پیشرفت با شیب ملایم نهضت ملی مسکن

آمارها از کلنگ‌زنی یا آمادگی برای کلنگ‌زنی 5.2درصد از واحدهای مسکونی موضوع نهضت ملی مسکن حکایت دارد؛ عددی که در مقایسه با تکلیف 4میلیون واحدی قانون جهش تولید مسکن برای دولت، بسیار اندک است و از لزوم تزریق عمل‌گرایی به نهضت ملی مسکن و تغییر رویکرد متولیان امر در وزارت راه و شهرسازی و سایر دستگاه‌های دخیل در این نهضت حکایت دارد.
به گزارش همشهری، متولیان اجرای نهضت ملی مسکن مقرر کرده بودند در 2سال نخست اجرای نهضت، هر سال عملیات اجرایی 2میلیون واحد مسکونی را آغاز کنند تا در سررسید 1404، امکان اتمام کل تعهدات وجود داشته باشد؛ اما آمارها حاکی از این است که این نهضت در عمل فاصله زیادی با تکالیف قانون دارد.

صف متقاضیان مسکن دولتی
مقدمه‌سازی‌ برای اجرای نهضت ملی مسکن و ساخت 4میلیون واحد مسکونی تا سال1404 با اتمام مهلت ثبت‌نام متقاضیان مجرد در 20بهمن به پایان می‌رسد و طبق آمارهای رسمی بدون احتساب مجردان، 2میلیون و 506هزار و 63نفر در نهضت ثبت‌نام کرده‌اند. از سوی دیگر به‌دلیل تغییر قواعد مسکن دولتی، متقاضیانی که در 5فاز طرح مسکن ملی ثبت‌نام کرده بودند نیز به این نهضت اضافه شده‌اند که تعداد آنها به یک‌میلیون و 451هزار 528نفر می‌رسد. 
با این تفاصیل، حتی بدون احتساب مجردان متقاضی نهضت ملی مسکن، تاکنون حداقل 3میلیون و 957هزار و 591نفر متقاضی بالقوه برای این نهضت وجود دارد. نکته اینجاست که فقط 42روز به پایان نخست سال اجرای قانون جهش تولید مسکن باقی ‌مانده و سهم پروژه‌های عملیاتی از نهضت ملی مسکن تقریبا هیچ است. به‌نظر می‌رسد چالش‌های مدیریتی و کارشناسی که در 2سال گذشته باعث شد طرح مسکن ملی دولت دوازدهم زمینگیر شود و همچنان تکلیف واریز آورده نقدی حدود نیمی از متقاضیان آن نامشخص باشد، دامن نهضت ملی مسکن را نیز گرفته و باید سریعا تمهیداتی برای رفع آنها اندیشیده شود. محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز با اشاره به عقب‌ماندگی اجرای نهضت ملی مسکن از برنامه زمانبندی، به ایلنا گفته است: وزارت راه ‌و شهرسازی به‌تنهایی نمی‌تواند ساخت 4میلیون واحد مسکونی را در 4سال پیش ببرد و باید کل حاکمیت و دولت پای‌کار بیایند.

نقشه عرضه مسکن دولتی
بنا به تکلیف قانون جهش تولید مسکن، دولت باید در ۴سال ۴میلیون واحد مسکونی برای متقاضیان واجد شرایط احداث کند یا با اختصاص زمین، مجوز و تسهیلات راه را برای خانه‌دار شدن متقاضیان خودمالکی فراهم آورد. فعلا با احتساب متقاضیان مسکن ملی، نهضت ملی مسکن و مجردانی که تا 20بهمن برای ثبت‌نام در سامانه ثمن فرصت دارند، تاکنون بیش از 4میلیون نفر متقاضی بالقوه برای مسکن دولتی اعلام آمادگی کرده‌اند؛ اما آخرین اظهارات نقل شده از سوی وزیر راه و شهرسازی از تلاش برای آغاز عملیات اجرایی ۸۰۰هزار واحد مسکونی در سال‌جاری حکایت داشته است. طبق بررسی‌ها تا اوایل دی‌ماه زمین موردنیاز برای ۷۶۰هزار واحد تأمین شده و ظاهرا فقط ۲۱۰هزار واحد از این تعداد (معادل 5.25درصد از کل تعهد 4میلیون واحدی دولت) به مرحله کلنگ‌زنی رسیده یا آماده کلنگی‌زنی است. 
در آن‌سوی ماجرا، آمار و ارقام اعلام شده در مورد وضعیت مالی طرح اقدام مسکن ملی دولت دوازدهم نسبت به ریزش شدید متقاضیان مسکن دولتی هشدار می‌دهد. وزارت راه و شهرسازی، تعداد نهایی مسکن اقدام ملی را ۵۳۴هزار واحد اعلام کرده که طبق آخرین اظهارات مدیرعامل بانک عامل مسکن، از مجموع این تعداد ۲۸۰هزار نفر با افتتاح حساب نزد بانک مسکن، نسبت به واریز آورده نقدی، مجموعا به مبلغ 12هزار میلیارد تومان اقدام کرده‌اند. از این مقدار 6.8هزار میلیارد تومان به پروژه‌ها واریز وجه و ۹۸۰میلیارد تومان نیز تسهیلات بانکی پرداخت شده است. این آمارها حاکی از این است که هر متقاضی به‌طور میانگین 43میلیون‌تومان آورده نقدی واریز کرده و سرانه تسهیلات بانکی برای هر واحد نیز فقط 3.5میلیون تومان بوده است.