حمله به تحریم‌ها در گلاسگو
زهرا رفیعی - خبرنگار
روز گذشته آژانس آبوهوایی سازمان ملل پیش‌نویس تصمیم سیاسی نشست گلاسگو را منتشر کرد. نمایندگان نزدیک به ۲۰۰کشور نیز بر پیش‌نویس منتشر شده تمرکز خواهند داشت تا پیش از پایان این اجلاس در روز جمعه(فردا) به یک توافق نهایی در موضوع تغییرات آبوهوایی برسند. نه‌تنها ایران که همه کشورها به اجلاس گلاسگو به دیده تردید نگاه میکنند. تعهداتی که پیش از این در اجلاس‌های پاریس، ریو، توکیو و... برای کشورها تعیین و پذیرفته شده بود، هنوز به نتیجه نرسیده است و کشورهای توسعه‌یافته به بدعهدی متهم هستند. کشورهای در حال توسعه و فقیر هم حاضر نیستند منافع امروز را برای آینده‌ای که در آن فقط کشورهای توسعه‌یافته سود میکنند از دست بدهند.
ایران در این میان به‌عنوان کشور در حال توسعه، براساس اهداف بالادستی که برای خود تنظیم کرده، پیش می‌رود و وارد پذیرش معاهدات اجلاس‌های جهانی تغییر اقلیم نشده است؛ چراکه استفاده از تسهیلات صندوق‌های بینالمللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از تغییر اقلیم شامل محدودیت‌های تحریم می‌شود؛ موضوعی که علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز به‌عنوان نماینده ایران به کشورهای حاضر در اجلاس گلاسگو گوشزد کرد.
به گزارش سازمان حفاظت محیط‌زیست، او در سخنرانی روز سه‌شنبه با انتقاد از اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران درباره علاقه دولتمردان جمهوری اسلامی برای مقابله با تغییر اقلیم سخن گفت و اعلام کرد که دولت و سازمان محیط‌زیست ایران که ریاست آن در سطح معاون رئیس‌جمهور است، برای مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی، برنامه ملی بسیار بلندپروازانه‌ای را مدنظر قرار داده‌اند، اما وقتی صحبت از همکاری‌های بینالمللی و همه ذی‌نفعان در سطح جهان به میان می‌آید، متأسفانه ایران با مانعی به نام تروریسم اقتصادی روبه‌روست.
تأثیر تحریم‌ها بر مقابله ایران با گرمایش جهانی
علی سلاجقه با اشاره به تردیدها در مجلس شورای اسلامی نسبت به توافقنامه پاریس توضیح داد: سؤال نمایندگان مجلس این است که اگر جمهوری اسلامی ایران به عضویت کامل معاهده پاریس درآید؛ درحالی‌که تحریم‌ها یا اقدامات قهری یکجانبه اعمال می‌شود، اگر قادر به دریافت هیچ‌گونه کمک مالی یا فنی از جامعه بینالمللی نباشد، چگونه می‌تواند به تعهدات خود عمل کند؟ چرا اقدامات قهری بی‌بصیرت بر کشور من و تعداد کمی از دیگر کشورها اعمال می‌شود که نه‌تنها رنج را بر ملتی تحمیل می‌کند، بلکه تلاش‌های جهانی به نفع بشریت برای مبارزه با تغییرات آبوهوایی را نیز تضعیف می‌کند. این داستان طولانی غم‌انگیز گروگان گرفتن امور انسانی برای اهداف سیاسی توسط عده‌ای قلیل است.
علی سلاجقه در حاشیه اجلاس گلاسگو این اطمینان خاطر را می‌دهد که «جمهوری اسلامی پذیرش هرگونه تعهدی را مشروط به رفع همه تحریم‌ها می‌داند.» و می‌گوید: ایران حتی قبل از توافقنامه پاریس و به‌طور داوطلبانه برخی از اقدامات مانند مقابله با جنگل‌تراشی، ایجاد مناطق جنگلی، ایجاد پوشش گیاهی و حتی همکاری با کشورهای همسایه در این زمینه‌ها را در دستور کار داشت. او از کشورهای توسعه‌یافته به‌دلیل عدم‌پایبندی به تعهدات خود در زمینه کمک‌های مالی و فنی به کشورهای در حال توسعه انتقاد کرده و می‌گوید: کشورهای ثروتمند که خود با بهره‌کشی از محیط‌زیست ثروتمند شده‌اند، اکنون به کشورهای فقیر فشار وارد میکنند. آنها درواقع می‌خواهند هزینه نابودی محیط‌زیست را کشورهای فقیر بپردازند.
به اعتقاد او، روحیه کشورهای ثروتمند در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای استعماری و استثماری است. سلاجقه توضیح می‌دهد: آنها از سایر کشورها می‌خواهند منابع خدادادی خود را تعطیل و مولدهای انرژی پاک را از آنان خریداری کنند؛ حال هرگونه اجرای تعهدات توافقنامه پاریس از سوی ایران مشروط به برداشته شدن همه تحریم‌هاست.
به‌گفته او، ایران در پیش‌نویس معاهده پاریس هم این نکته را پیش‌شرط پیوستن عنوان کرده بود و در این فاصله تحریم‌ها نه‌تنها برداشته نشد که بدتر هم شده است. اگر تحریم‌ها برداشته می‌شد، ایران می‌توانست 4درصد از گازهای گلخانه‌ای‌اش را که حدود 56میلیارد دلار هزینه برای ایران داشت، کاهش دهد.
به‌گفته رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، ایران با کشورهای عضو «گروه 77» و ازجمله چین در زمینه محیط‌زیست تفاهم و همکاری‌های خوبی دارد.
دیدارهای جهانی
در حاشیه اجلاس گلاسگو، علی سلاجقه با کارلوس مانوئل رودریگز، رئیس تسهیلات جهانی محیط‌زیست (GEF)هم دیدار و به او اعلام کرد که ایران از کمک‌های این صندوق برای پیشبرد اهداف زیست‌محیطی تا دوره چهارم استفاده کرده و این کمک‌ها از دور پنجم قطع شده است.
جزئیات بیشتری از این گفت‌وگو منتشر نشده است، اما مذاکرات هشتمین دور اعطای کمک‌های صندوق محیط‌زیست در حال انجام است و تا خردادماه سال آینده نهایی خواهد شد. کمک صندوق‌های جهانی مانند جف به پروژه‌های صرفا زیست‌محیطی که منافع اقتصادی ندارد، اختصاص می‌یابد؛ کارهایی مانند بهبود معیشت کشاورزان یا حمایت از جامعه محلی که بر اثر تغییرات اقلیمی آسیب جدی دیده‌اند.
تیم ایرانی حاضر در اجلاس گلاسگو با نمایندگان چین و قطر و پاتریشیا اسپینوزا، رئیس دبیرخانه کنوانسیون تغییرات آبوهوایی سازمان ملل نشست‌هایی را برگزار کرد، ولی از محتوای آنها خبری منتشر نشده است.
ابتدای تابستان امسال صندوق ملی محیط‌زیست ایران طی تفاهمنامه‌ای با کمیسیون ملی توسعه و اصلاحات کشور چین۵۶۰ پاسگاه محیط‌بانی در کشور را به مبدل‌های انرژی خورشیدی تجهیز کرد.
چین و قطر جزو کشورهای در حال توسعه هستند که به‌رغم اینکه تعهداتی همچون کشورهای توسعه‌یافته ندارند، در برخی مناطق دنیا ازجمله غرب آسیا و آفریقا و آمریکای جنوبی برای مقابله با تغییر اقلیم سرمایه‌گذاری میکنند.
در همینه زمینه :
