سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا آخرین وضعیت شیوع اومیکرون، واکسیناسیون و بازگشایی مدارس را تشریح کرد
آسترازنکا هدیه نمی‌دهیم
مریم سرخوش - خبرنگار
درست زمانی که خیلی‌ها در مراکز واکسیناسیون به‌دنبال واکسن آسترازنکا بودند، خبر رسید قرار است واکسن‌های اهدایی مازاد به کشورهای دیگر هدیه داده شود؛ این در حالی بود که کشور ژاپن تنها 700هزار دوز واکسن آسترازنکا به ایران هدیه داده بود. انتشار همین خبر، اما با حاشیه‌های زیادی همراه بود. حالا اما کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت که به تازگی به‌عنوان سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا منصوب شده، تأکید می‌کند که هیچ‌کدام از واکسن‌های اهدایی، آسترازنکا نخواهد بود، چرا که مردم به این واکسن نیاز دارند و اگر قرار باشد واکسنی جز آسترازنکا هدیه داده شود، می‌توان آن را به کشورهای دیگر فرستاد. تزریق دوز سوم واکسن و واکسینه کردن کودکان زیر 12سال با توجه به مصوبات ستاد برای برگزاری حضوری امتحانات، اما نکته دیگری است که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره آن توضیح می‌دهد. کمیته علمی وزارت بهداشت تزریق واکسن به این گروه را تأیید کرده اما در انتظار تصویب ستاد ملی مقابله با کروناست.همه اینها در حالی است که کلاس‌های حضوری برای این گروه سنی برقرار است. این مسئول در وزارت بهداشت در گفت‌وگو با همشهری در کنار پرداختن به آخرین وضعیت شیوع اومیکرون در کشور، ماجرای برگزاری کلاس‌های حضوری را تشریح کرد.
اتفاقی که اخیرا رخ داده تمرکز بر ادامه واکسیناسیون با واکسن‌های داخلی است، اما عده‌ای تمایل به تزریق برند خاصی از واکسن خارجی دارند. از سوی دیگر این مسئله مطرح می‌شود که باید واکسن‌ها نسبت به‌سویه‌های جدید به‌روزرسانی شوند. آیا واکسن‌های موجود می‌توانند ایمنی موردنظر را در جامعه ایجاد کنند؟
کمیته علمی و کمیته واکسن براساس مطالعات و مستندات اثربخشی واکسن‌ها را بررسی می‌کنند، اما تاکنون هیچ واکسن انحصاری برای سویه اومیکرون تولید نشده است. در این‌باره یکی از شرکت‌های داخلی هم اقدام به ساخت واکسنی ضد‌اومیکرون کرد، اما اینقدر سرعت انتشار این ویروس بالاست که زمان تولید و عرضه را از هر واکسنی می‌گیرد. نکته مهم این است که همین واکسن‌های موجود هم تا 25برابر ایمنی بیشتر ایجاد می‌کنند و با تزریق دوز سوم بیش از 80درصد ایمنی در جامعه افزایش پیدا می‌کند؛ به همین دلیل واکسن‌های موجود در کشور چه تولید داخل و چه خارجی‌ها کفایت می‌کنند و شرکت‌های خوب تولیدکننده هم توانسته‌اند به اندازه کافی واکسن در اختیار ما قرار دهند.
اما چند روز پیش خبری درباره اهدای واکسن‌های خارجی از سوی وزیر خارجه به کشورهای یمن، افغانستان و سوریه منتشر شد؛ این در حالی است که ما در روزهای اخیر با کمبود آسترازنکا حتی در تزریق دوز دوم مواجه بودیم. آیا واقعا واکسن‌های اهدایی آسترازنکا به این کشورها هدیه شده است؟
به هیچ عنوان واکسن‌های اهدایی، آسترازنکا نخواهد بود؛ چراکه خودمان به این واکسن برای سفرهای بین‌المللی مردم نیاز داریم. ما به اندازه کافی واکسن‌های دیگر در اختیار داریم و اگر قرار باشد واکسنی جز آسترازنکا به ما هدیه شود، می‌توانیم بخشی از آنها را اهدا کنیم.
