خاطرات نغمه ثمینی

ندا آل طیب-روزنامه‌نگار

نغمه ثمینی برای تماشاگرانی که از نیمه‌دوم دهه70 به جمع تماشاگران تئاتر پیوسته‌اند، نامی است هیجان‌انگیز و یادآور خاطراتی خوش. او نمایشنامه‌نویسی است که در همین مقطع زمانی خوش درخشید و جایزه‌های زیادی را هم به خانه برد. در آن دوره، مجوز اجرای عمومی نمایش‌ها در طول سال، شرکت در جشنواره تئاتر فجر بود و این چنین بود که تماشاگران و علاقه‌مندان تئاتر با اشتیاق، آثار این جشنواره را دنبال می‌کردند و هنرمندان تئاتر هم کنجکاوانه به نظاره آثار دیگر همکاران خود می‌نشستند. نغمه ثمینی در این مقطع به‌عنوان نویسنده نمایشنامه‌های «تلخ بازی قمر در عقرب»، «افسون معبد سوخته» و «رازها و دروغ‌ها» خود را به‌عنوان یکی از استعدادهای نمایشنامه‌نویسی در میان نسل جوان تئاتر اثبات کرده بود. بنابراین تماشاگران جشنواره بیست‌و‌یکم تئاتر فجر در زمستان سرد سال1381 مشتاقانه در انتظار دیدن اجرای نمایشنامه تازه او بودند؛ «خواب در فنجان خالی» که همچون دو نمایشنامه دیگر او، «رازها و دروغ‌ها» و «افسون معبد سوخته» با کارگردانی کیومرث مرادی روی صحنه رفت و پانته آ بهرام، احمد ساعتچیان و مریم کاظمی، به نقش‌های آن جان‌بخشیدند. به‌احتمال قوی تعدادی از تماشاگران حرفه‌ای و منتقدان تئاتر با تماشای نخستین اجرای این نمایش در جشنواره بیست‌و‌یکم تئاتر فجر پیش‌بینی کردند که در این دوره، جایزه اول نویسندگی را نغمه ثمینی به خانه می‌برد. «خواب در فنجان خالی» روایتی است تاریخی و عاشقانه از دوره مشروطه؛ روایتی که با رئالیسم جادویی آمیخته است. این نمایشنامه جایزه نخست نمایشنامه‌نویسی را از آن ثمینی کرد تا این زن جوان در آستانه 30سالگی مهم‌ترین جایزه نویسندگی تئاتر کشور را به خانه ببرد. ثمینی که پیش از آن هم به‌عنوان چهره‌ای مستعد در زمینه درام‌نویسی شناخته شده بود، حالا اثبات کرد که نگارش نمایشنامه‌‌های اولش اتفاقی نبوده و در این حوزه توانمند است. او در سال‌های بعد نمایشنامه‌های دیگری همچون«شکلک»، «خانه»، «اسب‌های آسمان خاکستر می‌بارند» و... را در جشنواره رونمایی کرد. ثمینی که در کنار نویسندگی به‌کار پژوهش هم اهتمامی جدی داشته و دارد، همزمان با نگاشتن نمایشنامه، در زمینه تئاتر و سینما هم چندین پژوهش انجام داد و آنها را به‌دست انتشار سپرد. این نویسنده اما مشتاق تجربیات تازه بود و در همین جست‌و‌جوها برای یافتن اسطوره‌ها و کهن‌الگوهای نمایشی سفری به هند کرد. ثمینی فقط در زمینه نمایشنامه‌نویسی صاحب جایزه نشد. او با نوشتن کتاب «تماشاخانه اساطیر» که درباره اسطوره و کهن‌نمونه در ادبیات نمایشی ایران است، 2جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی و جایزه جلال آل‌احمد را از آن خود کرد. گرچه حضور او در فیلمنامه‌نویسی کمرنگ‌تر از نمایشنامه‌نویسی است اما سال85 برای نوشتن فیلمنامه «خون بازی» که با کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد ساخته شد، جایزه فیلمنامه‌نویسی جشنواره فیلم فجر را نصیب خود کرده است. نغمه ثمینی که حالا دیگر تمام جوایز مهم تئاتر و سینمای ایران را در خانه دارد، 2سالی است که برای یافتن تجربیات تازه، در سیاتل آمریکا هم زندگی می‌کند. او که همواره به‌عنوان استاد دانشگاه هم حضوری مستمر داشته، حالا در همین کسوت مشغول کار است. ثمینی اما هرگز خود را مهاجر نمی‌داند.