انتظارات کاربران از اینترنت کشور

عمادالدین قاسمی پناه - خبر‌نگار

طی یکی، 2‌ماه اخیر بسیاری از کاربران از کندی اینترنت و کیفیت آن گلایه داشته‌اند. اما تقریبا 2هفته پیش، سایت speedtest که یک سایت معتبر بین‌المللی است، اعلام کرد که میانگین سرعت اینترنت در ایران افزایش داشته است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم روز پنجشنبه گذشته در حاشیه بازدید از یکی از استارت‌آپ‌ها، بخشی از انتقادات درباره کندی اینترنت را ناشی از فضاسازی دانست، اما در عین حال گفت که سرعت اینترنت ایده‌آل نیست و باید به چند صد مگابیت بر ثانیه برسد. 
عیسی زارع‌پور، سرعت اینترنت را روی گوشی یکی از خبرنگاران با مراجعه به سایت speedtest بررسی کرد که این سایت، سرعت 16مگابیت بر ثانیه و تأخیر 28میلی‌ثانیه را نشان داد. با این حال، پرسشی که برای کاربران مطرح شده این است که با وجود چنین سرعتی، چرا سرعت و کیفیت اینترنت، رضایت آنها را جلب نمی‌کند. وزیر ارتباطات هم چندی پیش از رئیس جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خواسته بود که مشکلات ارتباطات سیار را بررسی و آن را در کوتاه‌ترین زمان رفع کند. همچنین سایت speedtest هم‌اکنون رتبه ایران را در سرعت اینترنت سیار با 3رتبه کاهش در جایگاه 73 از 141کشور ارزیابی کرده و سرعت اینترنت ثابت ما در میان 181کشور جایگاهی بهتر از رتبه 143 را با 2پله کاهش نتوانسته بود، به‌دست آورد. کارشناسان اینترنت و فناوری اطلاعات اما به لحاظ فنی، «سرعت» و «کیفیت» اینترنت را 2موضوع جدا از هم می‌دانند و مسئله کیفیت پایین را عمدتا به تراکم و ازدحام(congestion) مربوط می‌دانند.

تراکم، مهم‌ترین فاکتور کیفیت

پارسا یوسفی، عضو کمیته برنامه‌ریزی گروه گردانندگان اینترنت ایران با اشاره به اینکه یکی از نمونه‌های کیفیت را می‌توان در مورد گیم‌ها و گیمرها دید، می‌گوید: «درواقع ممکن است یک گیمر وقتی speedtest را بررسی می‌کند، سرعت 50مگابیت بر ثانیه را مشاهده کند، اما همین گیمر در هنگام بازی، تأخیر(lag) بالایی را تجربه کند.»
یوسفی با اشاره به اینکه یکی از دلایل لَگ می‌تواند تراکم(congestion) لینک باشد، توضیح می‌دهد که «در بعضی از نقاط یا مسیرها لینک با تراکم و شلوغی مواجه می‌شود. به‌عبارت دیگر، ممکن است speedtest در سروری در آلمان خوب باشد، اما وقتی می‌خواهد به سرور سونی(دستگاه ps4) وصل شود، مشکل داشته باشد.»
این کارشناس اینترنت با تأکید بر اینکه در شبکه سیار معمولا لینک‌های ستون فقرات(backbone) ما خوب است، ادامه می‌دهد: «وقتی شما به یک آنتن وصل می‌شوید، معمولا ارتباط خوبی را تجربه می‌کنید. پشت آن هم معمولا شبکه فیبر نوری قرار دارد. اما به هرحال، وقتی شبکه دچار تراکم و ازدحام می‌شود، عموما کیفیت افت می‌کند. درواقع مسئله اصلی در کیفیت همان تراکم یا
congestion است.»
یوسفی به بروز اختلال فنی هم در یک نقطه یا مسیر اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «به‌عنوان مثال، ممکن است یک لینک دارای خطای سی‌آرسی باشد یا به‌عبارتی مثلا فیبر نوری مشکل داشته باشد. در این مواقع شرکت سرویس‌دهنده کار نظارتی خود را انجام می‌دهد و رفع عیب می‌کند.»
 خطای CRC یک کد تشخیص خطاست که معمولا در شبکه‌های دیجیتال و دستگاه‌های ذخیره‌سازی برای تشخیص تغییرات تصادفی داده‌های خام استفاده می‌شود.
با این حال، یوسفی تأکید می‌کند که «مسئله زمانی ایجاد می‌شود که یک لینک کانجست می‌شود یا به‌عبارتی بیشتر از ظرفیت خود مورد استفاده قرار می‌گیرد که عموما این مسئله را روی پهنای باند بین‌الملل مشاهده می‌کنیم.»

انتظار متفاوت 
این سؤال برای بعضی از کاربران ایجاد شد که وزیر ارتباطات به یک سرور ایرانی وصل شده و اگر به یک سرور خارجی وصل می‌شد، ممکن بود که همین میزان سرعت یا تأخیر را تجربه نکند.
عضو کمیته برنامه‌ریزی گروه گردانندگان اینترنت ایران تأکید می‌کند که «سرورهای خارجی هم نمی‌توانند همیشه یک معیار صحیح باشند. به‌عنوان مثال ایران تا ترکیه و آلمان لینک ترانزیت اختصاصی دارد. بنابراین اگر شما به سروری که در آلمان است، وصل شوید و اسپیدتست بگیرید، کیفیت خوبی را تجربه می‌کنید، اما اگر در لندن این کار را انجام دهید ممکن است، همان کیفیت را مشاهده نکنید.» یوسفی همچنین به این نکته اشاره می‌کند که «انتظار یک کاربر با کاربری دیگر می‌تواند متفاوت باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است یک کاربر از VoD‌های ایرانی استفاده کند. بنابراین از کیفیت و سرعت اینترنت رضایت دارد اما ممکن است یک گیمر به همین میزان رضایت نداشته باشد.» این کارشناس اینترنت درباره کیفیت تجربه گیمرها به‌گفته یکی از کارشناسان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره می‌کند که «ایران لینک‌هایی با عمان تلکام برای گیمرها زده بود. به‌عنوان مثال، ترافیک بعضی از بازی‌ها را به سمت حاشیه خلیج‌فارس فرستاده بودند.» یوسفی با اشاره به اینکه یکی از راهکارها برای رفع تراکم یا کانجسشن می‌تواند همین کار باشد، می‌گوید: «وقتی یک لینک باکیفیت و خوب داریم، به جای اینکه ترافیک یک گیمر به سمت اروپا برود، می‌توانیم آن را به‌عنوان مثال به عمان بفرستیم.»