آناتومی علمی خطرناک‌ترین سویه کرونا

زهرا خلجی - خبر‌نگار

کشف سویه جدید کووید-19در آفریقای جنوبی، نگرانی جدید دنیایی است که نزدیک به 2سال با تبعات همه‌گیری این بیماری مرموز دست و پنجه نرم می‌کند. دانشمندان که نام علمی B.1.1.529 را برای این سویه جدید انتخاب کرده‌اند و احتمالا مانند سایر گونه‌های آلفا، بتا و گاما به‌زودی یک نام با کد یونانی به آن اطلاق خواهند کرد، در حال تلاش شبانه روزی برای درک پیامدهای بالقوه آن هستند. تاکنون بیش از50مورد ابتلا به این گونه جدید در آفریقای جنوبی، هنگ کنگ و بوتسوانا تأیید شده است.

نگرانی‌های تازه
به‌گفته دانشمندان این گونه جدید مجموعه‌ای از جهش‌های غیرمعمولی دارد که به واسطه آنها می‌تواند از پاسخ سیستم ایمنی بدن فرار کند و تبدیل به یک گونه مسری‌تر شود. هر سویه جدیدی از ویروس که بتواند از ایمنی واکسن‌ها فرار کند یا سریع‌تر از گونه غالب جدید فعلی که دلتاست، منتشر شود ممکن است یک تهدید ویژه برای دنیا که تصور می‌کرد با واکسن می‌تواند از شدت بحران همه‌گیری فرار کند، به‌حساب ‌آید.
دکتر سوزان هاپکینز، مدیر مشاوره پزشکی آژانس بهداشت و ایمنی بریتانیا می‌گوید که شمار تولید مؤثر گونه B.1.1.529 یا مقدار R در استان گواتنگ آفریقای جنوبی که این گونه ابتدا در آنجا کشف شد، به سطح 2رسیده است؛ سطحی که از ابتدای شروع پاندمی اصلا ثبت نشده بود. وقتی حدودR یا حد شمار بازتولید مؤثر ویروس بالاتر از یک باشد، یعنی همه‌گیری به‌طور تصاعدی رشد می‌کند. به‌گفته هاپکینز از آنجایی که 30جهش ایجاد شده در این گونه جدید شبیه به‌گونه آلفاست، یعنی به راحتی با تست‌های PCR قابل تشخیص است. اما برخی از این جهش‌ها ممکن است پاسخ ایمنی را تغییر دهد و از آنجایی که جمعیت کمی از آفریقای جنوبی واکسینه شده‌اند و از عفونت‌های قبلی ممکن است ایمنی داشته باشند باید دید این گونه چگونه در آنجا پیش می‌رود. او گفت: جزئیات بیشتر در مطالعات آزمایشگاهی و اپیدمولوژیکال پیدا خواهد شد. هم‌اکنون اطلاعات اولیه از این گونه جدید از آفریقای جنوبی برای ما ارسال شده است، اما چند هفته زمان می‌برد تا همه‌‌چیز به‌طور تمام و کمال مشخص شود. پروفسور جیمز نیسمیث، مدیر مؤسسه روزالیند فرانکلین دانشگاه آکسفورد می‌گوید: جهش‌های متعدد در سویه جدید، خبر بدی است، اما نباید فکر کنیم که قیامت شده است. تقریبا ممکن است که این جهش‌ها اثر واکسن را کم کند، اما همچنان تا حدودی به اثر واکسن‌ها امیدواریم کار ‌کنند. البته توجه داشته باشید که داروهای جدید برای درمان کووید-19با هیچ واریانتی تحت‌تأثیر قرار نمی‌گیرد.

مقایسه با سایر گونه‌ها
دانشمندان ارشد توضیح می‌دهند که B.1.1.529 بدترین گونه‌ای است که از ابتدای همه‌گیری تاکنون دیده‌اند. اما چرا؟ این گونه 30جهش در پروتئین سنبله خود به‌عنوان اصلی‌ترین بخشی که ویروس از آنجا برای نفوذ به سلول‌ها استفاده می‌کند، دارد. در واکسن‌ها نیز از همین بخش برای تحریک سیستم ایمنی در برابر کووید استفاده می‌شود. جهش‌های گونه جدید، در واقع دوبرابر جهش‌هایی است که سویه دلتا را به‌وجود آورده است. جهش‌ها در پروتئین سنبله می‌تواند روی توانایی ویروس برای عفونی کردن سلول‌ها و انتشار آن تأثیر بگذارد و همچنین کار را برای سلول‌های سیستم ایمنی در حمله به پاتوژن سخت‌تر کند. سویه دلتا ابتدا در اواخر سال 2020در هند دیده شده، اما بعد به کل دنیا سرایت کرد و به موج جدیدی از ابتلا و مرگ‌ومیر منجر شد. سایر گونه‌های کووید-19 شامل آلفا ابتدا در شهر کنت بریتانیا و گاما در برزیل دیده شده است.

  به محدودیت‌های جدید نیاز است؟
هنوز برای صحبت از محدودیت‌های جدید زود است. دانشمندان شبانه روز در حال کار روی این گونه جدید هستند تا بیشتر درباره آن بدانند. از آنجایی که این گونه به تازگی بروز کرده است دانشمندان هنوز چیز زیادی درباره قدرت انتقال‌پذیری آن یا توانایی‌اش در فرار از واکسن‌ها نمی‌دانند. با توجه به اینکه اروپایی‌ها یک‌ ماه تا کریسمس فاصله دارند نگرانی درباره افزایش انتشار این گونه جدید به واسطه دورهمی‌ها و جشن‌ها شدت گرفته است، اما آنچه واضح است این است که همچنان بهترین کار برای کاهش خطر ابتلا به هرگونه کووید-19، انجام واکسیناسیون کامل و رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.