پاسخ به «بازی با آمار»

به‌دنبال انتشار مطلبی در روزنامه همشهری با عنوان «بازی با آمار مشکلی را حل نمی‌کند»، سازمان بورس با ارائه توضیحاتی اعلام کرد: فیلم جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس به‌صورت تقطیع‌شده و هدفدار منتشر شده است. لذا روابط‌عمومی سازمان بورس در نامه‌ای از کمیسیون اقتصادی مجلس درخواست کرده فیلم کامل جلسه را برای تنویر افکار عمومی منتشر کند. قطعا انتشار کامل فیلم هرگونه شبهه‌ای را برای افراد آگاه برطرف می‌کند.
نکته دوم اینکه حسن‌پور، نماینده سؤال‌کننده در ابتدای فیلم می‌گوید: «وضعیت بورس، مردم را گرفتار کرده. امروز بیش از نیمی از جمعیت کشور بنا به درخواست مسئولان حکومت به بورس آمدند و متضرر شدند. امروز وضعیت بورس از وضعیت دوره قبل بدتر است.» سخنان رئیس سازمان بورس در پاسخ به اظهارات آن نماینده بیان شده است. در واقع دکتر عشقی یک آمار صحیح از وضعیت افرادی که سال گذشته با دعوت مسئولان به بورس آمده‌اند، ارائه می‌کند تا تصویر واقعی از وضعیت سهامداران تازه‌وارد شکل بگیرد و براساس آن تصمیم گرفته و برنامه‌ریزی شود. براساس این آمار از ابتدای سال‌99 تعداد 6میلیون و 700هزار نفر برای نخستین‌بار وارد بورس شدند که از این تعداد 3میلیون و 200هزار نفر با سود از بازار سرمایه خارج شدند. این نکته قابل توجه است که دارندگان سهام عدالت با دعوت مسئولان سهامدار نشدند بلکه این افراد طی سال‌های گذشته هم سهامدار بوده‌اند و صرفا از سود تقسیمی سهم‌ها منتفع می‌شدند.
اما نکته سوم درخصوص سهام عدالت؛ از ابتدای سال‌99 تاکنون ارزش دارایی دارندگان سهام عدالت از 5میلیون تومان به بیش از 11میلیون تومان رسیده است. اینکه ارزش روز سهام عدالت را در بیشترین حالت که حدود 20میلیون تومان بوده، با ارزش امروز مقایسه کنیم و این اختلاف قیمت را ضرر سهامداران بخوانیم، امری غیرواقعی است؛ چرا‌که اگر امکان فروش همزمان این سهام برای سهامداران میسر می‌شد، به‌دلیل عدم‌تناسب قابل‌توجه در تعداد خریداران و فروشندگان و پیشی‌گرفتن طرف فروش، قیمت سهام به‌شدت افت می‌کرد. سهام عدالت از ابتدای‌۹۹ تاکنون و با وجود همه نوسانات، رشد بیش از ۱۱۰‌درصدی داشته است. لذا این گزاره که رئیس سازمان بورس «با تغییر مبنای آماری روی نام مشمولان سهام عدالت خط قرمز می‌کشد» از اساس غلط است. همچنین در جملات پایانی مطلب «بازی با آمار» تأکید شده مسئولان سازمان بورس به ارقام واقعی اهمیت نمی‌دهند و صرفا آمار دلخواه را به‌عنوان ملاک و معیار اندازه‌گیری سود و زیان مدنظر قرار می‌دهند. این عبارات آنقدر جهت‌دار نگاشته شده که ذهن مخاطب را از واقعیت‌ها منحرف می‌کند؛ گویی رئیس سازمان بورس تعریف شاخص کل را عوض کرده یا در آمار تعداد افرادی که در سال گذشته وارد بورس شده‌اند، دستکاری کرده است.
پر‌واضح است که نحوه محاسبه شاخص کل هم‌اکنون بر همان مبنایی بوده و هست که در روزهای صعود بازار هم مورد ارجاع قرار می‌گرفت.