تاراج شبانه جنگل در آذربایجان‌غربی

سیدمرتضی احمدپور- خبرنگار

از نیمه‌دوم سال97 پدیده قاچاق چوب در استان به شکل جدی مطرح شد. در آن مقطع بنا بر اعلام یوسفعلی ابراهیم‌پور، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی، میزان چوب قاچاق در استان، نسبت به ۱۰سال قبل از آن یعنی مابین سال‌های 87تا 97حدود ۱۵برابرشد و به ۱۵۰تن رسید. این موضوع زنگ خطری برای مسئولان محلی و کشوری بود و در همان مقطع مسئولان قول دادند تا با پدیده قاچاق چوب در استان مقابله کنند اما این فرایند نه‌تنها در استان متوقف نشد بلکه کشف انبار بزرگی از چوب‌های جنگلی بریده شده در مهاباد، طی روزهای اخیر نشان داد که پدیده قاچاق چوب به‌شدت در حال انجام است. درحالی‌که در سال97 کل چوب قاچاق شده 150تن اعلام شده بود اما نگاهی به روند قاچاق چوب و کشفیات انجام‌شده نشان می‌دهد که دامنه قاچاق بیشتر هم شده و تنها در یکی از انبارهای چوبی که اخیرا کشف شده بیش از 200تن چوب جنگلی تازه بریده‌شده دپو شده بود.

افزایش درختکاری صنعتی در باغ‌ها
مصطفی حجتی، از باغداران مهابادی است که در 5سال گذشته با تغییر درختکاری در باغ 10هکتاری خود به درختکاری صنعتی روی آورده است و این کار را سودآور می‌داند. وی با بیان اینکه هر درخت صنعتی در مدت 7تا 10سال به رشد کامل می‌رسد، می‌گوید: دلالان چوب‌ها را اغلب کامیونی می‌خرند و قیمت یک‌بار نیسان چوب معمولی بدون ترک حدود 20میلیون تومان است که برای باغداران قیمت مناسبی است. حجتی عنوان می‌کند: با افزایش قاچاق چوب ما هم در فروش چوب مشکلاتی پیدا کرده‌ایم و گاه با برخوردهای نامناسب دوستداران محیط‌زیست مواجه می‌شویم ولی باید توجه کنند که کاشت و برش چوب صنعتی یک روش معمول باغداری است.

زمینه‌های افزایش قاچاق چوب
فرهاد علیمردانی، کارشناس جنگلداری با بیان اینکه اعلام تنفس پنج‌ساله به جنگل‌های شمال موجب تغییر مسیر تقاضای چوب به مناطق دیگر کشور ازجمله جنگل‌های آذربایجان شد، می‌گوید: کارخانه‌های چوب متقاضی چوب هستند و برایشان فرقی ندارد که این چوب‌ها از کجا تامین می‌شود. بنابراین در سال‌های اخیر تقاضا برای چوب به‌ویژه چوب جنگل‌های بلوط زاگرس بیشتر شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: کشاورزان و باغدارانی که چوب‌های اضافی را به‌علت نبود مشتری و قیمت پایین می‌سوزاندند با مشتری‌های جدیدی روبه‌رو شدند که چوب‌ها را به قیمت خوبی خریداری می‌کردند و در این میان نه‌تنها چوب‌های جنگلی بلکه چوب‌های باغ‌ها هم بریده و فروخته شد. وی عنوان می‌کند: هرچند که کشاورزان به‌جای آتش‌زدن چوب‌های بلااستفاده خود که سبب آلودگی محیط‌زیست می‌شد، اقدام به فروش چوب به کارخانه‌ها کردند اما چوب‌های اضافی به سرعت تمام‌شده و سودجویان با توجه به ضعف نظارتی در منطقه اقدام به قطع درختان کرده‌اند.
علیمردانی تأکید می‌کند: یکی از مهم‌ترین جنگل‌های استان در مهاباد و جنوب استان قرار دارد که جزو جنگل‌های زاگرس‌شمالی است. این جنگل‌ها در طول بیش از ۵۰هزار سال گذشته تشکیل شده و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیک، مصارف درمانی، توانایی‌های اکوتوریستی و ارزش‌های زندگی، اهمیت زیادی دارد. این کارشناس جنگلداری تصریح می‌کند: هرچند جنگل‌کاری در این مناطق آغاز شده اما هیچ‌گاه نمی‌توان روند 50هزارساله را تکرار کرد و باید مردم و مسئولان همراهی لازم را داشته باشند.

نظارت بیشتر بر جنگل‌های جنوب استان
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد که یکی از بیشترین قاچاق چوب در این منطقه صورت می‌گیرد، می‌گوید: نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری به‌صورت مستمر در حال رصد منطقه هستند و با همکاری نیروی انتظامی مهاباد و اخذ دستور قضایی، انبارها و کارگاه‌های پالت‌سازی‌ اطراف شهر مهاباد را بازرسی می‌کنیم. مجید پاتو ادامه می‌دهد: در کنار مراقبت و اشراف اطلاعاتی، کنترل گلوگاه‌های قاچاق و رصد شبانه‌روزی مأموران یگان حفاظت منابع طبیعی و همکاری نیروی انتظامی همراهی شهروندان نیز ضروری است. رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد خاطرنشان می‌کند: حفاظت از منابع طبیعی و تلاش برای مبارزه با قاچاق چوب جنگلی وظیفه‌ای همگانی بوده و انتظار می‌رود در این زمینه مردم همکاری و مشارکت لازم را داشته باشند. وی از مردم و دوستداران طبیعت خواست در صورت مشاهده تخریب منابع طبیعی و قاچاق هرگونه فراورده‌های جنگلی و مرتعی توسط افراد سودجو و فرصت‌طلب، مراتب را به شماره تلفن رایگان ۱۵۰۴ مرکز فرماندهی یگان حفاظت منابع طبیعی استان اطلاع دهند.

گران‌شدن چوب و خلأهای قانونی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی می‌گوید: امروزه با گران‌تر شدن چوب، عده‌ای سودجو با استفاده از خلأهای قانونی اقدام به قاچاق می‌کنند که این اقدامات خلاف قانون بوده و باید با این موضوع به‌صورت گسترده و فراسازمانی برخورد شود.
هادی قاسمی تصریح می‌کند: اگر چوب درختان جنگلی را طی سال‌های گذشته افرادی خاص قاچاق می‌کردند اما امروزه با گران‌شدن چوب و سود زیاد حاصل از خرید و فروش آن، افراد زیادی به طرق مختلف، چوب قاچاق می‌کنند. وی با اشاره به روش‌های برخورد قانون با متخلفین در این زمینه اظهار می‌کند: بر اساس قوانین منابع طبیعی، حمل چوب، هیزم و زغال حاصل از درختان جنگلی در تمام نقاط کشور ممنوع است و چنانچه شخص یا کسانی مجوز فعالیت و حمل نداشته باشند به‌شدت با آنان برخورد قضایی خواهد شد.