30هزار نیروی شهری، شب یلدا نداشتند

حامد فوقانی- دبیر گروه شهر

خیلی‌ها طولانی‌ترین شب سال را در خیابان‌های شهر سپری می‌کنند تا دیگران بتوانند با خیالی آسوده، یلدا، در کنار خانواده باشند؛ آنهایی که در خط مقدم نگهداشت و توسعه شهر هستند و برای پیشبرد کارها خواب به چشم‌شان نمی‌آید؛ همان‌هایی که در بسیاری از شب‌های سال، جدی‌تر از دیگر شب‌ها به‌کار می‌پردازند تا صبح‌ها شهروندان که قدم به سطح شهر می‌گذارند، خیابان‌ها، کوچه‌ها، پارک‌ها و پیاده‌روها تمیز باشند؛ همان‌هایی که شب‌های قدر و ایام محرم نیز چنان جهادی و پرتوان ظاهر می‌شوند که روزهای بعد از مراسم، کمتر کسی به ذهنش خطور می‌کند، چه همشهری‌هایی دیشب مشغول فعالیت بودند تا شهر پاکیزه بماند. نیروهایی با نام پاکبان، خدمات شهری، آتش‌نشان، فضای سبز و... که حتی پس از چهارشنبه‌سوری چند برابر نیرو به خرج می‌دهند تا خاکستر آتش‌بازی عده‌ای در آستانه عید نوروز، از شهر پاک شود.
به‌هرحال، دیشب همزمان با شب چله، بیش از 30هزار نیروی شهری، پلک روی هم نگذاشتند تا خیابان‌های تهران در نخستین روز زمستان1400، مثل هر روز آرام و تمیز باشد. آنها شب یلدا نداشتند. مثل حیدر چوپانی، پاکبانی که در خیابان بهشت مشغول رفت و روب است. او دیروز در پاسخ به این سؤال که برای شب یلدا چه برنامه‌ای دارید، گفت: «من و اغلب همکارانم امشب شیفت هستیم. شاید نزدیکای سحر به خانه بروم که همه خانواده خواب هستند. یلدا ندارم، اما از اینکه مردم خوش باشند و شهرمان آماده و تمیز باشد، کیف می‌کنم.» آقا حیدر با 55سال سن، حدود 5سالی می‌شود که به‌عنوان پاکبان مشغول به‌کار است و به‌گفته خودش در این سال‌ها تنها یک‌بار توانسته شب یلدا کنار خانواده‌اش باشد؛ «خانواده چندبار به من اعتراض کردند که چرا عین خیلی از پدرها کنار ما نیستی، ولی وقتی می‌گویم که برای شهرم زحمت می‌کشم تا خانواده‌های دیگر مثل خانواده خودم در آرامش باشند، از حرفم لذت می‌برند.» او در پاسخ به این سؤال که آیا امشب (شب چله) آماده‌باش هستید، گفت:‌ «آماده‌باش نیستم و از غروب به بعد شیفت بعدی کارم است، اما بسیاری از همکارانم در فضای سبز به‌خاطر بارندگی‌ها آماده‌باش هستند. ما خیلی زمان‌ها مثل عید نوروز در کنار خانواده نیستیم.»
حاج موسی در بوستان شهیداحمدلوی منطقه یک هم دیروز مشغول رسیدگی به فضای سبز بود. او هم در پاسخ به اینکه چه برنامه‌ای برای شب یلدا داری، جواب جالبی داد: «تنهایی شب چله برای خودم می‌گیرم. من شب‌ها اینجا نگهبانی می‌دهم. سال‌های قبل که به اسکان کارگری می‌رفتم، اگر فرصت می‌شد، پیمانکارمان، برنامه مختصری تدارک می‌دید. اما با تصمیم خودم امسال به اینجا منتقل شدم و باید تنهایی شب یلدا بگیرم. خدا را شکر، چند روز پیش، از سمت شهرداری لباس گرم و پوتین نو دادند و برای همین نگران سرمای بیرون نیستم.» حاج موسی خانواده‌ای ندارد و دوست هم نداشت در این رابطه توضیح بدهد. او گفت: «چند شبی است که تعدادی جوان در پارک، آتش روشن می‌کنند که هم برای درختان ضرر دارد و هم خاکستر آتش را رها می‌کنند و می‌روند.  سرویس بهداشتی هم با حضور آنها خیلی کثیف می‌شود. کاش چنین افرادی، فکر حال ما را بکنند. تعدادی از همسایه‌ها هم از حضورشان احساس ناامنی می‌کنند.»

