دلار روی موج عقب‌نشینی

قیمت هر دلارآمریکا روز سه‌شنبه و بعد از60روز از آغاز دور جدیدی از رشد، تحت‌تأثیر عوامل سیاسی و اقتصادی به کانال 28هزار تومان عقب‌نشینی کرد، با این حال قیمت دلار هنوز به سطح 2ماه پیش بازنگشته است.
به گزارش همشهری، قیمت هر دلارآمریکا از نیمه آبان ماه و اندکی قبل از آغاز دور جدید مذاکرات وین وارد یک روند صعودی شد و از آن زمان تا اواخر آذر ماه نزدیک به 10درصد رشد کرد اما با آغاز زمستان روند صعودی قیمت دلار متوقف شد و ظرف چند روز گذشته حتی شیب نزولی قیمت دلار بیشتر شده است به‌طوری که هفته قبل قیمت دلار ابتدا به کانال 29هزار تومان سقوط کرد و ظرف 2روز گذشته قیمت هر دلار آمریکا دست‌کم با 1.5درصد افت به کانال 28هزار تومان عقب‌نشینی کرد. دیروز حتی اگرچه قیمت هر دلار در بازار نقدی تهران به 28هزارو 950تومان رسید اما در مبادلات فردایی هرات قیمت دلار به نرخ 28هزارو 900تومان مبادله می‌شد. قیمت درهم نیز که به نوعی به بازار دلار سیگنال صعود و نزول می‌دهد بعد از مدت‌ها به کمتر از 8هزار تومان رسید و در پایان مبادلات دیروز به 7هزارو 920تومان رسید. آن طور که روند مبادلات فردایی و قیمت خرید ارز خانگی توسط صرافی‌ها در دادوستد‌های دیروز نشان می‌دهد؛ روند نزولی قیمت دلار احتمالا ظرف روز‌های آینده ادامه خواهد یافت. شواهد میدانی نشان می‌دهد روند مبادلات ارز در دادوستد‌های فردایی نزولی است و صرافی‌ها ارزهای خانگی را دیروز به قیمت 28هزارو 700خریداری می‌کردند، این رویداد نشان می‌دهد معامله‌گران بازار ارز رشد قیمت دلار را در روز‌های آینده چندان محتمل نمی‌دانند. اما علت این اتفاق چیست؟

عوامل سیاسی
به زعم تحلیلگران یکی از دلایل نوسان‌های قیمت دلار ظرف چند سال گذشته و به‌ویژه از سال 1397تاکنون اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران است که جریان ورود ارز را به کشور محدود کرده، بر همین اساس هر نوع گشایشی در مذاکرات هسته‌ای که بتواند به کاهش تحریم‌ها و افزایش جریان ورود ارز به کشور منجر شود، می‌تواند بر روند قیمت دلار به‌طور مستقیم تأثیر بگذارد. بر همین اساس به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل نزول قیمت دلار ظرف روز‌های گذشته به افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به آینده مذاکرات هسته‌ای بازمی‌گردد. هشتمین دور گفت‌وگوهای وین از دوشنبه آغاز شده و ایران با حفظ مواضع اصولی خود در عرصه دفاعی و تکنولوژی هسته‌ای به چانه‌زنی با بازیگران اصلی جامعه جهانی مشغول است با این حال در این دور از مذاکرات برخلاف دور قبل امید به انجام یک توافق بیشتر از گذشته است. اگرچه هنوز اخبار روشنی از نتایج مذاکرات هسته‌ای در دست نیست، اما ابراز امیدواری نمایندگان روسیه و چین در مذاکرات وین، گفت‌وگوی وزیران امور خارجه ایران و عمان، ابراز امیدواری واشنگتن و اعضای تروئیکای اروپایی به نتایج قابل دسترس، از هموار شدن مسیر دستیابی به توافق حکایت دارد. همچنین براساس اظهارات مقام‌های ایرانی و آنچه میخائیل اولیانوف نماینده ویژه دولت روسیه گفته است، تهران با قبول توصیه‌های مسکو و پکن راه را برای رسیدن به یک توافق هموار کرده است.
بر همین اساس به‌نظر می‌رسد بخشی از دلایل نزول قیمت دلار ظرف چند روز گذشته ناشی از امیدواری‌هایی است که در زمینه حصول یک توافق در وین ایجاد شده است.

