جهش جهانی ایران در طراحی اپلیکیشن

عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار

گزارش سازمان جهانی مالکیت فکری(WIPO) حاکی از آن است که ایران در تعداد طراحی اپلیکیشن توانسته رتبه یازدهم جهانی را به‌خود اختصاص دهد. این سازمان جهانی هر سال گزارشی از رشد شاخص‌های مرتبط با مالکیت فکری و رتبه بندی کشورها را منتشر می‌کند. علائم تجاری، ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی، حفاظت از گونه‌های گیاهی، نشان‌های جغرافیایی و حتی شاخصی با عنوان اقتصاد خلاق به‌عنوان شاخص‌های مالکیت فکری شناخته می‌شوند. نکته‌ای که در این میان اهمیت دارد این است که ما در بعضی از این شاخص‌ها آماری نداشته‌ایم. به‌عنوان مثال، ایران با اینکه جزو 5کشوری است که از تنوع گیاهی بالا برخوردار است، اما متأسفانه هیچ آماری از ایران در این گزارش وجود ندارد. وایپو(World Intellectual Property Organization) این رتبه بندی را براساس تجزیه و تحلیل داده‌های ۱۸۰کشور و دفاتر ملی و منطقه‌ای مالکیت فکری بررسی و منتشر کرده است.

رشد طراحی اپلیکیشن
امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم اختراعات ایران در گفت‌وگو با همشهری به رتبه 11ایران در دنیا در مجموع شاخص‌های مالکیت فکری اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌طور کلی در حوزه مالکیت فکری، در تمامی رشته‌ها و همچنین براساس تولید ناخالص مبدأ، در ثبت اختراعات رتبه 21، در علائم تجاری رتبه 3و در طرح‌های صنعتی رتبه 12را به‌خود اختصاص داده‌ایم که در مجموع مالکیت فکری، رتبه ایران در دنیا 11است.»او همچنین با اشاره به رشد 0.6 درصدی کشور در طراحی اپلیکیشن ادامه می‌دهد: «در شاخص طرح‌های صنعتی و در بخش طراحی اپلیکیشن، ما با طراحی 14هزار و 984اپلیکیشن از سال 2020تا 2021توانسته‌ایم رتبه 11طراحی اپلیکیشن در دنیا را به‌دست آوریم.»  به‌گفته محمدی کوشکی «چین با طراحی 770هزار و 362اپلیکیشن در رتبه اول (203درصد رشد) و اروپا هم با 113هزار و 196اپلیکیشن در رتبه دوم(رشد 41.5درصد) قرار دارند».

چالش‌ها و فرصت‌های نظام مالکیت فکری 
تیم ملی اختراعات ایران براساس گزارش وایپو و با استفاده از نظرات متخصصان این حوزه، چالش‌ها و فرصت‌های نظام مالکیت فکری در کشور را احصا کرده است.بخشی از چالش‌های این حوزه شامل پایین بودن کیفیت ارزیابی و ممیزی درخواست‌های ثبت مالکیت فکری، دشواربودن فرایندهای دادرسی و پیگیری نقض حقوق مالکیت فکری، پایین بودن کیفیت قوانین موجود مالکیت فکری، ناکافی‌بودن آموزش و مهارت‌های موجود در ساختار اجرایی حقوق مالکیت فکری، پایین بودن آگاهی کاربران مالکیت فکری(دانشگاه‌ها، محققان، شرکت‌ها و...)، ناکارآمدی بازار مالکیت فکری و واگذاری حق امتیاز در کشور، رقابت اندک در بازار مالکیت فکری در ایران، غلبه رویکرد حقوقی و قضایی به مقوله مالکیت فکری در ایران به‌ جای درنظر گرفتن آن به‌منزله بخشی مهم از نظام ملی نوآوری و وجود شکاف عمیق فناوری بین ایران و کشورهای پیشرفته و اتکای صنایع داخلی به فناوری‌‌های وارداتی است.
از سوی دیگر این حوزه از فرصت‌هایی بهره می‌برد که می‌توان به مواردی چون پشتیبانی اسناد و سیاست‌های کلان کشور از سیاست‌های مالکیت فکری در راستای نوآوری، توسعه زیرساخت‌های پژوهشی و تحقیقاتی کشور، برخورداری از پژوهشگران مستعد و باانگیزه، توجه به فناوری‌‌های نوین و نوظهور در کشور که از قابلیت ثبت مالکیت فکری بالایی برخوردارند، توسعه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و امکان تبادل سریع و ارزان اطلاعات، عضویت کشور در شماری از مجامع و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی مالکیت فکری و هزینه‌های نسبتا پایین ثبت اختراع و مالکیت فکری در کشور اشاره کرد.

مکث
1091ثبت اختراع
سرپرست تیم اختراعات ایران با اشاره به اینکه براساس گزارش وایپو، برحسب تولید ناخالص داخلی دانشگاه‌های ایران، کشور ما با ثبت ۱۰۹۱درخواست، جزو 10کشور برتر در شاخص ثبت اختراعات قرار گرفته، از رتبه اول کره‌جنوبی، رتبه دوم چین، رتبه سوم ژاپن و رتبه چهارم آلمان خبر می‌دهد. محمدی کوشکی این رتبه بندی را براساس فعالیت IP مقیم در مبدأ می‌داند و می‌گوید: «این رتبه بندی به این معنی است که از داخل ایران چه تعداد درخواست به سازمان جهانی مالکیت فکری ارائه شده است.»