. بسیاری از شرکتهای چینی از محصولات این دو شرکت استفاده میکنند و در نتیجه، شامل قوانین اخیر میشوند. اما قوانین دستوپا گیر و هدفمند، فقط به اینجا ختم نمیشود. گابریل ویلدائو، مدیر شرکت مشاورهای تنو گفته است که اگر پکن فعالیتهایش برای حمایت از روسیه را بیشتر کند، کنگره آمریکا فشار به دولت این کشور را بیشتر میکند تا قوانین سختگیرانهتری را وضع کند و حوزههای فعالیت بیشتری را تحت تحریمها قرار دهد. پکن همچنین با این تهدید مواجه است که دیگر صادرکنندگان عمده فناوری، ازجمله ژاپن، کرهجنوبی و هلند هم از رویکرد سرسختانه واشنگتن پیروی کنند و صادرات خود را کاهش دهند. مسئله فقط شرکتهای فعال در زمینه فناوری نیست؛ ممکن است بهخاطر تحریمهای جدید، بانکهای دولتی چین هم بهخاطر اختصاص اعتبار به روسیه با خطر مواجه شوند. چین و روسیه، بیشتر تجارت خود را با روبل و ین انجام میدهند. پکن همچنین در تلاش است که از ارز دیجیتال خود بهعنوان جایگزین دلار استفاده کند. این اتفاق میتواند به روسیه کمک کندتا اثرات تحریمهای مالی غرب را کاهش دهد، اما بانکهای چینی بهشدت به دلار آمریکایی وابسته هستند. برای حل این مشکل، چین میتواند از بانکهای دولتی کوچکتر برای همکاری مالی با روسیه استفاده کند. با توجه به اینها، نزدیکی بیش از حد به روسیه میتواند برای پکن همراه با ریسک باشد. همراهی با پوتین میتواند خطر تعرفههای بیشتر در غرب را برای پکن درپی داشته باشد. علاوه بر آن، ممکن است شرکتهای غربی اتکای خود به منابع چین را کم کنند؛ موضوعی که دهها میلیون شغل در چین ایجاد کرده است. چین البته در سالهای اخیر شرکتها را با سوبسید تشویق کرده است که محصولات خود را کاملا داخلی تولید کنند.
خط خبر
بحران اوکراین در ایستگاه مذاکره
نمایندگان مسکو و کییف، در اولین مذاکرات مستقیم از زمان شروع حمله روسیه به اوکراین، در مرز بلاروس با هم سر یک میز خواهند نشست. به گزارش الجزیره، این مذاکرات بعد از گفت و گوی ولودیمیر زلینسکی رئیس جمهور اوکراین با ویکتور لوکاشنکو همتای بلاروسی ممکن شده است. زلینسکی گفته که مذاکرات با لوکاشنکو مثبت و سازنده بوده است. زلینسکی بعد از این گفت و گو، موافقت خود را برای اعزام یک هیات برای مذاکره بدون پیششرط با روسیه اعلام کرده است. در بیانیه او، به زمان مذاکره اشاره نشده اما اینطور آمده است: «لوکاشنکو این مسئولیت را قبول کرده که تضمین کند تمام هواپیماها، موشکها و هلیکپوترهایی که در قلمرو بلاروس مستقر شدهاند در حین سفر هیات اوکراینی و در زمان مذاکره و بازگشت، روی زمین بمانند.» تعیین محل مذاکره، یکی از مشکلات بر سر راه گفتگوها میان روسیه و اوکراین بود. روسیه پیش از این شهری مرزی در خاک بلاروس را پیشنهاد داده بود؛ پیشنهادی که با مخالفت اوکراین روبرو شد.