عوامل اقتصادی
در کنار عوامل سیاسی برخی عوامل اقتصادی نیز ظرف چند هفته گذشته بر بازار ارز اثر گذاشته و به افت قیمت دلار منجر شده است. آمارها نشان می‌دهد ظرف هفته‌های گذشته فاصله قیمت ارز نیمایی با ارز بازار آزاد کاهش یافته و همین عامل صادرکننده‌های غیرنفتی را برای عرضه بیشتر حواله‌های ارزی در سامانه نیما ترغیب کرده است. از طرف دیگر آنطور که دولت در لایحه بودجه سال بعد اعلام کرده در تلاش است نظام ارز تک‌نرخی را در سال آینده اجرا کند این موضوع نیز از دیگر عوامل اقتصادی است که سیگنال مثبتی به بازار ارز صادر کرده و زمینه‌های افت قیمت دلار را فراهم کرده است.
همچنین برخی منابع خبری از آزاد‌سازی‌ منابع ارزی بلوکه شده ایران در سایر کشور‌ها خبر می‌دهند که درصورت تحقق آن می‌تواند میزان عرضه ارز درکشور را افزایش دهد و از نظر اقتصادی منجر به افت قیمت دلار شود.
دیروز در همین رابطه خبرگزاری یونهاپ خبر داد: چوی جونگ کان، معاون وزیر خارجه کره‌جنوبی برای دیدار با نمایندگان کشورهای عضو برجام و آمریکا عازم وین شده است. سئول پیش‌تر گفته بود متعهد شده با توجه به اهمیت اتحاد با آمریکا و روابط با ایران، به تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام ادامه دهد. بدهی کره‌جنوبی به ایران در ازای خرید میعانات گازی، مجموعاً به ارزش 7میلیارد دلار است که از سال ۲۰۱۸ و به بهانه تحریم‌های آمریکا پرداخت نشده است. در چنین شرایطی خبر سفر معاون وزیر خارجه کره‌جنوبی به وین احتمال آزادسازی دست‌کم 7میلیارد دلار از منابع ارزی ایران را افزایش داده است. از سوی دیگر برخی خبر‌ها نیز حاکی از آن است که گشایش‌های تازه‌ای برای تسهیل روابط تجاری با عراق و نقل و انتقال ارز با این کشور به‌وجود آمده است که می‌تواند در ماه‌های آینده به زمینه‌های اقتصادی برای نزول قیمت دلار تبدیل شود.

تغییر سهمیه ارز مسافرتی
بانک مرکزی روز گذشته با صدور اطلاعیه‌ای سهمیه ارز‌های مسافرتی را تغییر داد و سهمیه ارز برای کشور‌های بدون ویزا را 300یورو تعیین کرد. دیروز ابتدا این خبر تکذیب و دوباره توسط مقامات بانک مرکزی تأیید شد. طبق اطلاعیه منتشر شده در سامانه سنا، میزان فروش ارز مسافرتی در صرافی‌ها برای کشورهای با ویزا، ۲۰۰۰یورو و برای کشورهای بدون ویزا معادل ۳۰۰یورو شده است. پیش از این براساس دستورالعمل بانک مرکزی میزان سهمیه ارز مسافرتی برای همه سفر‌ها اعم از زمینی، هوایی و... با ویزا و بدون ویزا به‌طور یکسان ۲۲۰۰یورو بود. براساس تغییرات تازه سرفصل‌های ارز مسافرتی به 3طبقه تقسیم شده است که به سفرهای هوایی با ویزا ۲هزار یورو، سفرهای هوایی بدون ویزا ۳۰۰یورو و سفرهای زمینی، ریلی و دریایی ۳۰۰یورو ارز مسافری تعلق می‌گیرد. بر همین اساس سایت ایبنا متعلق به پژوهشکده پولی و بانکی به نقل از یک مقام مسئول در بانک مرکزی که نامی از او برده نشده، علت چنین تصمیمی را ساماندهی وضعیت فروش ارز مسافرتی اعلام کرد و گفت: رصد و پایش بانک مرکزی و دیگر دستگاه‌های نظارتی و همچنین گزارش‌های مردمی دال بر ایجاد تخلفات و سوءاستفاده‌هایی در این زمینه بود؛ بنابراین با بررسی‌های انجام شده و همچنین جلسات متعددی که برگزار کردیم مقرر شد براساس تکلیف دولت، بانک مرکزی در سرفصل‌های مسافرتی تغییراتی اعمال کند. او تأکید کرد: این اقدام در راستای ساماندهی وضعیت فروش ارز مسافرتی بود و هیچ‌گونه کمبودی در منابع ارزی کشور نداریم و نگرانی در این زمینه وجود ندارد.