آیا باتوجه به توقف خرید واکسن‌های خارجی و اینکه واکسن‌های ایرانی هنوز نتوانسته‌اند تأییدیه سازمان بهداشت جهانی را بگیرند، این مسئله در سفرهای بین‌المللی منجر به بروز مشکلاتی برای مردم نخواهد شد؟
واکسن‌های داخلی، کیفیت خوبی دارند و تولید آنها هم نیاز ما را تامین می‌کند؛ به همین دلیل لزومی به خرید واکسن‌ها نیست. تنها نیاز ما به واکسن خارجی اکنون آسترازنکاست و دلیلش هم همانطور که خودتان گفتید، محدود بودن سفرهای خارجی با واکسن‌های دیگر و تأیید این واکسن است. هم‌اکنون حتی واکسن جایگزین آسترازنکا در کشور وجود دارد و اگر برخی محدودیت‌ها نبود، در این‌باره هم مشکلی نداشتیم. اما برخی افراد برای سفرهای بین‌المللی محدودیت سفر به‌دلیل نوع واکسن دارند و باید حتما آسترازنکا تزریق کنند؛ به همین دلیل این واکسن همچنان تامین خواهد شد. البته به‌صورت مکرر مکاتباتی برای دریافت مجوز از سازمان بهداشت جهانی انجام داده‌ایم؛ حتی درباره سینوفارم هم با وجود تزریق یک و نیم میلیارد در کل جهان هنوز این مجوز صادر نشده است. منتظر اعلام نتیجه از سوی سازمان بهداشت جهانی و اعلام ارسال مدارک فنی هستیم.
کمیته علمی مقابله با کرونا این مسئله را تأیید کرده، اما هنوز مجوز آن از سوی ستاد ملی کرونا صادر نشده است، کودکان زیر 12سال چه زمانی واکسینه می‌شوند؟
هنوز مجوزی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا صادر نشده است. البته اکنون درگیر تکمیل فاز سوم برای جمعیت بالای 12سال و گروه‌های سنی پرخطرتر هستیم. آنها در اولویت تزریق قرار دارند؛ این در حالی است که هنوز حدود 7میلیون نفر از جمعیت هدف برای تزریق واکسن در نوبت اول هم مراجعه نکرده‌اند. این افراد در معرض خطر جدی قرار دارند. این موارد و دیگر دلایل باعث شده که فعلا واکسیناسیون کودکان آغاز نشود؛ البته کمیته علمی، واکسیناسیون زیر 12ساله‌ها را تأیید کرده است.
با این حال شما از صدور مصوبه ستاد ملی برای بازگشایی مدارس و برقراری کلاس‌های حضوری خبر دادید. آیا حضور دانش‌آموزان در مدارس به‌ویژه گروه سنی زیر 12سال که هنوز واکسینه نشده‌اند، منجر به افزایش بیماری نمی‌شود؟
در دنیا جز چند کشور ازجمله چین و کوبا، هنوز واکسیناسیون زیر 12سال شروع نشده، اما مدارس برقرار است. این مسئله هم به‌دلیل مخالف با واکسیناسیون کودکان نیست، بلکه اولویت‌بندی گروه‌های بیشتر در معرض خطر است که زودتر تکمیل شود. در گروه سنی سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه‌ای حتی اگر 3نوبت واکسن تزریق شده باشد هم بیشتر از کودکان در معرض خطر ابتلا و فوت قرار دارند. با توجه به اینکه شرایط کرونا طولانی و استمرار این وضع موجب کاهش کیفیت آموزشی شده، بنا بر تأکید رئیس دولت مقرر شد وزارتخانه‌های بهداشت، آموزش و پرورش و علوم که در موضوع آموزش فعالند، اقدامات جدی‌تری برای برگزاری کلاس‌ها و امتحانات به‌صورت حضوری داشته باشند؛ مگر در موارد خاص که نتوانند دستورالعمل‌هایی بهداشتی ابلاغ شده را اجرا کنند که مسئولیت انجام آن بر عهده مدیران مؤسسات قرار داده شده است.
شرایط برگزاری مدارس به شکل حضوری به‌ویژه برای گروه‌های سنی واکسینه نشده، چگونه خواهد بود؟
برای برگزاری کلاس‌های حضوری تفاوتی در دانش‌آموزان ابتدایی و دبیرستان وجود ندارد، اما برای گروه سنی بالای 12سال، برگزاری کلاس‌ها و امتحانات با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و داشتن کارت واکسن خواهد بود؛ یعنی این گروه سنی اگر واکسن نزده باشند نمی‌توانند به‌صورت حضوری به مدرسه بروند؛ مگر اینکه تست پی‌سی‌آر را هر 2هفته یک‌بار تکرار کنند. همچنین می‌توانند سازوکاری داشته باشند که افراد واکسن‌نزده در یک محیط آموزشی قرار نگیرند. درباره دانش‌آموزان زیر ۱۲سال هم الزامی به داشتن کارت واکسن و تست پی‌سی‌آر نیست و این افراد تنها با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی امکان حضور در کلاس‌ها را خواهند داشت. مراکز آموزشی باید برنامهریزی کنند تا دانش‌آموزان و دانشجویان از تحصیل حضوری باز نمانند و این برنامهریزی می‌تواند به‌صورت دونوبته کردن یا بزرگ‌تر شدن فضای کلاس‌ها و شرایط دیگر انجام شود.
