تصحیح دوربین

خسرو دهقان- منتقد و مدرس سینما

برای ما اهالی سینما، کسانی که به شکلی درگیر دنیای سینما هستند، اصطلاح جاافتاده‌ای وجود دارد که البته بیشتر مربوط به فیلمبرداران است.‌ ممکن است حرکت سوژه مقابل قاب کمی بیشتر یا کمتر از میزان پیش‌بینی شده باشد و دوربین به اشتباه جا بماند و قاب ناموزون شود. فیلمبردار در اینجا کارش تصحیح دوربین است. برمی‌گردد به جای خودش، اگر یک کمی کلوزآپ را تند گرفته باشد کند می‌کند یا برعکس. بنابراین تصحیح دوربین اصطلاحی است متعلق به اهالی سینما. اهالی سینما خالی از اشتباه نیستند. بشر هم در کار فنی، کار حرفه‌ای ممکن است خطا کند. تصحیح دوربین برای جبران همین خطاهای ناخواسته است. ممکن است موقع فیلمبرداری دوربین کمی بیشتر از میزان لازم حرکت کند پس باید برگردد. سوژه در قاب نیست باید آن را برگرداند. اصطلاح تصحیح دوربین یک اصطلاح سینمایی است. این اصطلاح را نه فقط راجع به مسائل فنی که درباره مسائل نظری هم می‌شود به‌کار برد. ممکن است فردی به‌دلیلی به‌صورت ناخواسته از دهانش در رفته باشد. خب جنایتی انجام نشده است. یک معذرت‌خواهی، یک بازگشت در همان قالب تصحیح دوربین می‌تواند باعث جبران شود. اگر یک آدم سینمایی اشتباهی پای فردی را لگد کند، مثلا در جمعیت حواسش نباشد، می‌رود سراغ تصحیح دوربین. به شخصی که پایش را لگد کرده می‌گوید ببخشید حواسم نبود. همین دنیا هم به آخر نمی‌رسد. احتیاجی هم به شلوغ بازی نیست. حالا هم احتیاجی نیست که این خانم را تحت فشار قرار بدهند. نکته‌ای بوده، حرفی بوده، از دستش در رفته و خودش هم به‌عنوان آدمی سینمایی آمده تصحیح دوربین را انجام داده است. کما اینکه آن خانم یا آن آقا یا هر فرد دیگری می‌تواند مرتکب اشتباهات فنی، نظری و غیره باشد، مثل هر انسانی. اساسا بشر با همین خطاها بزرگ می‌شود. نمی‌دانم افرادی که خارج از سینما هستند چه کار می‌کنند. چطور معضلاتشان را حل می‌کنند. ولی در داخل جامعه سینمایی اصطلاحی وجود دارد که اهلش آن را می‌فهمند که همین تصحیح دوربین است.اتفاقی نیفتاده. دوربین را تصحیح می‌کنیم. دیالوگی بوده، زیاد بوده کم می‌کنیم. کم بوده زیاد می‌کنیم. صحنه فلو شده فوکوسش می‌کنیم. نور زیاد است کمش می‌کنیم. جمله نامناسبی بوده حذفش می‌کنیم. کم بوده زیادش می‌کنیم. قصه‌ای کوتاه بوده بلندش می‌کنیم.
پس بنابراین ما چیزی در عالم سینما داریم به‌نام تصحیح دوربین، که کارش برطرف کردن خطاها و معضلات به‌وجود آمده است. آن را ویرایش می‌کند. دیگر نیازی به بحث اضافه نیست. احتیاجی به آن خانم نیست. نکته‌ای و حرفی بوده معذرت خواسته، پس گرفته و تمام شده. یعنی اتوماتیک آن کاری را انجام داده که اهالی سینما انجام می‌دهند. خطای دوربینش را تصحیح کرده. فرض کنید ایشان فیلمبردار بوده خطای دوربینش را تصحیح کرده. این در عالم سینما جا افتاده است، آنها که اهلش هستند با این اصطلاح آشنا و متوجه هستند چه اتفاقی افتاده است. پس ما چیزی داریم به‌نام تصحیح دوربین که با آن غائله را پایان می‌دهیم.