پیامی به شهروندان
90درصد کارگرانی که وظیفه لایروبی کانال‌ها و مسیل‌ها را دارند، چند روزی است که به‌خاطر بارندگی‌های تهران، به طور شبانه‌روزی در حال فعالیت هستند. آنها شب یلدایی مثل دیگران نداشتند و به‌گفته اصغر عطایی، مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران، چند شبی است که کارشان بیشتر هم شده؛ «اغلب شهروندان در طول سال مناسبت‌های مختلف مذهبی، ملی و سنتی خاصی دارند، اما برای خیلی‌ها این مناسبت‌ها در محل کار و خدمت می‌گذرد؛ کسانی که با عشق مشغول فعالیت هستند. اتفاقا این عوامل کارشان مضاعف می‌شود؛ چراکه حجم تردد، خرید و پسماند شهروندان در این ایام بیشتر است. درنظر بگیرید که بارندگی‌ها نیز شدت گرفته و نگهداشت شهر در نیمه دوم سال، نیروی زیادی را می‌طلبد.» او در ادامه با اشاره به اینکه تهران 530کانال و مسیل اصلی هدایت آب دارد، گفت: «این کانال‌ها در طول سال با زحمت نیروها به طور مستمر لایروبی می‌شوند. بیش از 10هزار نهر مویرگی هم در کوچه پس‌کوچه‌های پایتخت وجود دارد که نیروهای حوزه پسماند، دائما نسبت به پاکسازی آنها اقدام می‌کنند. شاید جالب باشد بدانید که این نیروها اصل کارشان شب‌هنگام است؛ همان موقعی که دیگر شهروندان در منزل استراحت می‌کنند.» عطایی با بیان اینکه برخی از ضایعات و زباله‌ها باعث مسدود شدن نهرها و مسیل‌ها می‌شود در پیامی به شهروندان گفت: «98درصد شهروندان موضوع نگهداشت شهر را به‌خوبی رعایت می‌کنند. اگر آن 2درصد هم نریختن زباله در جوی‌ها و نهرها را رعایت کنند، مشکلات و حجم کار نیروها کمتر می‌شود.» او در ادامه به آمادگی نیروهای برف‌روب اشاره کرد و گفت: «اگر برفی که روی درختان برگ‌سوزنی می‌نشیند، دیر تکانده شود، یخ می‌زند و در نتیجه شاخه درختان می‌شکند. برای همین، نیروهای بخش فضای سبز، برای این موضوع و دیگر نیروها برای جلوگیری از یخ‌زدگی معابر، آمادگی لازم را پیدا کرده‌اند.»

شب‌چله در اتوبوسرانی، مترو یا آتش‌نشانی
رضا. ف، یکی از راننده‌های خط پایانه علم و صنعت – ایستگاه پایانه بیهقی اتوبوسرانی تهران است. او در شیفت شب کار می‌کند و اینطور که اعلام کرده برخلاف سال گذشته، امسال شب یلدا را در کنار خانواده نیست. او گفت: «شب‌ها قاعدتا تعداد مسافر اندکی از اتوبوس استفاده می‌کنند، اما هستند کسانی که پیش از نیمه‌های شب باید خود را به محل کارشان برسانند و اتوبوس بهترین وسیله نقلیه برایشان است؛ به همین دلیل خطوط تندروی اتوبوسرانی فعال است تا تردد عده‌ای از شهروندان با هزینه پایین و ایمن انجام شود.» او از اینکه شب‌ها رانندگی می‌کند گلایه‌ای ندارد، اما از اینکه شب‌ها وسایل زیادی در اتوبوس جامی‌ماند یا عده‌ای خواب‌شان می‌برد، تا حدی خسته شده؛ «بعضی‌ شب‌ها مسافرانی سوار می‌شوند که معلوم است هنوز خواب‌آلودند. به ناگاه در اتوبوس خواب‌شان می‌برد و از مقصد جامی‌مانند. تا حالا چندین نفر از دست من شساکی شده‌اند که نمی‌دانم چرا مرا مقصر می‌دانستند. از طرف دیگر شب‌ها انگار وسایل بیشتری در اتوبوس جا می‌ماند؛ به‌خصوص عده‌ای از کارگران فصلی که وسایل کارشان را جامی‌گذارند!»
در کنار نیروهای اتوبوسرانی، باید نیروهای دیگری را که در حوزه شهری نیز شب‌ها فعال هستند، اضافه کرد؛ مثل کسانی که در بحث ساخت، نگهداشت یا ایمنی مترو کار می‌کنند. در میان‌شان حدود 150نفری دیشب را تا صبح کار کردند تا ایستگاه تقاطعی توحید در خط۷ مترو آماده بهره‌برداری شود. این ایستگاه در تقاطع خیابان آزادی و بزرگراه شهید نواب صفوی امروز افتتاح می‌شود. تعداد زیادی از آتش‌نشانان، معبربانان و نیروهای عمرانی را نیز باید به این جمع اضافه کرد.