افزایش موارد ابتلا به اومیکرون و ثبت چند مورد مرگ ناشی از کرونای این سویه جدید، به معنای رقم خوردن پیک جدیدی است؟
در ایران زمان زیادی از واکسیناسیون نگذشته و در مواجهه با سویه اومیکرون هم متخصصان احتمال درگیری کمتر با کرونای اومیکرون را به‌دلیل سطح ایمنی در جمعیت تازه واکسینه‌شده پیش‌بینی می‌کنند. البته بلافاصله هم دستورالعمل تزریق دوز سوم واکسن صادر شد و تمام افراد با گذشت 3ماه از نوبت دوم واکسن باید برای تزریق سوم اقدام کنند. این مسئله هم می‌تواند یکی از عوامل کاهش درگیری در کشور با سویه جدید باشد. تزریق دوز سوم بعد از زمان تعیین شده منجر به افزایش ایمنی بالای 80درصد در جامعه خواهد شد. این در حالی است که ایجاد بحران اومیکرون در ایران، چندان هم دور از انتظار نیست؛ چراکه ماهیت کرونا و سویه‌های جدیدش ناشناخته است و ما هم همواره از تجربه‌های کشورهایی استفاده می‌کنیم که پیش از ما درگیر بیماری شده‌اند. آمارها نشان می‌دهد هم‌اکنون حدود 25درصد مواردی که با علائم کرونا مراجعه می‌کنند، مبتلا به‌سویه جدید بیماری هستند و 75درصد موارد همچنان غیراومیکرون هستند. البته اومیکرون سرعت انتشار بالایی دارد و احتمال اینکه به‌زودی غالب شود و این درصدها هم افزایش پیدا کند، وجود دارد.
با وجود افزایش موارد ابتلا به کرونا در استان‌ها، نقشه رنگ‌بندی شهرها آبی و زرد مانده است. برنامه‌ای برای تغییر شاخص‌های رنگ‌بندی در شهرها دارید؟
رنگ‌بندی قبلی شهرها مبتنی بر بستری بود، اما هم‌اکنون با افزایش موارد بستری مواجه نیستیم؛ به همین دلیل تغییری در رنگ شهرها ایجاد نشده است. اومیکرون، سویه‌ای با سرعت انتشار بالاست و تعداد بسیار زیادی را درگیر می‌کند. اگر بخواهیم همان شرایط قبل را درنظر بگیریم با توجه به شیوع آن در تمام شهرها، ملاک رنگ‌بندی براساس گذشته علمی نخواهد بود. در سویه دلتا، پس از چند روز علائم بروز می‌کرد و چند روز بعدتر هم موارد بستری مشخص می‌شد؛ به همین دلیل فرصت برای مداخله و تعیین رنگ‌بندی وجود داشت، اما اکنون سرعت انتشار سویه اومیکرون آنقدر بالاست که فرصتی برای مداخله نمی‌گذارد و نمی‌توانیم در لحظه رنگ‌بندی‌ها را مشخص کنیم؛ به همین دلیل همچنان رنگ‌بندی‌های اخیر مربوط به‌سویه دلتا و موارد مراجعات سرپایی و بستری ابتلا به این سویه کروناست. درباره اومیکرون به هیچ عنوان تمرکز بر رنگ‌بندی نیست و به همین دلیل آبی و زرد بودن شهرها هم نباید کم‌خطر بودن شرایط تصور شود؛ چراکه رنگ غالب در کشور آبی است، اما اومیکرون به سرعت در حال انتشار است.
در وضعیت کنونی، چه کسانی بیشتر در معرض خطر قرار دارند؟
این سویه سرعت انتشار بیشتری دارد و تمام گروه‌های سنی باید خودمراقبتی داشته باشند. البته اومیکرون افراد واکسینه نشده، مسن و دارای بیماری زمینه‌ای را بیشتر تهدید می‌کند. شاید هم این سؤال مطرح شود که چرا واکسن نمی‌تواند از جامعه سالمندان و بیماران محافظت کند.
