تهران نیاز به برج ندارد

سیدرضا حسینی‌لاهیجی - استاد دانشگاه


مطالعاتی که در 20سال گذشته انجام شده نشان می‌دهد بزرگ‌ترین مشکل تهران تراکم است. فروش تراکم یعنی افزایش ساختمان و این اقدام نتیجه‌ای ندارد جز افزایش چگالی جمعیت که درنهایت منجر به نابودی طبیعت شهری و فضای سبز می‌شود. منطقه22، طبیعت شهری تهران است که در سال‌های اخیر بلندمرتبه‌سازی‌ در آن منجر به نابودی این طبیعت و مسدود شدن کریدور وزش بادهای تهران(شمال غرب به جنوب شرق) شده و همین امر آلودگی هوای تهران را تشدید کرده است. ترافیک امروز که سبب کاهش کیفیت زندگی شهروندان شده، نتیجه همین بلندمرتبه‌سازی‌ بی‌ضابطه است. این روزها نه‌تنها در خیابان‌ها بلکه در پیاده‌روها هم با ترافیک عابران مواجه هستیم و در یک ‌کلام اصلا زیبایی‌های شهر دیده نمی‌شود؛ بنابراین در چنین شرایطی تهران نیاز به برج‌سازی ندارد. چرا که بلندمرتبه‌سازی‌ یک اصل علمی است اما در تهران و حتی سایر کلانشهرهای کشور کمتر موردتوجه قرار گرفته است ولی می‌توان این فرایند را اصلاح کرد. درست مانند اقدامی که در برج‌سازی شهرهایی چون نیویورک، شیکاگو و پاریس انجام شده و نه‌تنها مشکلی برای شهر و شهروندان ایجاد نشده بلکه سبب بهبود کیفیت زندگی شده است. برج‌های این شهرها در مناطق خاص و به‌صورت متمرکز ساخته شده‌اند؛ نه مانند تهران کنار خیابان یا در معابر باریک و کم‌عرض. بنابراین اگر مدیران شهری قصد دارند بار دیگر برج‌سازی را احیا کنند، می‌توانند باتوجه ‌به الگوهای موفقی چون شهرک اکباتان و شهرک آپادانا در این مسیر موفق باشند. در واقع ساخت شهرک در شهرهای اقماری تهران در سایه بلندمرتبه‌سازی‌ می‌تواند از یک‌سو زمینه مهاجرت معکوس جمعیتی را رقم بزند و از سوی دیگر موجب کاهش بار ترافیک شود. البته این نتایج زمانی حاصل می‌شود که حمل‌ونقل عمومی هم توسعه یابد و دسترسی شهروندان از شهرک‌ها و شهرهای اقماری به مرکز شهر و خدمات شهری تسهیل شود.  وقتی ناوگان مترو و اتوبوس توسعه یابد و مردم مطمئن باشند که در 
کوتاه‌ترین زمان و البته با کمترین هزینه می توانند به مراکز درمانی، تجاری، آموزشی و ... دسترسی داشته باشند نه تنها در برابر مهاجرت معکوس مقاومت نمی کنند بلکه به این کار ترغیب می شوند. چرا که از یک سو در محل امن و آرامی سکونت می کنند و از سوی دیگر فارغ از شلوغی و آلودگی هوا می توانند به امکانات شهری دسترسی داشته باشند.
 این شیوه راه نجات تهران از تراکم جمعیت و ترافیک و آلودگی هوا است و گر چه گذشتگان به آن توجهی نداشتند و برخی از تصمیمات نادرست شهری سبب افزایش مشکلات در تهران شد ولی بازهم فرصت هست تا از شهر برای آیندگان حفاظت کرد و برای تحقق این کار حاکمان شهر نباید شیوه‌های نادرست را در پیش بگیرند و با رویکرد و سیاست‌های جدید نسخه قابل قبولی برای پایتخت تجویز کنند.