ایران؛ مقصد امن و ارزان گردشگری سلامت

گردشگری سلامت، یکی از زیرشاخه‌های صنعت گردشگری و البته مهم‌ترین شاخه درآمدزا در این صنعت است که همچنان مسیر پرشتاب رشد در تجارت بین‌المللی صنعت گردشگری در جهان را پشت‌سر می‌گذارد. گردشگری سلامت به 2 شاخه گردشگری پزشکی و تندرستی تقسیم می‌شود. گردشگری پزشکی، مختص به ارائه خدمات درمانی و جراحی است و گردشگری سلامت نیز با هدف بهره ‌بردن از زیرساخت‌های ورزشی یا استفاده از مزیت‌هایی در طبیعت انجام می‌شود.
گردشگری سلامت در هر 2 شاخه خود بیش از سایر زیرشاخه‌های صنعت گردشگری همچون گردشگری فرهنگی، طبیعت‌گردی، گردشگری ماجراجویانه و... برای مقاصد گردشگری جهان درآمدزایی دارد. برهمین اساس است که کشورهای مختلف، در رقابت شدید با یکدیگر برای جذب گردشگران سلامت، گام برداشته‌اند و در مدتی کوتاه توانسته‌اند درآمدزایی سرشاری از محل گردشگران سلامت داشته باشند.
کشورهای آسیا و خاورمیانه نیز تلاش فراوانی برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری سلامت دارند و رقابت زیادی بین کشورهای این منطقه برای جذب گردشگران سلامت جریان دارد. براساس آمارهای جهانی، سهم گردشگری سلامت در تجارت بین‌المللی کشورها ٢٠درصد بیشتر از سهم سایر زیرشاخه‌های صنعت گردشگری است.
ایران نیز با برخورداری از جاذبه‌های فراوان گردشگری در مسیر گردشگری تندرستی و همچنین برخورداری از خدمات با کیفیت درمانی با نرخ ارزان تر از کشورهای منطقه، حتی اروپا و آمریکا و همسایگان خود تبدیل به مقصد مهم گردشگری سلامت در غرب آسیا و اقیانوسیه شده است.
خدمات پزشکی مؤثر و با کیفیت و تجهیزات درمانی مدرن توانسته است پزشکان مجرب ایرانی را در توسعه گردشگری سلامت کشور یاری کند و ایران را تبدیل به مقصد امن و ارزان گردشگری سلامت برای اتباع خارجی بیشتر از کشورهای همسایه و گاه از اروپا و آمریکا کند.
هند، برزیل، ترکیه، مالزی، تایلند، سنگاپور، کره‌جنوبی، تایوان، کاستاریکا و مکزیک 10مقصد اصلی گردشگران سلامت در جهان هستند که سالانه با جذب گردشگران سلامت، درآمد سرشاری از این شاخه از گردشگری کسب می‌کنند.
گردش مالی گردشگری سلامت در جهان نیز براساس آمارهای جهانی، رقمی معادل 450میلیارد دلار است که سالانه این رقم 25درصد نیز رشد دارد. هر گردشگر سلامت نیز براساس تخمین‌های صورت گرفته از سوی مجامع گردشگری، از حدود 7500دلار تا حدود 16هزار دلار برای کشور مقصد درآمدزایی دارد.
هدفگذاری ایران برای جذب گردشگران سلامت تا افق 1402ورود یک تا 2میلیون گردشگر سلامت به کشور بود که البته از 2 سال قبل تاکنون با شیوع پاندمی کرونا در جهان، این هدفگذاری با شکست مواجه شد. وزارت بهداشت اعلام کرده است که در سال 1397حدود 550هزار گردشگر سلامت به ایران وارد شدند. این رقم در 9‌ماه اول سال 98به 125هزار گردشگر ورودی سلامت به کشور رسید و از ابتدای بهمن ‌ماه سال 1398تا پایان خرداد ماه سال 99نیز برآورد شده که250هزار گردشگر سلامت وارد کشور شده‌اند.
وزارت میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی پیش‌تر اعلام کرده بود که هر گردشگر سلامت ورودی به ایران، مبلغ 2400دلار ارزآوری به کشور دارد که با احتساب تعداد گردشگران از سال 97با هدف درمان و تندرستی، باید رقمی معادل 2میلیارد و 220میلیون دلار فقط از شاخه گردشگری سلامت آن هم با کمترین میزان هزینه کرد گردشگران سلامت طی 3 سال به ایران وارد شده باشد.
کرونا اما 30درصد از حجم گردشگران سلامت ورودی به ایران کاست و در نتیجه ایران بخشی از بازارهای هدف خود را از دست داده است.
افغانستان، عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان، استرالیا، روسیه، سوئد و کانادا مشتریان اصلی گردشگری سلامت ایران هستند که از محل دریافت خدمات درمانی و تندرستی تنها در 4‌ماه نخست سال 981میلیارد و 200میلیون دلار درآمد ارزی نصیب ایران کردند.
مشهد، شیراز، اهواز، قم، تهران و ارومیه نیز مقاصد اصلی سفر گردشگران ورودی سلامت به ایران هستند که با ارائه خدمات چشمگیر و البته ارزان پزشکی در محاسبه قیمت دلار با ارزش پول ملی کشور، سفری مقرون به صرفه همراه با بازیابی سلامت جسمانی نصیب گردشگران ورودی سلامت از کشورهای مختلف جهان کرده‌اند.
عمده خدمات ارائه شده به گردشگران سلامت ورودی به کشور نیز شامل جراحی‌های زیبایی، درمان‌های مرتبط با سلول‌های بنیادی، ترمیم ضایعات نخاعی و درمان ناباروری و جراحی‌های عمومی است که ایران را تبدیل به مقصد مهم گردشگری سلامت در کشورهای منطقه و حتی در مقایسه با هزینه‌های بالای درمان در اروپا و آمریکا کرده است.

مهم‌‌ترین مقاصد گردشگری درمانی
مشهد:  زئران عراقی در کنار زیارت متوجه شدند می‌توانند از خدمات درمانی و کلینیک‌های پیشرفته مشهد نیز استفاده کنند.
تهران: با داشتن تعداد بی‌شمار مرکز درمانی و کلینیک‌ تخصصی و پیشرفته، گردشگران درمانی زیادی را از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و اروپا جذب می‌کند.
شیراز: با مهاجرت بسیاری از شهروندان شیرازی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس مثل عمان و امارات، رفت‌وآمد مردم این کشور نیز به شیراز افزایش یافت.
اهواز: این شهر پیشتاز عرصه گردشگری سلامت با عراق و کشور‌های عربی‌است.

رقبای ایران در حوزه گردشگری درمان
برونئی، مجارستان، اسپانیا، کاستاریکا، ژاپن، بریتانیا، لیتوانی، هندوستان، کوبا، چین، اردن، تایلند، سنگاپور، مالزی، فیلیپین، امارات متحده عربی، برزیل، آرژانتین، بولیوی، مکزیک، ترکیه، کاستاریکا، بلژیک، لهستان و آفریقای‌جنوبی.